"اقتدار جاوید ہوراں دےناول دا اک باب "چانناں

اقتدار جاوید ہوراں دےناول " کمہیل" دا اک باب

چانناں

ہور گلاں نال ونڈ ڈنڈ دی گل وی اس سنی ایہ اوہناں اگ دے چفیرے بیٹھیاں تے اگ دی ساہ پھرولن آلیاں نہیں کیتی سی پر ہوٸی اوتھے ای کدھرے سی۔اس اندازالایا کہ اس تت دا تا ڈھیر کھلریا پیا اے ایہ ہک دو لوکاں تائیں رکن آلی گل نہیں سی ہک دو لوکاں تک رکدی جے ایہ ہک دو لوکاں دے موہوں نکلدی اوتھے ہرکوئی ایہو گل کردا سی جےکوئی ہک بندہ ہک گل کردا دوجا دو تے تریجا ترے کردا گل کنج رکدی۔۔۔اگ دی گل دی تاثیر وی اگ آلی سی ہر شے ساڑدی ہر شے ساہ کردی۔ جہناں نوں اگ نے راہ دتا سی اوہناں دے موہوں ونڈ ڈنڈ دی گل سن کے اوہ سمجھ گیا سی کہ اصل اوکھت ای دکھنوں واپس پرتنا سی۔دکھن رہناں بہنا وسنا تے پکے ڈیرے لا لینا کم ای سواد آلا سی ہک ٹولے نال ہو جاو بھاویں نانگیاں نال بھاویں ہوراں نال بھاویں اوہناں نال جہناں نوں اگ نے راہ دتا سی۔ بہتے تے ایہ سمجھن لگ پئے سن اگ نیں راہ دتا نہیں سی اوہناں اگ کولوں راہ کھوہ لیا سی۔ اوتھے سارے ملاّں مار کے بیٹھے سن ایتھے ای ڈھڈ پاٹنے سن ایتھے ای تلواراں لہو نال رُبڑیاں سن اُس اوتھوں ہتھ منہ سَکھنا لے کے پرتنا سی جویں خالی ہتھ نکلیا سی انج ای خالی ہتھ پرتنا سی۔ اس واسطے ہک ہور امتحان اس دے سامنے ساہن سڈھے ہار کھڑا سی۔
پہلاں جس واسطے اتّھر ڈُلھیا اوہ راہوں کراہ ہویا فیر مُہری ساہویں کھلو گیا تیجا ایہ میدان ترے کانیاں دا ہو گیا پوں باراں آلی کہانی مک گئی سی پر بڈھے دے امتحان حالے مکے نہیں سن کہ بھریا میلاکوئی کوئی چھڈدا اے۔ اوہ جو دل آکھدا کر سکدا سی جتھے اوہ جھاٹ مارنا چاہندا مار سکدا سی جِنّی اوہ لوٹی پانا چاہندا پا سکدا سی جس دے سنگ رَلنا چاہندا رَل سکدا سی دونویں ہتھ تے پلاّ چھنڈ کے نکلنا ای اوکھا سی مار دھاڑ کر کے پرتنا عام جہی گل سی نالے اج توڑی سارے لُٹ لَٹ کے ای پرتدے رہ سن خالی ہتھ لے کے پچھاں پرتنا وڈا میدان مارن آلا یُدھ سی۔ایہ یُدھ کسے وڈے کھڈکار جتنا سی۔
دھرماں بندے جوڑے نہیں بندے نکھیڑے نیں ایہ گل ای اُس مُہری نال کیتی سی کہ ایہ ساہن ونڈ ڈنڈ دی گل کردے نیں دوجا ایہ یُدھ جِگرے دے زور تے نہیں دھرماں دے ٹِل تے کرنے دی آس تے نیں۔ایہ یُدھ تے دھرم ہک کرن آلے ٹولے نیں۔دھرم میدان وچ وی یُدھ کردا اے نالو نال ایہ زبان، ویس، رسم رواج تے تھگڑی بوچھن وی ہور دا ہور کردا اے ایہ میدان وچ بازی ہار وی جاٸے ایہ وَل وَل کے بندیاں نوں ہورویں یُدھ اں دیاں گھنجلاں وچ پا لیندا اے دھرم جدھ ہار دا ای نہیں جے اوہ جدھ ہار وی جائے دھرمیے اس نوں ہار من دے ای نہیں۔ایسے لٸی دھرم وچ جدھ دائمییتے ہمیش دا اے ایہ سدا دا یُدھ تے سدا دا دھرم اے۔اسیں آٸے، بھیڑا چنگا ہتھ ماریا جو کجھ لدھا کھیسے کھرجی وچ پایا تے پرت دانہ پانی مکیا فیر آگئی اس کوچ تے بزکشی آلے میدان وچ ایویں تے وڈکڑے تے وڈکڑیاں سانوں ہسدے کھیڈدیاں ویکھ کے ہسدے نہیں سن اوہناں نوں پتاسی ایہ چھماہی کہانی اے اہناں ماہنیاں پرت اونا اے۔ اوہ وڈے ہسدے کھیڈدے ماہنیاں نوں تھلے لاہندے تکدے تے خوش ہوندے۔توں کہڑے کھاہڑے پین لگا ایں۔ ساڈا ایہ کم نہیں اس اگ وچ اساں پیر نہیں دھرنا۔بُلا اپنے جوٹی دار بُلا۔سنگ اپنا پورا کر ایتھے ڈِھل مَٹھ دا کم ہن نہیں رہیا نہ اتنا ویلا وقت نہیں مُڑنے دی کر۔مُہری دا لہو پھڑکیا توں بڑے بڑے لادو کڈھے نیں نویاں جوانیاں نویاں آکڑاں ساریاں تیرے کولوں ای سکھیاں نیں پر میں نرا لاگا پوان لئی پہاڑاں توں تھلے نہیں لتھا سی۔
فیر تیرا ایتھے کیہ پیا اے ایتھے میرا کیہ پیا اے دیس مٹی روڑیاں پتھراں راہواں رُکھاں گھراں نال بن دا اے یُدھاں نال دیس نہیں بن دا اسیں ایتھے دیس بنان نہیں آئے اپنے دیس پرتن واسطے آئے آں۔اوہ دیس پہاڑاں آلا دریاں آلا اچیاں چوٹیاں آلا انگوراں آلا اپنا دیس۔جویں گھر اس دیاں کندھاں دروازیاں چھتاں نال بن دا اے نہ یُدھاں نال دیس بنے نیں نہ یُدھاں نال گھر۔ نہ کدی بنے نیں نہ کدی وسّے نیں۔ہک ہک اٹ ہک ہک روڑا ہک ہک چھت دی کَڑی جُڑ کے ہک ہو کے ہک کوٹھا بناندی اے ایویں ہِک ہِک کوٹھا ہک دوجے نال جڑ کے ہک گھر بناندا اے۔بوہا دروازہ باریاں تھڑیاں بنان نال گھر بن دا اے یُدھ اس نوں وکھو وکھ کردا اے۔ونڈ ڈنڈ گھر بناندا نہیں،اس دی نِیہ رکھدا نہیں اس دی نِیہ پٹدا اے۔ساڈا ویر تے کسے نال نہیں نہ ساڈی جان پہچان نہ لین دین نہ ساڈا راہ لاہگا اکٹھا، اسیں کسے ہک نال کنج ہو جائیے ساڈا اس دھرت تے سدا رہنا نہیں بن دا ایہ جہناں دا دیس اے اوہناں دا ایتھے پکا رہنا تے وسنا بن دا اے۔جہناں نوں اگ راہ دتا سی اوہناں دا اس دھرت نال کیہ لینا دینا اے تیرا میرا اس دھرت نال کیہ تعلق اے اسیں ونڈ ڈنڈ دی گل کیوں کریے اسیں ونڈ وچ کیوں وڑیے۔ایہ جا اوہناں دی اے جہڑے ایتھے جمے پلے وڈے ہوئے جہناں نوں جھاٹاں پیاں جہناں اپنے جاتک پوتک کُکڑیاں وانگ اپنے کھنب کھلار کے اپنے ہیاں نال لائے ساڈا جوگیاں آلا پھیرا اے اسیں جوگی نہیں کہ تھاں ٹکانے بدلدے رہییے اوہ ای پہاڑ اوہ ای درّے ساڈی اصل جاگھ اے اسیں دھرماں دا یُدھ نہیں کرنا کہ انج دے جداں وچ یُدھ ختم ہو جاندے دھرم نہیں مکدے۔دھرم اوہ رُکھ اے جس نوں جناں چھانگو ایہ اونا کھلر کے اوندا اے۔اسیں مال ڈھور ڈنگر ان پانی دے قیدی آں ایہ جاگھ دا قیدی بناندا اے۔اخیر بڈھا چِٹیاں اکھاں نال مہری دے نیڑے ہویا کہ اس نوں یاد کراوے کہ اس جتھے اتّھر ڈلھدا ویکھیا سی اوتھے ای واپس ہو چل۔ اسیں بندے شکار نہیں کرنے ایہ بندے شکار کردے نیں۔ایہ وی کوئی بز کشی دا میدان اے پر ہورواں بالکل نبُوہ ہورواں۔
ایہ سُن کے مہری اپنی جائی تو پٹِیویا اس دے پَیر ڈِھلّے پئے اس اپنا سارا بھار سجّے پیر تے پایا جویں اوہ بز کشی دے میدان وچ بکری چُکّن واسطے بھار پاندا سی۔اوہ اپنی جائی توں ڈِھلاّ پیا تے اچن چیتی بڈھے نوں اوہ کوچ دی گھڑی تے کوچ دا میدان یاد آیا اوہا میدان جتھوں اوہ اخیری اکٹھے ہو کے نکلے سن اوہا میدان جتھے بزکشی دا جوڑ پیندا سی ایہ صرف بڈھے تے مُہری دے پہاڑاں دے میداناں وچ جوڑ نہیں پنیدا سی ایہ ہور پرتے آلے پاسے وی پیندا سی اس دے کئی ناں سن پر تھاں بھاویں جہڑی ہووے وقت بھاویں جو ہووے بندے بھاویں جتھوں دے ہوون اصل رولا تے بھیڈ بکری تے اس نوں چیرن پاڑن دا سی۔ایہ کھیڈ بڈھے تے مہری دے دیسوں نکلی وی نہیں سی اوہناں ویکھو ویکھی ایہ شروع کیتی سی۔بڈھاکوئی گھڑ سوار سی کٹکاں دی طاقت تے پھرتی اکھ دی تیزی ہر شے توں تیز۔اکھ دا رنگ نہ چِٹاّ نہ لالکوئی اجہیا رنگ جہڑا اج توڑی بنیا ای نہیں سی اکھ سی کہکوئی سِک سیکوئی موہ سی اس وچ۔سِک انج تے ست رنگی ہوندی اے پر ویکھو ڈھوڈو تے اس داکوئی رنگ نہیں ہوندا۔اوسے سِک نال اکھیں بھر کے اوہ کسے نوں نیڑے نہیں لگن دیندا سی۔ طاقت، ول، نشانہ تے ترکھ اس کسے کولوں سکھیا نہیں سی اس دے اندروں اگھڑیا سی پر سِک اس اپنیاں کولوں سِکھی سی کجھ اپنی عمر دیاں بابیاں کولوں تے کجھ اس کولوں جہڑا اس کولوں بکری کھِچ کھوہ کے لے گیا سی۔ساہویں ہو کے آیا تے اس انج ظاہر کیتا کہ دوروں ای سجے پاسے بھار پا کے گھوڑا دوڑائی آیا اے حالانکہ اس صرف ایہ ظاہر کیتا سی اصل وچ اوہ بالکل سدھا ہو کے آ رہیا سی۔ اوہ،وأ، میدان تے گھوڑا ہک ہوگٸے سن وأ نال بڈھا وأ ہو گیا سی گھوڑے نال بڈھا گھوڑا ہو گیا سی۔ایہ میدان وی اس ویکھیا ہویا سی ایہ گھڑ سوار وی اس تکے ہوئےسن تے چار چفیرے بیٹھے لوک وی کوئی اوپرے نہیں پر جہڑی پچھوں کسے گھوڑے دے سماں دی آواز آ رہی سی اوہ ہورویں سی۔اس دی اکھ اس دے کن اس دے حواس ساریاں توں وکھ سن اس دے کناّں وچ گھوڑے دے دوڑن تے سُماّں دی دھرسان دی انج دی آواز آٸی سی انج لگدا سی سماں چوں چنگاریاں پیاں نکلدیاں سن۔تھلے روڑ پتھر سڑدے جاندے سن گھوڑے دی رفتار قابو نہ اون آلی سی ۔ترے گھڑ سواراں دے وچکار بکری دی آواز بند ہوئی پئی سی اس ولاکا مار کے حالے بکری کھِچی سی کہ سُماّں دی دھرسان آلا جھاٹ مار کے بکری لے گیا۔ اوہ حالے سوچ ای رہیا سی کہ اس دے نال کیہ ورت گئی اے میدان مارن آلا وڈا چکر کٹ کے عین میدان دے وچکار کھلو گیا۔
اوہ میدان مارن آلا تے سُماں چوں اگ برسان آلا بڈھے دے سامنے ساہواں کھڑا سی پیر دا بھار ڈھلا چھڈ کے کھلوتا تے اپنے آپ وچ آ گیا اپنی سرت وچ آ گیا اس نوں نہ پہاڑ یاد سن نہ درّے نہ میدان نہ بزکشی دی کھچا تانی نہ بکری اس نوں صرف ایہ میدان یاد سی جتھے اوہ ہک گھڑی پیر ڈھلا کر کے کھلو گیا سی۔ایتھے سدا دی بزکشی شروع ہون آلی سی جہڑی مُکّے یاں نہ مُکّے بندے ضرور مُکنے سن۔ایہ بزکشی دھرم دی بزکشی سی جس وچ دھرم نے بکری بننا سی کہ پہاڑاں توں لتھیاں ہویاں بکری بننا سی اس دا علم صرف اوہناں نوں سی جہناں نوں اگ نیں راہ دتا سی یاں دوجے ٹولے نوں، دوجے لشکر سینا نوں۔نانگے اپنا میدان لاٸی بیٹھے سن پر کہڑی جا تے میدان لائی بیٹھے سن ایہ حالے کسے نوں وی پتانہیں سی اصل یُدھ اوہناں دا سی۔جہناں نوں اگ نیں راہ دتا سی اوہ پورا طرحاں لوہے نال ڈھکے پئے سن اوہناں دے جسماں دا کوئی حصا اجہیانہیں سی جہڑا دسدا ہووے پوری طرحاں لوہے وچ غرق ہوئے پئے سن۔سر توں لے کے پیراں تائیں لوہا ہوئے پئے سن۔
مہری ہکسارا ہویا اس دے بُلھ ہلّے جویں اوہ بڈھے دی کسے گل دا جواب دین لگا سی فیر اس اپنے بھانبڑ تے پانی چھڑک کے اینا ای پچھیا کہ دوویں دھڑے ساہویں کھلوتے نیں کہ نہیں۔ودان تے سٹ پوے دی کہ نہیں۔ایہ اگ ایہ دُھوک کتھے نکلے دی۔
بڈھے دی ساری اساری جہڑی اس اِٹ اِٹ کر کے جوڑی سی ہک اِٹ دے نکلن نال ہکو واری تھلے آ ڈگی۔بڈھے دا پچھاں پرتن دا سفنا ٹُٹیا اس نوں نال لے جان دا سفنا، اتھر ڈلھدے نوں پونجھن دا سفنا، اوسے کوچ آلے میدان وچ پہنچ کے کدی پہاڑاں توں تھلے نہ لاہن دا سفنا۔جو کجھ بڈھا سوچدا پیا سی مہری اس توں بے نیاز ہو گیا سی جس طرحاں اس بڈھے کولوں بزکشی دا میدان ماریا سی انج ای اوہ ایتھے پئی پئی کروان تے تُلیا بیٹھا سی کیہ بڈھا کیہ پہاڑ تے کیہ اتّھر۔اس گھوڑے تے ہُمبلی ماری تے پٹ دے زور تے گھوڑا نسایا کہ ہک واری ایہ میدان وی ویکھ آوے اس میدان دا وچکار کِتے نہیں سی ہک چار چفیر سی وچکار کدھرے وی نہیں سی۔بڈھا ڈھیر چِر اڈیکدا رہیا کہ مہری پتا نہیں پرت پوے پتا نہیں میدان وڈا ہووے پتا نہیں میدان دا وچکار پیا لبھدا ہووے پتہ نہیں اوہ بزکشی وچ بکری ڈھوڈدا پیا ہووے پر اوہ تے اس ٹولے وچ کدھرے رُل گیا سی یاں اوسے ٹولے نال رَل گیا سی اوہ پچھاں نہ پرتیا۔بڈھا کّلم کلاّ اس میدان دے ہک پاسے کھلو کے چٹیاں اکھاں نال اس راہ نوں تکن لگ پیا جس راہ توں ہو کے اوہ ایتھے پوہتا سی۔
بز کشی دا میدان سج گیا سی پر مہری کتھے سی ہن کسے نوں پتا نہیں سی رولا، ہانگرے، بھج دوڈ تے ہک افراتفری سی جویں ہرکوئی اپنے دا تے ہووے ہر کوئی ویکھ رہیا ہووے کہڑا وار تھلے آ رہیا اے کہڑا بچ کے جا سکدا کس جاگھ تے ہک پل رک کے نشانا بنھنا اے پر ایہ کوئی سوچ ای نہیں رہیا سی کہ اس تے وار ہووے جے کوئی اس تے حملا کر دیوے تے کنج بچنا اے۔اس ٹولے نوں موت فوت بھلی ہوٸی سی صرف مارن دا خمار چڑھیا ہویا سی۔ایہ کوئی وڈی فتح دے سفنیاں تے نسدے بھجدے پھردے سن۔نہ کدھرےکوئی اوہ اولھا نہ کوئی چوترہ جس دے پچھے ہو کے کوئی صلاح مت کرنی ہووے ہک لم سلّما ان مِنیا چارچفیرے کھلریا ہویا میدان۔ایتھے سارے دھرمیے نہیں سن اہناں وچ مہری جہے ہٹ دھرمیے وی سن جہناں دا دھرم ہٹ سی اس توں بناں اوہ کسے دھرم نوں نہیں من دے سن۔ایہ ہٹ بال ہٹ توں وڈی ہٹ سی۔تریا ہٹ تے راج ہٹ توں وکھری ہٹ سی جہڑی اس میدان دے عین ادھ چوں اٹھی سی جس مہری تے اس ورگے ان آٸی ہٹ وچ پھس گٸے دھرم ہٹ باقی رہ گئی مہری ورگے اس میدان دی دُھوڑ ہو گٸے نہ اتا نہ پتا نہ سار نہ خبر۔ پاہر لنگھیا کہ اٹھ پاہر دہاڑا لنگھیا کہ دو ورہا لنگھیا کہ عمراں اوسے میدان وچ دھوڑ اڈدی رہی نہ اس میدان دا وچکار کدھرے ہیسی نہ کسے نوں لبھناں سی۔اوہ تے مہری ورگے ڈنڈ ونڈ دی گل کرن آلے تے ساہ پھرولن آلے وچکار لبھدے رہے پر وچکار ہوندا تے لبھدا۔
جس دوجے ٹولے واسطے اوہناں تا تاٸے سن اس حالے دکھنوں نکلنا سی اس ٹولے دے نکلنے دا تے نویں یُدھ دا ویلا اون آلا سی۔اگ توں راہ لین آلے کھنڈ پھٹ گٸے سن کئی مہری آئی تے گئی کئی مہری ورگے سڑے تے ساہ ہوئے کئی بڈھے سپاہی ہر شے ہار کے پرتے تے ایتھوں دے دریاواں دیاں منیاں دے ہو گٸے نہ اتّھر یاد رہی

نہ اتّھر آلی نہ پہاڑ یاد آئے نہ درےّ نہ ان پانی دے گون یاد رہے نہ اتّھر ڈلھدی یاد رہی نہ اوہ جہناں واسطے اتّھر نے اکھ وچ ساری جاگھ گھیر لئی سی۔
فوجاں دھاٸیاں ایہ دکھنوں فوجاں دھاٸیاں سن فوجاں ساریاں لتھیاں پہاڑاں توں نیں بھاویں پرتوں آیاں ہون بھاویں دکھنوں۔اہناں دکھنوں آیاں فوجاں دا کدھرے کوچ دا میدان نہیں سیکوئی شور شرابہ نہیں سی کوٸیگونکوئی ناچکوئی گھوڑاکوئی ہاتھی نہیں سی۔ایہناں پہاڑاں وچ کوچ دا نہیں قیام دا میدان سی ایتھوں کدی کسے ہک پیر نہیں پٹیا سیکوئی ان ڈٹھا کھوبہ سی جس نیں ہر شے نوں جکڑیا ہویا سی ایسے میدان تے ای سورج کَنّی کڈھدا ایسے میدان تے چن جھاتی ماردا ایتھے سورج دیاں کرناں دیاں جھالراں ہِل دیاں تے پہاڑ سونے رنگے ہو جاندے۔
پہاڑ سونے رنگے ہوئے تو اوہ پہاڑاں توں لتھا نہ اوتھے درے سن نہ کوئی راہ کھاہڑا جتھوں اوہ تھلے لہہ سکے۔درّے تے بندیاں دے اون جان نال فیر پچھاں پرتن نال بن دے نیں۔اس نوں کس فتح کرنا سی اس جاگھ نوں کس فتح کرنا سی۔جتھے نہ مال ڈنگر سی نہ ان پانی سی۔اج تک نہکوئی اوتھے گیا سی نہ اوتھوں کوئی آیا سی۔اوہ کیہ جاگھ سی نہ اوتھے کسے دی نیندر ٹُٹدی نہ اوتھے کوئی کسے دا بوہا بھن دا نہ اوتھے ڈاکاپیندا نہ دھاڑ پیندی۔نہ اگ کسے نوں راہ دیندی نہ اگ راہ ڈکدی۔ایہ کہڑی دنیا سی جتھے اس دا پیٹ پُھلدا نہیں پیا سی سُکدا جا رہیا سی۔ہک اوہ ہک اس دی ما تیجا نہ اس ویکھیا سی نہ اس دی ما نیں۔ہکی دوجے نوں ای ساری عمر ویکھیا سی ما اس دا اوکھ جان دی اوہ ما دا اوکھ سمجھ ای نہیں سکدا سی ما دا اوکھ پتر کنج سمجھدا ایہ اوکھ پِواں توں وڈا نہیں سی پر پیو ہوندا تے جان دا یاں کجھ جان سکدا بن پیو کیہ گل سمجھے تے کیہ اوکھیاٸی جان دا۔ پر اوہ نکلیا نہ اس کول کوئی ہتھیار نہ اس کول سواری نہ ان پانی۔کوٸی اجیہی شے جہڑی میدان مارن تے فتحیا لٸی ضروری سی اس دے پلّے نہیں سی اس کہڑا میدان مارنا سی اوہ کہڑا جِت دا طالب سی۔اس دے نالکوئی ہور نہیں سی اور سونے رنگی جاگھ چھڈن دا پکا فیصلا کر چکیا سی۔کوئی اس دا راہ ڈکن آلا اس نوں روکن آلاکوئی نہیں سی بالکل اوسے طرحاں جیوں بڈھے سپاہی دے راہ وچ ڈکّا دین آلاکوئی نہیں سی۔
اس وجود وچ جہڑے ساہ بچے سن اوہناں نوں اکٹھا کیتا اوکھ سوکھ کر کے اُٹھی تے اس دے سامنے کسے پَڑی ہار جم گٸی۔اس دا پیر تلکیا ہک ادھ ہتھ اوہ تلکدی جے اوتھے اس دے ہتھ رُکھ دی ڈال نہ اوندی اس دا ونج پیر بھج جاناں سی۔اس راہ توں ہک بندا ای لنگھ سکدا سی یاں آ سکدا سی یاں جا سکدا سی دو اکٹھے ناں تھلے لہہ سکدے سن نہ اکٹھے چڑھ سکدے سن۔بندے دے پچھے ای بنداآ سکدا سی۔اوہ جدوں اتے آئی سی اودوں وی انج ای آٸی سی جویں ہن اس دے پچھے ہو کے اس نوں روکن لگی سی۔اودوں اوہ ڈولدی ہوٸی آٸی سی کہ ہن تھلے نہیں لاہنا جو آٸے دی اتّے ای آئے دی پر اِس ان آٸ دی اس نوں خبر نہیں سی۔ ڈال دا وی آسرا کوئی نہیں سی بس آسرے دا جھاکا جہیا سی انج ای اس نوں تھلے لاہن آلے داکوئی آسرا نہیں سی پر اوہ ہک راہ وچ پٸی اچی ڈنگی پَڑی ہار اس دے پچھے ہو کے روکن لٸی کھلو گٸی۔ساہ تے اس دے وجود وچ باقی بچیاکوئی نہیں سی پر اس ساہ دُھّنی تائیں اندر کھچیا کہ اس نوں ہک واری تک ای لوے اس نانگے تے پچھاں تکناںکوئی نہیں سی اوہکوئی بڈھا سپاہی تے نہیں سی کہ ان پانی واسطے پہاڑوں لہہ جاندا۔اس کتھے جھاٹ مارنی سی۔جہڑی کلم کلّی اچّے پہاڑ تے چڑھی سی اس دی جان آلے دی چادر تھلےّ کالی شاہ کنڈ تے نظر پٸی اس دی کنگریڑ دا ہک ہک دانہ اخروٹ ہار ابھریا ہویا سی۔اس دا دل کیتا اوہ کنگریڑی دے اخروٹ ویکھدی رہوے ویلا ایتھے رک جائے ہر شے جتھے ہے اوتھے جم جائے۔جہڑا تھلّے جا رہیا اے سدا اس دے سامنے اس دی کنگریڑ تے کنگریڑ دے اخروٹ رہن۔کنگریڑ دے اخروٹ انج ابھرے ہوئے سن جویں اندر بنیاں ہویاں گلٹیاں باہر آ گیاں ہون۔اوہ کسے سوڑ نال بھری گٸی اس پہلاں انگلاں تے فیر پوٹیاں تے گلٹیاں گنیاں کدی پوٹے گھٹ جان کدی انگلیاں پر گلٹیاں اونیاں ای رہن نہ گھٹن نہ ودھن۔اوہ دور ہوندا جا رہیا سی گلٹیاں نکیاں ہوندیاں جاندیاں سن ایہ کیہ جیہی گھڑی آن کھلوتی سی کہ اس دا من کرے گلٹیاں وڈے وڈے پتھراں جڈیاں ہو جاون اوہ تھلے لہن آلا جنّاں دور ہوندا جاوے ایہ گلٹیاں مینوں دسدیاں رہن۔
تھلے جتھے مہری ٹولے وچ گم ہویا سی جتھے بزکشی دا میدان سجیا سی اوتھےکوئی گھڑسوار نہیں سی ہک لم سلّما میدان سی جس دے کھلار دا کوٸ انت نہیں سی ہک ہو دی حالت وچ سی کوٸ بندہکوئی رولا کوٸ افراتفری کجھ وی نہیں سی۔ہکو چپ سی جویں کسے چڑی دی چِیں چِیں دی آواز وی نہیں سی۔نانگا اوتھے رکیا اس چارچفیرے دا گند مند دا ڈھیر لایا تے چوکڑی مار کے بہ گیا۔جس اس دیاں گلٹیاں تکیاں سن اوہ کتے دور پچھے رہ گٸی سی ایتھے تے اوہ سن جہناں نوں اگ نیں راہ دتا سی اوہ سن تے اوہناں دی دہشت سی۔نانگے ٹِلاّ بنایا تے اگ دی بھاہ توں بچدی بچدی کوئی موئی ہوئی چڑی ہار اس دے سامنے آن ڈگی جہڑی چیں چیں کرن توں بے وس ہوٸی پٸی سی اس دے وس وچ کجھ نہیں سی ۔دونویں ہک دوجے سے آہموں سامنے بہ گئے۔ایہ وی ہک مذاق ای سی جہڑا نانگے نال ہویا گلٹیاں گن دی نوں چھڈ کے پہاڑوں لتھا تے کھلے میداناں وچ جہڑی پہلاں ملی اس دی وی نظر اس دیاں گلٹیاں دے دوجے پاسے تیر ہار چنجاں آلی پسلی تے پٸی۔جس دے وس وچ کجھ وی نہیں سی اس نانگے کیہ گل سننی سی اوہ تے گلاں توں اوازار ہو کے اس پدھ تے نکلیا ہویا سی۔جس دی نظر پسلی تے جڑی ہوٸی سی اوہ جس تندور چوں نکل کے آٸی سی گلاں نال بھری پٸی سی۔ہک گلاں توں خالم خالی سی ہک کَنوّں کن بھری ہوئی سی تے دونویں آہموں سامنے سن ہک بولنا چاہندا سی دوجا بول بول کے چپ ہویا سی۔

اوہ پرتوں لتھا سی
ایتھوں دا نہیں سی۔آکھدا سی دھرت دا ڈھڈ اتاں پربت ول اے اس دے ڈھڈ چوں ہر شے نکلی اے ساری جیاجون اس دے آل اے۔اوتھوں ای اوہ آیا سی بہت گلاں کردا سی کدی ٹک کے وی تے چپ کر کے نہیں بہندا سی ہر ویلے گلاں کردا سی کسے ٹھڈ دیاں ٹھڈے ٹھار جاگھ دیاں انج وی نری اوہ ٹھڈ سی۔میں اس کولوں کدی پچھیا ای نہیں سی توں ایتھے کنج آ گیا اس تپدے تپے وچ تپدے لوکاں وچ۔میں اس دے سامنے کدی بولی ای نہیں سی میریاں بودیاں آلی عمر سی اوہکوئی اوپرا جیہا سی۔اس دسیا سی اوہ اوہناں سنگ ایتھے آیا سی جہڑے آکھدے سن کہ اوہناں نوں اگ نیں راہ دتا سی۔اوہ ایہ گل من دا نہیں سی اوہ آکھدا سی شیاں اوہناں دے سامنے سڑ بل گیاں تے اوہناں انج سمجھ لیا سی۔اوہ آکھدا سی اوہ اگ وچوں ہو کے ایتھے پہنچے سن ہن اوہناں دے اندروں اگ دا تا نکلدا ای نہیں سی۔ایہ تےکوئی دھمی دے تارے ہار ٹھڈا سی۔رات دے کسے تارے وانگ کوٸ انگیارانہیں سی دھمدی دا کوٸ تارہ سی۔ستردو دے پانی نال دھوتا ہویا اوسے پانی شاید اس نوں ٹھڈا کیتا ہووے پر اوہ تے آیا ای ٹھڈے پاسیوں سی۔اس اندر تا نہیں سی ایسے واسطے اوہ اس میدان چوں نکل گیا۔اس دے نال آلیاں نوں فیر اس دی خبر نہ ملی۔اگ آلیاں نوں اوہ تے نہ لبھیا میں تے چھپّڑ دی جلم ساں میرا تے اس دا کیہ جوڑ سی میں تے اس نال چمبڑی ہوٸ سی پر میں اس توں کنج وکھرا ہونا سی اہناں اگ آلیاں اس توں مینوں وکھ کیتا سی میں تے اوہدے چٹے کھمور پَٹ نال چمڑی ہوٸی ساں۔
پسلی تکن آلی اس نوں جاندی واری تکیا تے اس نوں کنگریڑی دے اخروٹ ای نظر آئے گلٹیاں نہ دسیاں۔اس نوں گلٹیاں کس طرحاں دسدیاں۔ نانگے اس میدان دے وچکار اپڑیا جس دا وچکار ای کدھرے نہیں سی اس نوں مہری نہ نظر آیا نہ پسلی تکن آلی نوں ہک وی گلٹی۔
بڈھا وی اج اس دی طرحاں ہویا پیا سی جس طرحاں اگی آلیاں نالوں وکھ ہون آلا ہو گیا سی کوٸ شے اس دے نال جَلم وانگ چمبڑ گٸی سی۔جس نے نانگے دی پسلی ویکھی سی اس نوں تے اگ آلیاں پٹ نالوں وکھ کر چھڈیا سی پر ایہ بڈھے نالوںکوئی وکھ کرنا چاہندا وی تے نہیں کر سکدا سی۔نانگے دی کہڑی کوٸشے گواچی سی کہ جس دی بھال دے دکھ چوں اوہ پربت نہ جاندا۔بڈھے سپاہی دی تے ہر شے گم ہو گٸی سی۔اس دے نال کوٸ نہیں رہ گیا سی اوہ کس نوں نال لے کے پربت چڑھدا نہ اس دے نال اوہ سی جس دی خاطر اتّھر نیں اکھ دی ساری جاگھ گھیر لٸسی نہ اوہ سی جس اتّھر ڈلھدا ویکھ لٸی سی ہک ایتھے دریا دی منی توں پہلاں راہوں کراہ ہو گیا سی تے رنگلے چھابے بنان آلے دے رنگاں وچ رنگی کے ایتھے گھان پور شیخڑے نال پرتیا تے شیخ ہو گیا سی ہن اس دی آل گلے وچ ڈھول لمکا کے رگاں لال کردی، نگاریاں تے سٹ مار کے اعلان کردی تے دھائیں مار کے عند تے سینو گھوڑیے دی کھیڈاں دی تریخ تے ویلا دَسدی۔اُس کتھے چپ ہونا سی اس ایہ گل کسے نال کیتی ای نہیں سی اوہ انج ای بولی جا رہیا سی جویں پسلی ویکھن آلی بوہتیاں گلاں کرن آلے دے چٹے ددھ پٹ نال چنبڑ گئی سی لاٹی کین اگوں نانگے ہار چپ ہویا پیا سی۔نہ اس پربت واپس جاناں سی نہ اس دے نال کوٸ چمڑی سی نہ اس اتھر ویکھی نہ اتھر بھرن آلی اکھ فیر وی چپ سی نبوہ چُپ۔گھان پور، ایتھوں دے وسنیک، ہرکارہ ناہر کھٹن آلے تے ناہر ہر شے اس دے خیالاں چوں اڈ گئی سی۔ بڈھا ڈھد پاڑنیں، ونگار پانی، کلیجے چیرنیں، چھرے، تیز تلواراں دیاں دھاراں جہڑے لنگار اس کیتے ہوئےسن اوہ اس دے خیالاں وچ اوسے طرحاں گھمن گھیریاں بناندے جاندے سن۔اس جھاٹ مارنی سی جو کجھ ہتھ آیا لے جانا سی تھوڑا ملیا یاں بہتا ہتھ آیا لے کے اڈاری ماری تے واپس اپنے دیس۔ہن اس دے سامنے بولی جا رہیا سی
فیر بڈھا واپس کیوں نہ پرتیا کیہ پتہ کوئی اوسے طرحاں اتھر آلی جا گھیر کے بیٹھی ہوندی کوٸ آس امید ہوندی بڈھے دے پرتنے دی یاں جس واسطے اتّھر پھٹّی سی اس واسطے۔
نہیں، بڈھے سوچیا اصل شیاں گم گیاں ہون تے کیہ پرتنا کہڑا پربت تے کہڑا پربت ول پرتناں۔
ایتھے وی نانگا آیا تے بندے اس دے نال پربت چڑھ گئی آلیاں اہناں نوں ڈکھن کڈھیا نانگا پربت لے کھڑیا وٹنے آلے وٹنے ول ویکھیا تے نانگے دا ہو گیا تے اک مک ہو کے پربت چڑھ گئے۔
جہڑے ایتھوں تے واسی نیں اوہناں کدوں تائیں تھلے لگ کے رہنا سی اوہناں کجھ سوچنا سی ویکھنا سی اپنے واسطے اپنی آل اولاد واسطے اپنے دیس واہتے کوئی اُپا تے کرنی سی کوئی بوٹی تے ڈھوڈنی سی اس پھٹ تے بنھن واہتے کسے طرحاں پھٹ تے بنھنا سی کیہ طریقا بنانا سی کیہ ول اختیار کرنا سی کجھ کرنا ضرور سی۔جے کجھ نہ کیتا تے نکیاں نکیاں تیلیاں وانگر سڑ بل جانا سی۔کوٸی اجیہا ول لانا سی جس وچ اوہ سارے سڑ جاندے جہناں نوں ایہ زعم سی کہ اگ نیں اوہناں نوں راہ دتا سی۔ایسے لٸی نانگے اپنی ساہ اوسے اگ وچ ساڑ کے اس دی بھاہ مار چھڈی سی۔
اوہناں نوں تے اگ نے راہ دتا سی ایہ وی اگ دے زور تے اگے ودھے ڈکھنوں نکلے تے اوسے اگ دے زور تے اپنی جا، دھرت، دیس، ساک آل اولاد سبھ چھڈ دتا اوہناں دی اگ اوہناں دے اندروں پھٹدی تے اہناں نوں ساہ کردی ایہ اگ بدلے دی اگ سی اس اگ توں طاقتور تے وڈے لانبواں آلی اگ۔ایہ ہور دی طرحاں دی اگ سی اس اگ آلے جس پاسے جاندے اپنے پچھے اگ لائی جاندے اہناں وی یُدھ کیتا اپنی ادا اپنی طرز دا بلکل وکھرا نویکلا یُدھ ۔اس یُدھ وچ اوہناں اوہ ہتھیار ورتے جہڑے اگ آلیاں دے وہم گمان وچ وی نہیں سن۔
بڈھے نوں پتہ سی نانگے جدھاں دے زور تے اوہناں پہاڑاں اوہناں درہیاں اوہناں اُچیاں چوٹیاں آلا دیس جتیا سی جہناں نوں اگ نے راہ دتا سی اوہناں دی نانگے اوہ اگ ساہ کیتی ہن نہ اوتھے لکڑ بچی سی نہ کرونبل نہ اگ نہ اگ دی چننگ۔نانگے نال نانگے آپے رلدے جاندے تھگڑے لیڑے لاہ کے ننگ منگ ہو کے نانگے دے نیڑے ہوندے جاندے۔جہڑا پہلاں تے سارے کپڑے لاہ کے نانگے دے سامنے جاندا نانگا اوتھے ٹِلاّ بناندا تے ہکی نانگے نوں اوتھے بہا کے اگلے بزکشی دے میدان ول دھا جاندا۔اوہ ٹلا کیہ سی اوسے اگ دی ساہ اوسے اگ دی بجھیاں ہویاں چواتیاں موٸے بندیاں دیاں لاہے ہوئے کپڑے جیوندیاں بندیاں دا سٹیا ہویا بھانڈا ٹنڈر موٸے ڈنگراں دیاں ہڈیاں ڈنگراں تے بندیاں دا گند مند روڑے ڈِھماّں تے چلاں۔اہناں ساریاں دا ہک ِٹلاّ بن دا اس تے پوری شان نال ہک نانگا بہ جاندا۔ جتھے بز کشی دا مڈھ سی نانگیاں جا اوسے پربت رنگ محل چاڑھے۔
خطاطیے دیاں اکھیں ایویں جھپک گیاں سن اصل وچ تے اس نوں دِسدا ای کجھ نہیں پیا سی کِنّی اوپری تے ان ہونی جہی گل سی اکھیوں کجھ دِسدا نہیں پیا سی پر چانناں اس نوں سارا ہو گیا سی۔

٭٭٭٭٭