منزہ شاہد ہوراں دا شعری پراگا "حق عِشق عِشق"

منزہ شاہد ہوری ماں بولی نال گوڑھا پیار تے اُنس رکھن والے درویش صفت جی نیں۔ اوہناں لئی میں بلا جھجھک لفظ ”درویش“ دی ورتوں ایس لئی کیتی اے کیوں جے اِک تے ڈاکٹر جمیل احمد پال دے بقول منزہ شاہد ہوری صوفی صفت انسان نیں۔ دوجا امین خیال ہوراں دے خیال نوں پڑھ کے ایس گل دا پک ہویا تے تیجا منزہ شاہد دے ایس شعری پراگا ”حق عشق عشق“ پڑھ کے ثابت ہویا کہ حقیقتن اوہناں اندر صوفی تے درویش بولدا وکھالی دیندا اے۔ جِویں کہ اسیں جاندے آں پئی کسے وی گل دے سچ یاں جھوٹھ ہون لئی 3 شہادتاں دا ہونا ضروری ہوندا اے تے تِن شہادتاں توں منزہ شاہد ہوراں بارے پک ہو چکا اے۔ چوتھی تے آخری شہادت تہاڈی ہووے گی جدوں تُسیں وی ایس شعری پراگے نوں پڑھو گے تے یقینن میری گل نال اتفاق کرو گے۔

چنگے تے سُچجے شاعر دی نشانی ہوندی اے کہ اوہ تھوڑے تے مختصر الفاظ وچ وڈی تے ڈونگھی گل کر جاوے تے منزہ ہوراں دی شاعری نوں پڑھ کے ثابت ہوندا اے کہ اوہ تھوڑے لفظاں وچ وڈی گل کر جان توں واقف نیں تے ایہدے نال نال اوہناں وچ ہر اوہ وصف موجود اے جہڑا اِک چنگے تے بہترین شاعر وچ موجود ہوندا اے۔لفظاں نال کھیڈاں کردے ہوئے اوہناں اوس اوس شے توں پردا چُکیا اے جہنوں اِک عام انسان سوچ، سمجھ تے جان ای نہیں سکدا۔ ایہدی وڈی مثال اوہناں دی ایہ نظم ”حیرت“ ویکھو

چار دِناں لئی

اینا کھیکھن؟

کھیکھن مصنوعی دکھاوے تے پرچار نوں آکھدے نیں۔ منزہ جی نے دنیا دے ایس کوڑھ، فریب، لوبھ،لالچ،حرصتے نقلی بھیس بنان نوں مُکھ رکھ کے حیرت دی فضا قایم کیتی اے کہ بندا چار دن دی حیاتی لئی اینے کھیکھن کردا اے۔

تصوف دی زبان وچ بندے نوں اپنے رب تیکر اپڑن لئی 3 منزلاں ۱۔فنا فی الذات ۲۔فنا فی المرشد ۳۔فنا فی اللہ طے کرنیاں پیندیاں نیں تاں رب سوہنے دے بالکل نیڑے ہو جاندا اے۔ رب تے ہر لمحا بندے دی شہ رگ توں وی نیڑے اے پر بندا رب دے نیڑے ایہ 3 منزلاں دے اوکھے پندھ کٹ کے اپڑدا اے۔ منزہ شاہد ہوراں دی نظم ”تصوف“ نوں پڑھ کے انج جاپدا اے کہ اوہ خالقِ حقیقی دی جستجو وچ تصوف دی تیجی منزل فنا فی اللہ اُتے نیں۔ نظم ”تصوف“ ملاحظا فرماو:

وچ سمندر/ تردی مچھی/ کنڈھے بہ کے/ ہتھاں دے نال/ پھڑنی چاہویں / میرا سوہنا،/ اِنج نہیں ہوندا/ میٹ کے اکھیاں / پڑھ بسم اللہ/ وِ چ سمندر/ مار دے چھال

نظم ”آکھیا سی“ وچ بہت سارے سبق مِلدے نیں۔ پہلے 2مصرعیاں وچ نصیحت تے دنیاوی بے ثباتی بارے گل کیتی گئی اے، فیر محل منارے جہڑے کسے کم نہیں آونے اوہناں نوں چھڈکے کفن وچ جا پین دی گل، سوہرے گھر جان (دنیا توں ٹر جان) دی گل تے اخیر وچ مُرشد ولوں خیر دی اُمید کیتی گئی اے۔ 4 مصرعے پیشِ خدمت نیں:

آکھیا سی ناں کم نہیں آونے سجناں دے سجناپے

مِٹی پا کے مُڑ آوندے نیں کیہ سجن، کیہ ماپے

مینوں کاہدی فکر منزہ چھم چھم نچدی جاواں

میرا مُرشد اُچا، میری فِکر کرے گا آپے

رب دی ذات نوں جہڑی ہمیشا ساڈے نال وسدی تے موجود اے اوہنوں ہر لمحا یاد رکھن دی گل نوں لفظاں نال ایس قدر سوہنے تے سلکھنے انداز نال چھویا اے کہ انج جاپدا اے ہر دم تے ہر ساہ اُتے اللہ ای اللہ ہوندا اے۔ نظم ”توں“ ملاحظا فرماو:

جیوں دھاگے وچ تسبی دانے

میرے ساہواں دے وچ ’توں‘

ساڈا مسلماناں دا عقیدا اے کہ رب نے اپنے حبیب دے صدقے سانوں سبھناں نوں بخش دینا اے پر جدوں حشر دا میدان ہووے دا تے حساب کتاب ویلے سبھ نوں اپنی اپنی کیتی کتری دا پتا ہونا اے تے محبوب دے ساہمنے کِس مونہ نال پیش ہوواں گے، منزہ شاہدہوراں خورے اوسے گھڑی نوں اپنے بچاء بارے اپنی نظم ”میں بلبل تیرے باگاں دی“ وچ گل کیتی اے۔ 2 مصرعے ویکھو:

بے عقلی کجھ سکھیا، ہُن پیشی بھگتاں کیہ

تیرے پچھے لُک گئی سوہنیا! ہُن آپے کریں بچاء

ایس شعری پراگے ”حق عشق عشق“ وچ منزہ شاہد ہوراں تلمیحاں دی ورتوں بڑے سوہنے انداز نال کیتی اے۔ اک لفظ نال پورے واقعے نوں دُہرا دینا اک وڈا تے بھرپور شاعر ہون دی نشانی اے۔ اک لفظ جہنوں پڑھ کے تواریخی واقعے یاں قصے دامنظر اکھیاں اگے آجاوے تلمیح اکھواندا اے۔ نظم ’جھل وللی‘ ایہدی بہترین مثال اے جہدے وچ طور پہاڑ دا قِصّایاد آجاندا اے۔

کیوں لُک لُک گلاں کرنا ایں

کدی کھل کے ساہمنے آجا ناں

میں طور نہیں جو راکھ ہوواں

شاعرا نے نظم ’وچھوڑے‘ وچ بڑے سنجیدا تے وکھرے انداز وچ اپنے جمن ورھے، مہینے تے دن بارے دس پائی اے تے جِویں عنوان توں ظاہر اے اوہناں رب نال وچھوڑے وچ دُکھ دا اظہار کیتا اے۔ شاعرا دے جمن ورھے بارے 2 مصرعے ویکھو:

پنج مارچ سن باہٹھ تے دن سی جمعرات

نور پیر دا ویلا، مکدی پئی سی رات

دنیا تے آخرت دوہاں وچ سُرخرو ہون لئی ہادی تے رہبر دا لڑ پھڑنا پیندا اے جہڑا خالقِ حقیقی وچ گیان تے سوچ دی پیڑھی نوں موڑدا اے۔ نظم ’نیانی‘ وچ شاعرا نے مرشد نال لو لان دی گل نوں بڑے احسن انداز نال چھویا اے جہدے وچ اوہ لاچار بے آسرا تے نیانی اے ٹرن دا ول کوئی نہیں تے اُنگل دے سہارے دی لوڑ نوں بیان کیتا اے۔ مثلث ویکھو:

گوڈیاں بھرنے رِڑھدی پھردی

ٹرنے دا ول آوندا ناہیں

اُنگل پھڑو ٹراوو سائیں

منزہ شاہد ہوراں نظم ’جا میں نہیں بولدی‘ وچ رب نال شکوا تے اوس توں بعد رب دی رضا اُتے راضی رہن دا درس دِتا اے، جہڑا ساڈے سبھناں لئی وی مشعلِ راہ اے کیوں جے اسیں تاں ای کامیاب تے مطمئن زندگی لنگھا سکدے آں جدوں اسیں راضی با رضا اُتے راضی رہ کے رب دی رضامندی وچ حیاتی گزاراں گے۔ حضرت مادھو لعل حسین ہوراں وی ”جو آہا سو آہا“ یاد ا آگیا اے جہدے وچ شاہ حسین نے وی راضی با رضا رہن دا درس دتا اے۔ کجھ مصرعے ملاحظا فرماؤ:

سارے جھیڑے ساڈے لئی نیں

کیدو کھیڑے ساڈے لئی نیں

انت نکھیڑے ساڈے لئی نیں

درد بکھیڑے ساڈے لئی نیں

رب جو ہویا……

جھلیے! توں بس صبر ای کرنا

ہر حالت وچ شکر ای کرنا

میرا لکھیا ہس کے جرنا

تاں ای تینوں پاس میں کرنا

رب جو ہویا……

مُکدی گل ایہ کہ منزہ شاہد ہوراں دا ایہ شعری پراگا کسے تعریف تے مشہوری دا محتاج نہیں فیر وی ایہ اوہناں دا وڈا پن تے پنجابی زبان نال اُنس و محبت دا ایہ ثبوت اے کہ اوہناں اپنے من دی اواز نوں لفظاں دا روپ دین لئی پنجابی ماں بولی دا انتخاب کیتا ایہ ساڈے سبھ پنجابی تے پنجاب واسیاں لئی فخر تے مانتا دی گل اے جو اوہناں سانوں ایہ انملا شاہکار سانوں دان کیتا۔ کتاب دا ٹایٹل بہت من کھچواں تے خوبصورت اے۔ پنجابی ادب وچ وڈے ناں امین خیال ہوراں ایہدا فلیپ لکھ کے ایہدی شان وچ ہور وادھا کیتا اے۔ساری دنیا دیاں زباناں وچ شاعری ہو رہی اے پر اکثریت نال شاعر مجازی عشق، محبت تے معشوق دے اندازاں اُتے ای شاعری کررہے نیں کیوں جے اوہ ناں کمان تے لوکائی دی دل پشوری لئی لِکھ رہے ہوندے نیں۔ اصل وچ اوہ دنیاوی لوبھ لالچ تے نام گرام واسطے لکھ رہے ہوندے نیں تے اپنے من دی گل تے اوہ مُڈھوں ای نہیں لکھ رہے ہوندے کیوں کہ ساڈا بے عقلے، معذور تے ذہنی طور تے غلام لوکاں دا ایہ وطیرا بن چکا اے کہ شے اوہو پیش کیتی جاوے جہدی مارکیٹ وچ تیزی تے وادھو مانگ ہووے۔ پر جہڑے لوک اندر دے من نوں مار کے جوباطن وچ ہووے اوہو ظاہر کردے نیں اوہو حق عشق عشق دی صدا بلند کردے نیں فیر آپ ای اوہناں دے ناں وی بن جاندے نیں تے قافلیاں دے قافلے اوہناں دی پیروی کردے نیں۔ تے ایہ حقیقت سچ نوں سچ تے جھوٹھ نوں جھوٹھ آکھن دی جرئت منزہ شاہد ہوراں وچ ٹھاٹھاں ماردی وکھالی دیندی اے۔ اسیں اوہناں دے بے حد شکر گزار آں اوہناں پنجابی زبان و ادب نوں ایہ انملا شاہکار دان کیتا تے پنجابی زبان و ادب وچ وادھا کیتا۔ دعا اے منزہ صاحبا سدا ہسدے وسدے رہن تے اُمید کیتی جاندی اے کہ اوہ مزید شعری پراگے لکھ کے اپنی ہوند دا ثبوت دیندے رہن گے۔ اوہناں دے ایس احسان نوں اسیں فراموش نہیں کراں گے کیوں جے پنجابی احسان فراموش نہیں ہوندے۔

کتاب دی کمپوزنگ کرن والے نے کجھ پیج سیٹنگ وچ غلطیاں کیتیاں نیں تے کدھرے پروف ریڈنگ دی وی گھاٹ وکھالی دیندی اے۔ نظم ’ظالم لوکو‘ صفحا 63 اُتے وی اے تے صفحا106 اُتے وی موجود اے۔ ایہنوں نظر بٹو سمجھو‘ باقی کتاب بڑی سوہنی تے سلکھنی اے۔ ترتیب وار نظماں تے اوہناں وچ موجود عنوان بڑے سبق آموز نیں۔ موضوع دے حوالے نال لکھیا تے ہور وی بہت کجھ جاسکدا اے پرمحدود رہ کے گل کرنی تے کالم نگاری دی نزاکت نوں برقرار رکھنا ساڈی مجبوری اے۔ اخیر اُتے منزہ شاہد ہوراں دی نظم دے 2مصرعے لِکھ کے اجازت چاہواں گا جہدے وچ اوہناں دے نفس اُتے قابو پان تے ہور امتحان وچوں لنگھ جان دی جستجو تے لگن ٹھاٹھاں ماردی وکھالی دیندی اے۔ ملاحظا فرماو

رب واگ نہ پائی نفس نوں، اکھے ایہ گھوڑا مونہ زور

اساں قابو کرلیا سوہنیا! دس چاہنا ایں کیہ ہور

(شکریے نال روزوار لوکائی)