تیرے اندر نوبت وجے ۔۔۔۔۔٭رویل کالم٭

تیرے اندر نوبت وجے ۔۔۔۔۔٭رویل کالم٭

انسان دے کئی سفراں وچ اِک اُچیچا سفر اپنے اندر ول ہوندا اے جدوں اوہ اپنے اندر دی واج سُن لیندا اے تاں اوس دے آل دوالے دیاں ساریاں بے معنی واجاں آپے ای چُپ شانت ہو جاندیاں نیں۔ایہ ای اوہ ویلا ہوندا اے جدوں اوس نوں ہر ودھیا واج سنائی دین لگدی اے تے ایہناں ودھیاں واجاں وچوں ای ضمیر دی واج ہوندی اے جس نوں پہلاں کوئی وی سنن لئی تیار نہیں ہوندا۔حسیم جاوید نے ساری حیاتی انگریزی پڑھائی بالاں نوں انگلستان امریکاں دے لکھاریاں تے اَدب توں جانو کرواندے رہے پر اپنے اندر پنجابی کلاسیک دا چانن کیتا رکھیاایتھوں ایہ اندازا لانا تے اُکا ای مشکل نہیں کہ ایہ ای اوہ چانن اے جس نال اوہناں نون چانن ای وکھالی دتا ہونا تے اوہ چانن ای ونڈدے رہے ہونے۔”تیرے اندر نوبت وجے“ حسیم جاوید دا پہلا شعری پراگا اے ایہدے وچ ون سون سرناویاں ہیٹھ جو نظماں نیں اوس توں ایہ نظریں پیندا اے کہ حسیم جاوید نے پنجابی کلاسیک شاعراں دے کلام نوں چنگی طرحاں گوکھیا پرکھیا اے تے اپنے اندر جیوں جذب کر لیا اے۔

چنگا شعر ذہن دیاں باریاں کھولھدا اے ایہ کتاب سوچن ول پریردی اے۔ایہ نظماں سوچن توں اگانہ نڈرتا تے بے باکی نال اپنی گل کہن دا وَل وی دسدیاں نیں کدھرے اوہ بے دھڑک ہو کے اجہیاں گلاں وی کہہ جاندے نیں:

دعا فقیراں دی ایہا (حج2012)

سیراں سونے دے نال مڑھیا

کعبے نوں غرارہ پایا

لکھاں جانجی ڈُھکے

شاہواں رج روٹی ورتائی

ڈھیر نیوندرا جُڑیا

حسیم جاویدنوں اپنے شہر نال انتاں دا موہ اے اوہ اپنے شہر دیاں مُکیاں اوہناں رونقاں نوں وی ویکھنا چاہندے نیں جو ایس شہر دا شنگار تے ایس دی پچھان سن فیر اجہیا ویلا آیا کہ ایس شہر وچ وی سارے دیس دی طرحاں مذہبی شدت پسنداں نے ڈیرے لائے تے ایس نوں وی اپنا اک ڈیرا ای بنا لیا۔شہر دی رونق نوں اپنی فرقے پرستی دی اگ وچ ساڑنا شروع کر دتا۔حسیم جاوید دی نظم ”اُچے برج لہور دے“ وچ طنزوی اے تے اصل مُکھ وی وکھالی دیندا اے اوہناں نے کسے اُچیچے نوں نشانا نہیں وی بنایا پر ایس نال جیوں سبھ کجھ ساہمنے وکھا دتا ہووے۔لاہور شہر دا اصل واسی جو ایس شہر نال جُڑیا اے اوہ وی ایس نوں محسوس کر سکدا اے۔نظم دے کجھ مصرعے ویکھدے آں:

اوہ سڑک تے بند ہوندی اے اکثر

اوتھے دہشت گرد اعلیٰ دا مدرسہ اے

وچ مسیت اے

نماز پڑھن دی جاست اے

تلاشی دین مگروں

اپنے شہر نال محبت کرن والے نوں جدوں شہر دا سہپن گواچدا وکھالی دِتا تاں اوہ انج وی کہندے نیں:

آپ ای ویکھ لو

پھُلاں والا شہر میرا

ہُن پُلاں والا رہ گیا جے

ایسے طرحاں حسیم جاوید ’تسبی گیڑن‘ والیاں دی گل وی کردی نیں تے جیون دا اک ہور پکھ ساہمنے لیاندے نیں:

اسیں اپنے دیس بگانے

کیہ ہویا اندرے خانے

جہڑے محرم سی

ہن لنگھدے مار کھنگھورے

تسبی گیڑے رکھ

دِل ویڑھے لتھیا ہنیرا

اُتوں چن وی نہ پایا پھیرا

سُنجیاں گلیاں وچ

پئے چوں چوں کرن کتورے

اوہ مذہب دا بانا پا کے لُٹ مار کرن والیاں دے خلاف وی نیں ”سانوں دوزخے ساڑ نہ حُورے“ راہیں ایس دنیا نوں حُوراں دی لالچ وچ دوزخ بنان والیاں ول وی سینت کردا اے۔

حسیم جاوید دی اِک نظم ”اِک خبر اِک خیال“ وچ سندھ سرکار ولوں مقتولاں دے وارثاں نوں پنج لکھ دی تھاں پندرھاں لکھ دی رقم دین والیاں تے خوب طنز اے کہ اوہناں نے انسانی جیون دا اِک مُل طے کر لیا اے تے ایہ مُل تار کے اوہ اپنے سارے گناہواں نوں وساری بیٹھے نیں تے ایسے ای مُل تے ہور وی کردے رہن گے۔

جیون کیہ اے تے ایس نوں گزار رہے لوک کیوں ایس نوں ایتھے مستقل ڈیرا لائی رکھنا سمجھی بیٹھے نیں۔حسیم جاویددے نیڑے ایہ دنیا اک میلے ہار اے میلا لگیا اے لوکی آندے نیں میلاویکھدے نیں اوس دا حصا بن جاندے نیں تے فیر ایہ میلا ایتھے انجے ای لگیا رہندا بس ایس دے اندر رلت کرن والے بدلدے رہندے نیں ساڈی تھاں کوئی ہور لے لیندا اے تے ساڈے واسطے اوہ میلا مُک جاندا اے۔دُنیا دا میلا کیہ اے دُنیا کیہ اے اوس پکھوں ایہ شعر ویکھنے آں:

سبھ گرو کوئی چیلا نہیں سی

تائیوں سُکھ دا ویلا نہیں سی

وجدے گھگھواں دسیا سانوں

دُنیا مِل سی میلہ نہیں سی

ایس شاعر کول ماضی اے اوہ سماں جہدے وچ اوہ گواچیا اے کدھرے اوہ اجہیا ناسٹیلجیا بن جاندا اے جس توں چھٹکارا پانا ممکن نہیں اے تے اوسے وچ ای اُلجھ کے بندا اپنے جیون دی چال نوں ہولے کر لیندا اے۔

ابے ہوراں ونڈ نون جریا

وڈھ ٹُک ویکھی

وِیر گنوایا

پیو منجی نال منجی ڈِٹھیا

……

میں اَج پیو دی عمرے اکھیں لے کے سُفنے لکھاں

سڑکے سڑکے دُھدل پھکاں

ایس لارے کہ اج دا گھٹا

کل سر دا سندور بنے گا

اکھیں دے وچ رِڑکدا روڑا

بھلکے کوہ طور بنے گا

حسیم جاوید کول ایہ یاداں کئی پِیڑاں وی جگا دیندیاں نیں ایہناں یاداں پچھے کوئی خاص اے جس دا خیال

پیراں وچ دھمال لے آندا اے

یاداں پڑچھتیوں ملکڑے

لتھیا کہدا خیال

دل درگاہ ہے ننگیں پیریں

پِیڑاں پائی دھمال

شاعر دی اپنی ہوند اپنی پچھان وی ہوندی اے تے ایسے نوں وی اوہ اک وکھرے ڈھنگ نال جانن لگدا اے تے اوس دے اندر دا چانن ودھیرے ہو جاندا اے جویں ویکھو:

اسیں آپ تروڑے بوٹیوں کچے

کاگت وچ ولھیٹ کے

آپ مسالے لالا رکھے

رُکھ دی کُچھڑوں میوے کھسے

رُت دے بے اتباراں

موہ پریم دا جذبا حسیم جاوید کول نویکلا اے تے اوس دی مَٹھی مَٹھی یاد نوں کدے وی منوں وسار نہیں سکدے تے ایہ اوہ خشبوئی اے جو سر نوں چڑھدی اے تے دِل نوں ٹُنب لیندی اے

پیار تیرا اڑیئے

ہے سینٹ جویں کوئی دیسی

سجرا سر نوں چڑھے

شامیں نِمی جہی خشبوئی

دِل نوں ٹُنب لے جہڑی

رومان دا اِک رنگ انج وی اے

لگدا سی

تُوں نہ وی ملیوں

اپنی لنگھ جاوے گی

حسیم جاوید نے ایس شعری پراگے دے اخیر اُتے ابراہام کَولے،اینڈریو ماروَل تے فیض احمد فیض دی اِک اِک نظم دا پنجابی وچ ترجما وی شامل کیتا اے، جس توں اِک ودھیا مترجم دی پچھان وی کروائی اے آس اے کہ اوہ انج ای انگریزی توں ڈھیر ساریاں نظماں وی پنجابی وچ ترجما کر کے پنجابی شاعری وچ نویں لہر لیاون وچ اپنا بھرواں کردار ادا کر ن گے۔

ایس کتاب نوں کتاب ترنجن لاہور ولوں چھاپیا گیا اے کُل صفحے108تے مُل300روپے اے۔

٭٭٭٭٭