"میت انمول دا "انبر

میت انمول دا "انبر"

۔۔۔۔۔ توقیر چغتائی

کورونا دی وباء مگروں دُنیا بھر وچ چھپدے ادبی رسالیاں تے کتاباں دی چھپائی تے وی اثر پیا ۔ پچھلے تن مہینیاں دے دوران چھپن آلے ساہتک رسالے ایس وبا ء توں خاص طور تے متاثر ہوئے ۔ رسالیاں دے جوڑنہاراں نیں ایس مصیبت نوں ویکھدیاں پہلاں تاں کچھ صبر کیتا تے مگروں اپنے اپنے رسالے" آن لائن" کر دتے جاں اوہناں دا پی ڈی ایف ہی دوستاں نوں گھل چھڈیا ۔ ساڈے دیس وچ حالی تیکر بہت سارے پڑھن آلیاں نوں کوئی کتاب جاں رسالہ کمپیوٹر راہیں پڑھنا چنگا نہیں لگدا ۔ ایہدے دو کارن ہو سکدے نیں ۔ اک تاں پچھلی نسل کمپیوٹر نوں ورتنا ای نہیں جاندی تے دُوجا کتاب یاں رسالا پڑھن لگیاں اوہ اپنی پسند نا پسند نوں چیتے رکھن لئی پڑھے گئے پنیاں تے پنسل نال نشان وی نہیں لا سکدے ۔ کچھ دوست اجہے وی ہے نیں جہناں کول کمپیوٹر ای نہیں ، جے ہے وی تاں انٹر نیٹ استعمال نہیں کردے ۔ ساریاں گلاں نوں مُکھ رکھدے ایہ آکھیا جا سکدا اے کہ دنیا وچ پہلی وار بنِا کسے شیڈول دے چھٹیاں تے گئے سارے جہان نوں جتھے بہت ساریاں دوجیاں اوکڑاں جھلنیاں پیا ں ااتھے کتاباں رسالیاں دی چھپائی تے فیر ڈاک راہیں اوہناں دی ونڈ وی نہ ہو سکی ۔ پر ایہدے نال اک فائداوی ہویا کہ سیانے تے سمجھ دارلیکھکاں نے ایہناں چھٹیاں توں فائدا چکدیاں ہویاں نویاں لکھتاں وچ وی وادھا کیتا تے اپنے بچے ہوئے کم نوں وی توڑ چاڑھیا۔ نال ای بہت سارے اد کھڑ دوستاں نے نویں نسل توں کمپیوٹر نوں ورتن دا ڈھنگ وی سکھیا تے اوہ جان سکے کہ خالی کاغذ تے چھپے ہوئے رسالے نہیں سگوں "آن لائن" بنائے گئے رسالے ، کتاباں تے اوہناں دے پی ڈی ایف راہیں اسیں کنی آسانی نال گھار بیٹھے دوجیاں دیاں لکھیاں ہویاں شیواں پڑھ سکدے ہاں ۔

"میت انمول" دے ناں نال فیس بک تے بنے اِک کھاتے راہیں پچھلے کچھ مہینیاں توں ساہت نال جُڑیاں گلاں باتاں وی ہوندیاں رہیاں تے نال ای پنجابی دیاں اوہناں کہانیاں نوں ایس پیج تے اک وار فیر لایا گیا جہڑیاں اوہناں دی نظر وچ پنجابی دیاں چنگیاں کہانیاں وچ شامل کیتیاں جا سکدیاں سن ۔ گل اگے ودھی تاں "میت انمول" دی چھتر چھاویں پنجابی دے اک "آن لائن" رسالے دی خوش خبری وی سنائی گئی تے فیر پچھلے مہینے ایہ رسالا " انبر " دے ناں توں انٹر نیٹ راہیں ساڈے ساہمنے وی آ گیا۔ دو دن پہلاں " انبر" دا جون دا انک ساہمنے آیا تاں ایہنوں ویکھ کے ہور وی خشی ہوئی ۔ 66 پنیاں دا ایہ رسالا انٹر نیٹ راہیں پتر کاری دیاں ساریاں نویاں تے ٹیکنیکل لوڑاں نوں پورا ای نہیں کردا سگوں ایہنوں جس ڈھنگ نال سجایا گیا اوہنوں ویکھدے ہوئے اسیں اآکھ سکدے ہاں کہ اجہے پرچے نوں اسیں دنیا بھر وچ چھپن آلے "آن لائن" یاں ویب سائٹس تے بلاگ راہیں مشہور ہون آلے رسالیاں نال جوڑ کے رکھ سکدے ہاں ۔

"انبر" دے سجرے انک دی گل سنپادکی( ایڈیٹر دی گل) توں شروع ہوندی اے تے مگروں اوشو دی کتاب دا اک بھاگ ساڈے ساہمنے آوندااے ۔ اوہناں دے ایس وچار راہیں ساڈے ساہمنے جو گل لیاندی گئی ہے اوہدا سٹا ایہ نکلدا اے کہ جینیاں دا مندر ہووے جاں یسوع مسیح نوں منن آلیاں دا چرچ ہووے ۔ اک انسان لئی اوہ سوائے اک پوتر تے پر امن تھاں دے ہور کچھ وی نہیں ہوسکدا ۔ جے کچھ انسان رل کے اوہدے اُتوں اک پھٹی ہٹا کے دوجی پھٹی لا دین تاں ایہدے نال اُس تھاں، اتھے کھڑدے پھُلاں تے اُس دے ماحول تے کوئی اثر نہیں پیندا۔

اگے پنے تے سانوں رگھبیر ڈھنڈ جہے وڈے کہانی کار دی کہانی "تیاگ " پڑھن نوں ملدی اے جو خالی تیجی دنیا دے غریب دیشاں تے راج کرن آلے ڈھونگی سیاست داناں نوں ای ننگا نہیں کردی سگوں ایہ گل وی منان وچ کامیاب ہوندی اے کہ ودھیا لکھاری دیاں لکھیاں کہانیاں صرف اک وار نہیں سگوں ہمیشہ تے آن آلے ویلیاں تے وی پوریاں تے کھریاں اُتردیاں نیں ۔

اگلے پنے تے اننت للت دی کہانی "خاص تہاڈے سبھ لئی "پنجابی وچ ترجما کیتی گئی اے ، تے دسیا گیا ہے کہ سوشل میڈیا تے اسیں ہر ویلے اپنی نکی توں نکی شے وی دوجیاں نال سانجھی کرن لئی کنِے اتاولے ہوندے ہاں ۔ ایہدے نال ای پرمندر سوڈھی ہوراں دی کتاب " رب دے ڈاکیے " وچوں " جرم سزا تے نیاں " دے ناں توں اک ودھیا لیکھ شامل کیتا گیا ہے ۔ ملا نصیرالدین توں کون واقف نہیں ، تے کون اے جو ایس دے قصے پڑھ کے نہیں ہسیا ہونا ۔ پر "انبر " وچ "تسکری " (اسمگلنگ) دا جہڑا واقعا ملا نصیر الدین نال پیش آوندا اے اوہنوں پڑھ کے ہاسا وی آوندا اے تے انج لگدا اے جویں ایہ صدیاں پہلے دی نہیں سگوں کل دی گل اے ۔ ایس قصے وانگ جینی ساہت وچوں لتی گئی اک ہور کہانی وی ترجما کیتی گئی اے جو بہت ہی ودھیا ہے ۔

"انبر" وچ خالی ساہتک لیکھ ای شامل نہیں سگوں " پانی کوئی تت ہے جاں رہس " ورگا شمیل دا اک لیکھ وی لایا گیا ہے جہدے وچ اوہناں نے جاپانی زبان وچ پانی بارے لکھی گئی جاپان دے لکھاری وسارو اموتو دی کتاب دا حوالہ دیندیاں پانی دی اہمیت بارے گل کیتی تے نال ای ایہ وی دسیا کہ جاپانی زبان وچ چھپن آلی ایہ کتاب جدوں انگریزی وچ "ہِڈن میسجز اِن واٹر" تے ناں توں چھپی تاں ایس نے ساری دنیا دا دھیان اپنے ول کھچیا۔

"انبر" نے سکھدیو سنگھ سرسا نوں پنج سوال وی کیتے نیں ، جے ایہناں سوالاں بارے، راجن سنگھ دی کہانی " جیل " بارے تے ایہدے وچ چھپیاں غزلاں ، نظماں بارے وی میں تہانوں دسن بہ گیا تاں میت انمول نے کہنا " پتندرا جے سارا کچھ توں ای دسنا اے تاں مینوں لوکاں ول رسالا گھلن دی کیہ لوڑ اے۔"ایس لئی ایہو ای آکھاں گا کہ تسیں "انبر" پڑھو تے پت کاری دے نویں ڈھنگ نال جڑ جاؤ۔ تسیں "انبر" نوں خالی فیس بک تے نہیں سگوں واٹسیپ، ٹویٹر، انسٹا گرام تے ٹیلی گرام تے وی ویکھ تے پڑھ سکدے او۔

٭٭٭٭٭