مولانا صفی الرحمٰن مبارکپوری دی جَگت دُھمی سیرت پاک ؐ ”الرحیق المختوم “ دا پنجابی ترجما/قسط نمبر4

مولانا صفی الرحمٰن مبارکپوری دی جَگت دُھمی سیرت پاک ؐ ”الرحیق المختوم “ دا پنجابی ترجما/قسط نمبر4

فیر523وچ اِک ہور گھناؤ نا مسئلا ہویا یعنی یمن دے ذونو بادشاہ نے نجران دے مسیحیاں تے اِک خطرناک حملا کر کے اوہناں نوں اپنا دھرم چھڈن اُتے مجبور کر نا شروع کیتا پر اوہ ایس تے نہ تیار ہوئے تاں اوہناں نوں خندقاں پُٹ کے وڈے بھا نبڑاں وچ سُٹ کے ساڑ دِتا۔قرآن پاک دی سورۃ بروج دی آیتاں ’قُتِلَ اَصحَا بُ ا لاُ خدُوالخ وچ ایسے ای واقعے ول اشارا اے۔ایس واقعے دا ایہ سِٹا نکلیا کہ عیسائیت،جو رُومی بادشاہواں دی اگوائی وچ عرب دی جِتاں تے ودھاوے واسطے پہلاں ای تیز سی،اوہ بدلا لین لئی تُل گئی تے حبشیاں نوں یمن اُتے حملے واسطے اُکساندیاں اوہناں نوں بحری بیڑا دے دتا۔حبش والیاں نے روم نوں پار کر کے 525وچ اریاط دی اگوائی وچ ستر ہزار فوج نال یمن تے دُبارا قبضا کر لیا۔قبضے دے مُڈھ وچ ای شاہ حبش دے گورنر دی حیثیت نال اریاط تے یمن اُتے حکمرانی کیتی تے فیر فوج دے اک کمانڈر اَبرہَہ نے ایس نوں قتل کر کے حکومت حاصل کر لئی تے شاہ حبش نوں وی ایس اُتے راضی کر لیا۔

ایہ اوہی اَبرہَہ اے جس نے خانہ کعبہ نوں ڈھاون دی کوشش کیتی سی اتے اِک لشکر جرار توں وکھ کجھ ہاتھیاں نوں وی فوج نال لے کے آیا سی جس پاروں ایہ ’اصحاب فیل‘ دے ناں توں مشہور ہویا۔

ایدھر ایس واقعے نال حبش والیاں دی جو بربادی ہوئی سی ایس دا فائدا چُکدیاں ہویاں یمنیاں نے فارس سرکار توں مدد منگی تے حبش دے خلاف نابری کر دیاں سیف ذی یَزَن حمیری دے پُتر معد یکرب نوں اپنا بادشاہ چُن لیا۔ایہ 575ء دی گل اے۔

اَزادی توں بعد معد یکرب نے کجھ حبشیاں نوں اپنی سیوا تے بھائیوال بناون لئی روک لیا پر ایہ شوق ایہناں نوں مہنگا پیا۔ایہناں حبشیاں نے اِک دیہاڑ معد یکرب نوں دھوکھے نال قتل کر کے ذی یَزَن دے پروار نوں ہمیشا لئی مُکا دِتا۔ایدھر کسریٰ نے ساری صورت حال دا فائدا چُکدیاں ہوئیاں صَنعَاء تے اِک فارسی گورنر مقرر کر کے یمن نوں فارس دا صُوبا بنا لیا۔ایس توں بعدیمن اُتے فارسی گورنراں ای آندے رہے ایتھوں تیکر کہ گورنر باذَان نے628وچ اسلام قبول کر لیا تے ایہدے نال ای یمن فارسی اقتدار توں اسلام والیاں کول آ گیا۔

حِیرہ دی بادشاہی

عراق تے ایہدے آل دوال دے علاقیاں تے کوروش کبیر (خورس یاں سائرس ذوالقرنین529-557ق م) دے زمانے وچ ای فارس دی حکمرانی چلی آ رہی سی۔ایہناں دا ساہمنا کرن دی کوئی جُرئت نہ کردا،ایتھوں تک کہ 326ق م وچ سکندر مقدونی نے دارا نوں ہرا کے فارسیاں دی طاقت توڑ دتی تے سِٹے وچ ایہناں دا مُلک ٹُکڑے ٹُکڑے ہو گیا تے لُٹ مار شروع ہو گئی،ایہ لما چِر جاری رہیا تے قحطانی قبیلیاں نے دیس چھڈ کے اک ہرے بھرے سرحدی علاقے وچ رہنا شروع کر دِتا۔فیر عدنانی ایتھے آئے تے اوہناں نے لڑ بھِڑ کے فراتیہ ناں دے ٹاپو اُتے جا وسے۔

ایدھر226ء وچ اَرد شِیر نے جدوں ساسانی حکومت دا نینہ پتھر رکھیا ہولی ہولی فارسیاں نے فیر زور پھڑنا شروع کر دتا۔اردشیر نے فارسیاں نوں توڑیا تے اپنے دیس دی سرحد تے عرباں نوں ہرایا۔ایسے سِٹے وچ قضاعہ،شام ٹُر گیا،جد کہ حِیرہ تے انبار دے عرب باشندیاں نے خراج دین نوں پسند کیتا۔

ارد شیر دے زمانے وچ حیرہ تے بادیۃ العراق تے ٹاپو اُپر ربیعی،مُضری قبیلیاں اُتے جذیمۃ الوصاح دی حکمرانی سی۔ایویں لگدا اے کہ ارد شیر نے محسوس کر لیا سی کہ عرب واسیاں تے حکومت کرنا فیر ایہناں نوں سرحد اُتے لُٹ مار کرن توں باز رکھنا ممکن نہیں سگوں اِک ای صورت اے کہ خُد کسی اجہے عرب نوں حکمران بنا دِتا جاوے جس نوں اپنے قبیلے دی حمایت لبھے۔ایہدا اِک فائدا ایہ وی ہوئے گاکہ لوڑ سمے رُومیاں دے خلاف اوہناں دی مدد لئی جا سکے گی تے شام دے مہاتڑاں نوں نوازن والے عرب حکمراناں دے مقابلے وچ عراق دے ایہناں عرب حکمراناں نوں کھڑا کیتا جاسکے گا۔

(جار ی اے)

٭٭٭٭٭