کیہ ولیم بٹلر یِیٹس جادو ٹونے کولوں متاثر رہے؟ـــــ٭رویل٭

کیہ ولیم بٹلر یِیٹس جادو ٹونے کولوں متاثر رہے؟ـــــ٭رویل٭

راشد محمود بٹ

ولیم بٹلر یِیٹس (1865ء - 1939ء) دا جنم ڈبلن (آئرلینڈ) وچ ہویا۔ اوہناں دے والد وکیل تے پو رٹریٹ پینٹر سن۔ یِیٹس نے لندن تے ڈبلن وچ تعلیم حاصل کیتی۔ او گرمیاں آئرلینڈ دے مغربی شہر کناٹ وچ گزار دے سن۔ جوانی وچ او لندن دے اَدبی حلقیاں وچ ودھ کے حصا لیندے رہے، ایس دور وچ ای او آئرلینڈ دے اوہناں ادبی حلقیاں نال وی جڑے رہے جہناں آئرلینڈ دے اَدب نوں پہچان دتی۔ 1887ء وچ اوہناں دی شاعری دی پہلی کتاب آئی، پر اوس ویلے اوہناں دا ڈراما شاعری توں بہتا اگے سی تے اوہدی منگ ودھ سی۔ لیڈی گریگوری نال رل کے اوہناں آئرش تھیٹر نوں شروع کیتا، جہڑا بعدوں ایبیے تھیٹر بنیا۔ یٹس دے ڈرامے آئرش لوک داستاناں تے بنے ہوندے تے ایہناں وچ تصوف تے روحانیت ول وی اشارے لبھدے نے۔ دا کاونٹس کیتھلین (1892ء)، دا لینڈ آف ہارٹس ڈیزائر (1894ء)، کیتھلین نی حولیہان (1902ء)، دا کنگز تھریش ہولڈ (1904ء)، اور ڈیئرڈری (1907ء) یِیٹس دے مشہور ڈرامے نیں۔

1910ء توں بعد اوہناں دا ڈراما شاعرانا رنگ وچ رنگیا گیا تے گھٹ لوکاں لئی کھیڈیا جان لگیا، ایس ڈرامے وچ ماسک، ناچ تے گان وجان وی پایا گیا۔ ایہناں ڈرامیاں نوں جاپانی نوح (Noh) ڈرامیاں ورگا سمجھا جاندا اے۔ یِیٹس محب وطن سن پر اوہناں دی شاعری وچ نسل پرست تحریک دے خلاف وی شعر ملدے نیں۔ 1922ء وچ اوہ آئرش سینیٹ دے رُکن بنے، 1923ء وچ اوہناں نوں ادب دا نوبیل انعام ملیا۔ یٹس اوہناں ادیباں وچوں نے جنہاں دے دا بوہتا وڈا کام جیہڑا اوہناں دی پہچان بنیا، نوبیل انعام دے بعد دے زمانے وچ لکھیا گیا۔ نوبیل انعام یٹس نوں بہتا اوہدے ڈرامیاں تے ملیا، پر اج دنیا اوہناں نوں اک وڈا شاعر مندی اے۔ اوہناں دیاں شاعری دیاں جلداں "دا وائلڈ سوان ایٹ کول (1919ء)، مائیکل روبرٹیس اینڈ دا ڈانسر (1921ء)، دا ٹاور (1928ء)، دا ونڈنگ سٹیر اینڈ ادر پوئمز (1933ء)، لاسٹ پوئمز اینڈ پلیز (1940ء) اوہناں نوں پچھلی صدی دا وڈا شاعر بناندیاں نیں۔ اوہناں دیاں نظماں وچ آرٹ تے حیاتی پاروں گلاں سوہنے چج نال لبھدیاں نیں۔

ولیم بٹلر یِیٹس دا اج 155واں جنم دیہاڑ اے، اوہ 13 جون 1865ء نوں ڈبلن وچ پیدا ہوے تے 28 جنوری 1939ء نوں کانز فرانس وچ فوت ہوے۔

گھٹ لوکائی اے گل جان دے نیں کے یِیٹس اپنی حیاتی وچ جادو ٹونے کولوں متاثر رہے۔ ایس پاروں 1890ء وچ اوہ اک تنظیم گولڈن ڈان وچ وی شامل ہوے جدہے وچ جادو ٹونا ہوندا سی۔ او ہ ساری حیاتی انج دیاں تنظیماں تے کلباں دے رکن رہے۔ 1911ء وچ اک تنظیم گھوسٹ کلب دے وی رکن بنے۔

یِیٹس دی شاعری ونگر ای اوہناں دی ماڈ گون (Maud Gonne) نال محبت وی مشہور رہی۔ اوہناں دا ایہ معاشقا 20 ورھیاں تک چلیا، جیہڑا 1908ء وچ مکیا۔ اوہناں پنج (5) واری ماڈ نال ویاہ لئی اوہداہتھ منگیا پر ہر واری انکار ہویا، بعد دے ورھیاں وچ یِیٹس نے ماڈ دی دِھی ایسلٹ نوں وی ویاہ دا پچھیا پر جواب ناں ای ملیا۔ ایس نانہ توں بعد 52 ورھے دے یِیٹس نے 25 ورھیاں دی سوانی جارجی ہائیڈلیس نال 1917ء وچ ویاہ کیتا۔ اوہناں دے دو بچے این (Anne) تے مائیکل پیدا ہوئے۔

یِیٹس دے اک بھراجیک بٹلر یِیٹس مشہور پینٹر سن، تے اوہناں دی تصویراں نے اولمپکس وچ چاندی دا تمغا جتیا۔ او ہ آئرلینڈ دے پہلے اولمپک میڈلسٹ بنے (1948ء تیکر اولمپکس وچ پینٹنگ تے وی میڈل ملدے سن)۔

یِیٹس پہلے آئرش سن جنہوں نوبیل انعام ملیا، آئرلینڈ دی اَزادی توں چھیتی بعد ملن والے ایس انعام نوں یِیٹس نے آئرش ادب لئی انعام کہیا۔

ولیم بٹلریِیٹس چاہندے سن کے شاعری حیاتی دی اک اک اوکڑ نوں پھڑے تے اوہدے ولوں دسے۔ یِیٹس نوں اک ایہو جہیا شاعر منیا جاندا اے جہنے اپنی شاعری دی زبان نوں قومانتری رنگ دتا۔ اوہناں دی شاعری دے رنگ ڈھنگ نے لوکائی نوں اپنے ول کھچیا، تے اوس زمانے دے وڈے ناں وی ایس توں دُور نہ رہ سکے۔ ڈبلیو ایچ آڈن نے یِیٹس دی شاعری نوں انگریزی زبان دا نجات دہندا آکھیا۔ اسٹیفن اسپنڈر، تھیوڈور روتھکے تے فلپ لارکن نے وی یِیٹس دے کم دی تعریف کیتی۔ بہت اوکھا اے کہ ویلا یِیٹس دے کم دی اچی اُڈاری نوں گھٹا سکے۔

٭٭٭٭٭