سوشل میڈیا دے  فائدے تے نقصانات

سماجیات دے سارے ماہرین ایس گل نال سہمت (متفق) نیں کہ انسان تے سماج دا تعلق کدے توڑیا نہیں جا سکدا اے۔ایس لئی تاں مشہور فلسفی ارسطو نے وی آکھیا سی کہ انسان اک سماجی جانور اے۔ایہدے نال ایہ گل تے ثابت ہو جاندی اے کہ انسان سماج توں کٹ کے جیون نہیں گزار سکدا اے۔اوس دی فطرت وچ اے کہ اوہ مِل جُل کے رہوے۔انسان سماجی حیوان اے تے اوہ سماج توں بغیر نہیں رہ سکدا،لوکائی یاں عوام نال تعلق رکھن دی چاہ اوہدے جیون توں شروع ہو کے مرن تیکر چلدی رہندی اے۔ سوشل میڈیا وی اک اجیہا ذریعا اے جس نال بہت سارے لوکاں نال سنبدھ (تعلق) بنایا جاسکدا اے تے گل بات توں وکھ،تصویراں گھلن دے نال نال ویڈیو کال نال وی رابطا کیتا جا سکدا اے۔

1997 ء وچ سوشل میڈیا دا آغاز ہویا تے" "SIX DEGREES ناں دی اک ویب سائٹ بنائی گئی تاں جو وکھ وکھ نویں نویں دوست بنائے جاون۔اگلے تن سال تک پوری دُنیا وچ ایسے دی دُھم رہی تے فیر انٹرنیٹ نے سو ملین لوکاں نوں آپس وچ جوڑ دِتا۔ایس کم دا جو مُڈھ بَجھیا سی اوہدے وچ انقلاب اودوں آیا جدوں فیس بُک ڈاٹ کام بنائی گئی شروع وچ ایس توں صرف ہاورڈ یونیورسٹی دے پڑھیار ای لابھ چُک سکدے سن پر اک ورھے بعد 2006ء وچ پوری دُنیا نے ایس نوں اپنی حیاتی دا جیوں اک حصّا بنا لیا۔اجکل فیس بُک توں وکھ ٹویٹر،انسٹاگرام،ٹویو،لِنکڈن وغیرا ویب سائٹ سوشل میڈیا وجہوں ورتیاں جا رہیاں نیں۔ سوشل میڈ یا دے فائدے:

اج دے دور وچ کوئی وی سوشل میڈیا دی اہمیت توں انکاری نہیں اے بھاویں اوہ پنج ورھیاں دا بال اے یاں پچانوے ورھیاں دا بُڈھا اوہ سوشل میڈیا راہیں پوری دُنیا نال جُڑیا ہویا اے۔سوشل میڈیا دا سبھ توں وڈا فائدہ اے کہ ایہ تیز ترین زریعہ ابلاغ اے اکھ جھپکدیاں ای خبر پوری دُنیا تیکر اپڑائی جا سکدی اے۔اپنے دوستاں متراں نال فوری طور تے رابطا کیتا جاسکدا اے۔جے خبر کوئی حادثے توں بچان دی اے تاں اوس توں لوکاں نوں نقصان توں بچایا جا سکدا اے۔

نویاں گلاں سکھن نوں تے پڑھن نوں ملدے نیں۔کئی وار پڑھے لکھے حضرات اپنے تجربات شئر کردے نیں تے مت دیاں گلاں دیندے نیں۔بہت سارے لکھاری اپنیاں لکھتاں توں وکھ اپنے من پسند شعر لکھدے نیں جہدے نال چنگا ادب وی پڑھن نوں مِلدا اے تے نویں لکھن والیاں نوں اک پریرنا مِلدی اے۔کئی وار تاں نویں لکھن والیاں دی اصلاح وی ہو جاندی تے اوہناں دی لکھت بارے لوکاں دی رائے وی مِل جاندی اے۔جس نال نویں لکھاریاں دی واک کھیپ تیار ہو جاندی اے۔انج کرن نال سماج سدھار ول اک قدم اگانہ ودھدا اے۔

سوشل میڈیا نوں تعلیمی لحاظ نال وی مُفید ویکھیا جا سکدا اے بہت ساریاں کتاباں پی ڈی ایف دی صورت وچ مِل جاندیاں نیں جس کر کے پڑھیاراں نوں غیر مُلکی کتاباں وی بڑی اسانی نال مِل جاندیاں نیں تے اوہناں دے علم وچ وادھا ہوندا اے۔علم حاصل کر کے اوہ اپنے مُلک واسطے مُفید شہری بن سکدے نیں۔ایس توں وکھ پڑھے لکھے لوکاں توں اگوائی مِل سکدی اے۔کئی ادارے تاں سوشل میڈیا راہیں گروپ بنا کے پڑھائی وی کروا رہے نیں جس نال علم دا چانن ہو رہیا اے۔ ایس دا اک ہور فائدا ایہ وی ہوندا اے کہ ہم خیال لوکاں نال اسانی نال مُلاقات ہو جاندی اے تے انسان اپنی منزل نوں وی پچھانن لگدا اے۔جویں کہ کسے عظیم مقصد نوں حاصل کرن واسطے وی سوشل میڈیا دی ورتوں کیتی جا سکدی اے انج کرن نال سماج وچ مثبت سوچ جنم لیندی اے تے نویں نسل نوں سدھے راہ تے ٹُرن دی پریرنا ملدی اے۔کئی وار ویکھیا گیا اے کہ ماڑیاں نوں اوہناں دا حق مِل جاندا اے تے بہت سارے لوکیں اوہناں دے نال کھلو جاندے نیں۔ایس طرحاں لوکاں دی مدد وی ہو جاندی اے تے ظالماں دے خلاف اواز وی چُکی جاندی اے۔ کئی وار سوشل میڈیا اُتے اک تحریک وانگ اپنے حقاں لئی اواز چُکن نال حکومتاں نوں اپنی پالیسی بدلنی پے جاندی اے تے سیاسی تنظیماں نوں اپنے منشور بدلنے پے جاندے نیں۔ اپنے خلاف ہوون والے پراپیگنڈے دا بھرپور جواب دیون لئی وی سوشل میڈیا نوں اک ڈھال وانگ ورتیا جا سکدا اے۔ سوشل میڈ یا دے نقصانات:

سوشل میڈیا دا سبھ توں وڈا نقصان ایہ اے کہ سوشل میڈیا انسان نوں انسان توں دُور کر رہیا اے۔ایس سو شل میڈیادے کر کے ای لوکیں آپس وچ بہت دُور ہوندے جا رہے نیں،ماپیاں تے سگے بھین بھراواں واسطے لوکاں کول کوئی ٹائم نہیں ہوندا اے جد کہ اوہدی فرینڈ لسٹ وچ پنج ہزار تک دوست ہوندے نیں۔سوشل میڈیا دا ایہ وی نقصان ہوندا اے کہ کسے وی خبر بارے فوری ردء عمل دیکھ وچ آندا اے جس نال کافی مسائل جنم لیندے نیں تے کئی وار خبر غلط ثابت ہو جاندی اے اوس ویلے پچھتاوے توں وکھ کجھ نہیں رہندا اے۔ سوشل میڈیا دے ورتن والیاں تے ایہ ذمے داری لاگو ہوندی اے کہ اوہ صیحح خبر نوں ای اگے ودھان۔ سوشل میڈیا دا اک ہور وڈا نقصان ایہ وی ہویا اے کہ لوک کتاب توں بہت دُور ہو گئے نیں جس نال جہالت نوں فروغ مل رہیا اے تے کہیا جاندا اے کتاب توں بغیر سماج انج ای اے جویں رُوح توں بغیر انسان۔

سوشل میڈیا نوں وکھ وکھ تنظیماں ورتدیاں رہندیاں نیں جویں کہ شدّت پسند لوکاں دا کوئی جتھا اپنے گھناؤنے مقصداں نوں پورے کرن لئی ایس وچ اشتعال انگیز مواد اپ لوڈ کر دیندے نیں ایسے طرحاں مذہبی منافرت پھیلان والے،فرقے پرستی نوں ہوا دین والے وی ایس نوں اپنے منفی مقصد حاصل کرن لئی ورتدے نیں۔ایس دا ایہ وی سٹا نکلدا اے کہ اصل مجرم تک اپڑنا ممکن نہیں رہندا تے اصل مجرم رُوپوش ہو جاندا اے،کیوں جے اوہ گمنام اکاؤنٹ ورت رہے ہوندے نیں۔دہشت گرداں نے وی اپنے سہولت کار دے طور تے سوشل میڈیا نوں ورتنا ہوندا اے جس کر کے اوہ انسانیت واسطے بہت زیادا خطرناک بن جاندے نیں۔

سبھ توں وکھرا نظر آون دی چاہ وچ نوجواناں اندر سیلفی دا جنون کئی وار موت دا وی سبب بن جاندا اے۔دوجیاں لوکاں دی ویکھاویکھی مُنڈے تے کُڑیاں نشیاں دی لَت وچ لگ کے غلط راہوں تے ٹُر پیندے نیں۔مُنڈے کُڑیاں دے گھروں نس جاون دے واقعات وی سوشل میڈیا دی وجھا کر کے ای نیں ہور تے ہور طلاقاں دیاں شرح وچ وی وادھا ہوئی جا رہیا اے۔

پروفائل بناندیاں ہویاں ویب سائٹ تے ذاتی معلومات تے فون نمبر دینا پیندا اے جس نال ایہ معلومات خفیا نہیں رہندی سگوں کئی طریقیاں نال اسانی نال ایس نوں حاصل کیتا جانداتے فیر ایس نوں غلط ڈھنگ نال ورتے جاون دا وی ڈر ہوندا اے۔بہت سارے منفی سوچ رکھن والے عناصر ایس نوں اپنے بھیڑے مقصداں واسطے وی ورتدے نیں۔خاص طور تے تصویراں نوں شرپسند عناصر ایتھوں آسانی نال حاصل کر سکدے نیں جہدے نال کئی قسم دے مسائل جنم لیندے نیں۔ہیکنک(hacking) کرن والے کسے فرد دا وی ذاتی ڈیٹا حاصل کر سکدے نیں جو چنگی گل نہیں اے ایس لئی سوشل میڈیا ورتن والیاں نوں حدوں ودھ محتاط رہنا چاہیدا اے۔کجھ لوکاں دا ایہ مننا اے کہ سوشل میڈیا دا استعمال کرن نال مغرب دی نقل ہو رہی اے جس نال ایتھوں دے واسی لوک اپنا رہن سہن تے طور طریقے نوں وسردے جا رہے نیں۔بہت ساریاں کتاباں ایس نیٹ ورک تے لبھ جاندیاں نیں پر اوہناں دی ہارڈ کاپی وی ات لوڑیندی اے نہیں تاں ایتھے کسے وائرس دے کارن سارا مواد ضائع ہو جاون دا وی ڈر رہندا اے۔

اج کل لوکیں بہت زیادا سوشل میڈیا ورتن دے کارن جسمانی تے نفسیاتی روگاں دا شکار ہوندے جا رہے نیں۔جسمانی طور تے اجہے انسان سست تے کاہل ہو جاندے نیں جس کر کے اوہناں دی جسمانی تے ذہنی کارکردگی وی متاثر ہوندی اے۔ایہ وی ویکھیا گیا اے کہ زیادا سوشل میڈیا اُتے بیٹھے رہن کر کے پڑھیاراں وچ فیل ہوون دی شرح ودھدی جا رہی اے کیوں جے اوہ اپنا پڑھائی دا ویلا ایس سوشل میڈیا وچ ضائع کر دیندے نیں۔

سوشل میڈیا دا بہتا استعمال کرن والے نفسیاتی طور تے تنہائی پسند تے خاباں وچ رہن والے ہو جاندے نیں جس نال اوہ حقیقت پسند ہونہیں سکدے۔ سوشل میڈیا دی زیادا ورتوں کرن والا پڑھیار ہر پنجھی سیکنڈ بعد اپنے موبائل دی سکرین تے ویکھے گا ایس نفسیاتی مسئلے تے اوس ویلے ای قابو پایا جاسکدا اے جدوں صرف ضرورت ویلے ای ایس دی ورتوں کیتی جاوے تے اپنا بہتا ٹائم اپنی پڑھائی نوں دِتا جاوے۔ مُکدی گل: سوشل میڈیا دے ڈھیر سارے فائدے تے نقصان نیں پر انسان نوں رب نے اپنی سبھ توں بہترین مخلوق بنا کے گھلیا اے تے ایس نوں سوچن سمجھن دی طاقت وی دتی اے اوہ اپنا چنگا بُرا سوچ سکدا اے ضرورت ایس گل دی اے کہ سوشل میڈیا توں ودھ توں ودھ فائدے چُکے جاون تے ایہدے نقصانات توں بچیا جاوے۔