کہانی دربار ۔۔۔۔۔٭رویل ٭

کہانی سنن سناؤن دی ساڈی ریت بہت پرانی اے۔ اج دا کہانی دربار اوسے ریت دا پالن اے۔ گھٹو گھٹ ساڈی پیڑھی نے اپنے بال پُنے وچ ماواں کولوں سرپر باتاں سُنیاں ہوسن۔ جگت ماں بولی دیہاڑ دے موقعے اُتے کہانی دربار دا ایہ اُدھم اپنی ماں بولی نال ہیجھ جگاؤن دا وی اک اُپرالا اے۔ پنجابی ادبی پرچار تے اکادمی ادبیات نوں ایس شبھ کارے دی ودھائی۔

وکھووکھ تھاواں توں آئے ساڈے دوستاں نے اپنیاں کہانیاں پڑھیاں۔ لہجیاں دی ون سونتا ساڈی بولی دا پسار موکلا ہون دی شاہدی اے۔

سلیکھ سماج دا درپن ہوندا اے۔ نر پردھان پر میل ونڈ سماج جو پورے طور اُتے واہی بیجی اُتے نربھر اے،دا جو مہاندرا ایہناںکہانیاں وچوں اُگھڑدا اے، اوہ دھرواس نہیں دواندا سگوں من نوں دھڑکھو لاندا اے۔منکھی جیون وچ دھرو تے انیاں دا ورتارا عام اے۔

نور حسن ارمان دی کہانی ’دھرو‘ کامے میل دے جیون دا دُکھانت اے۔ موکھا بھوئیں والاں دا سیری اے۔ واہندا بیجدا تاںاوہ اے پر اوہدی محنت دا پھل کوئی ہور لے جاندا اے، ایہ دھرو اے۔ تے جدوں پریوار دی دو ڈنگ دی روٹی پوری نہیں کر سکدا تاں اوہ سیری چھڈ شہر مزدوری کرن ٹر جاندا اے۔ ایہ زرعی سماج اُتے سرمایہ درانہ نظام دی پردھانگی ول اشارہ اے۔پر موکھے دی بچت اوتھے وی کوئی نہیں۔ ایہ اک تبدیلی تاں ہے پر نظریاتی بنیاداں اُتے نہیں۔ دھرو دے کارن اُتے گوہ کریے تاں اوہدا ذمہ وار موکھا آپ اے۔ نابری دی ان ہوند،وڈی قبیل داری،عورت ذات بارے سوڑی مت ، بالاں لئی کوئی آدرش نہ ہونا موکھے دی مورکھتا نوں درساؤندے نیں۔تے اخیر موکھے نوں موت وچوں ہی موکش لبھدا اے۔

علی عثمان دی کہانی سماجی وگاڑ دے تسلسل دی کہانی اے۔ اک خنوادے دیاں خنامیاں سماج دے چہرے دی کالکھ ہوندیاں نیں۔ اک پریوار داٹٹن پورے سماجی ڈھانچے اُتے اثر پاؤندا اے۔ فرد دے بطور سماجی اکائی اپنی ذمہ واری نہ نبھاؤن دا سٹہ کنا بھیانک نکلدا اے ، ’گوگو‘ کہانی وچ ایہنوں ویکھیا جا سکدا اے۔ تیویں من پرچاوے دی وست نہیں، اوہنوں اپنی ہوند دا احساس کرنا پئے گا۔ عورت نوں اگلی پیڑھی دی سکھلائی دا ضامن منے بِناں سماجی سدھار دا سفنہ اکارت اے۔ بھاءبچھی دے چنگل توں بالاں نوں بچاؤن لئی ہر فرد نوں اپنا فرض نبھاؤنا پئے گا۔ کہانی ایس تت نوں نشابر کردی اے۔

ماجد شاہ ہوراں دی کہانی ساڈے سماج وچ پسری طبقاتی ونڈ ول سینتر کردی اے۔پرانی سوچ تے تکنی نوں تیاگ کے چیزاں نوں نویں ڈھنگ نال ویکھن دی لوڑ نوں کہانی وچ بخوبی درسایا گیا اے۔ کمپیوٹر دے زمانے وچ پرانے زرعی سماج اندر جی رہے آدمی دا ایہ قصا سماج دے پچھڑیویں اُتے اک چونبھڑ وی اے۔مکھ پاتردی خودکلامی بے چینی دا مظہر اے تے مکھ پاتر دی پرانے حد بنھے چوں نکلن دی تانگھ کل سماج دی تانگھ ہو نبڑدی اے۔

رائے محمد خاں ناصر مڈھلے طور اُتے شاعر نے، کہانی دے پِڑ وچ نویں آئے نے، جی آیاں نوں۔ اوہناں دی کہانی’ بوبو‘پیو پتر وچکار گل کتھ راہیں اگانہ ودھدی اے۔ایہ مکالما دلیل دے آدھار اُتے نہیں سگوں جذبات دے زور اُتے چلدا پیا اے۔ماملہ کسے کڑمی دی ہاہ دا نہیں دھنگانے ولوں لگی ڈھاہ دا اے۔ جوہ تے بولی دے اجوڑ ہون دا کارن نوم چومسکی سمجھاوے یاں نگوگی وا تھیونگو، پر ایہ سوال کسے یونیورسٹی دے پڑھیار دا نہیں اک واہک دے جاتک دا اے۔ کہانی وچ اک سدا اے ، اک ونگار اے۔ ماں لٹیندی پئی اے پر لُٹی کِہنے ہے؟ ایہ رل کے سوچنا پئے گا۔ سد حویلی وچوں آئی اے، ایہنوں ولگن وچوں کڈھو، تھڑیاں تیک لے کے آﺅ۔ ملک مہر علی دے اسلوب وچ لکھی ایہ کہانی پڑھنہار نوں اپنی بولی نوں بچاؤن دا اک سنیہا اے۔ ایس اُتے کن دھرنے واجب نیں۔

مدثربشیر دی کہانی’ نِشا‘ پرواسی سماج وچ کنی کنی بُھردی تیویں دا قصا اے۔ لہندے پنجاب دی کہانی اُتے دوش لایا جاندا اے کہ ایہ اجے پِنڈ وچوں باہر نہیں نکلی۔ بھاویں کجھ متراں ایہنوں شہر جان والی سڑکے چاڑھ لیا اے۔ پر مدثر تاں جماں ای کہانی نوں دیسوں باہر لے ٹریا اے۔ شاوا شے وئی تیرے۔

کہانی دریا کنڈے بینچ تے بیٹھی تیویں دی وارتا اے۔ مکھ پاتر نِشا دی ہوند وچ ازل توں ابد تیک دے اکلاپے دا سنتاپ سمایا ہویا اے۔بند موبائل دی علامت ہر سانگے توں وانجے ہوون نوں تے من اندر لے ہُسڑ نوں باہر پسر رہی پت جھڑ دی ڈھکویں علامت راہیں بہت ودھیا چتریا اے۔

ساریاں کہانیاں بہت ودھیا سن۔ پڑھیارنوں تہاتھوں ایس توں وی ودھ دی آس اے۔

(اکادمی ادبیات اسلام آباد وچ ہوئے کہانی دربار وچ پڑھیچا)

٭٭٭