چڑھدے پنجاب توں جسویر سنگھ رانا دی کہانی

کھِتیاں گھُم رہیاں نیں

جسویر سنگھ رانا

روشنی سدا انھیریاں دے گربھ وچوں جنمدی اے۔

ایہ لاین کالج ٹایم توں ای میرے دماغ وچ اُکری ہوئی اے۔ ڈایری دے پہلے پیج تے وی میں ایہ لاین لکھی ہوئی اے۔

کُجھ پل پہلاں الماری وچوں کڈھی ڈایری ٹیبل تے پئی اے۔ کول ای بال پین پیا اے۔ کمرے دی کھڑکی کھُلی اے۔ باہر دور تک انھیرا پھیلدا رہیا۔ بیڈ تے بیٹھی سکرین ول ویکھ رہی آں۔ اک دھیان ہون دی کوشش کر رہی آں۔ پر سُرتی اک تاں نہیں کھڑدی۔ کدی یُدھ ویر دی موت یاد آ جاندی اے۔ کدی سُکھ چین ول دھیان چلا جاندا اے۔ لوکاں دیاں آکھیاں گلاں دماغ وچ اُکریاں لاین نال ٹکرا رہیاں نیں۔

”جدوں دو مخالف چیزاں آپس وچ ٹکراندیاں نیں تاں اوہناں دے ٹکرا وچوں اک تیسری نویں چیز پیدا ہوندی اے۔ “ کالج وچ الیکٹو پنجابی والا پروفیسر شاہی اکثر ایہ مثال دیندا ہوندا سی۔

جدوں ایس منظر نوں ویکھدی آں۔ پُٹھے پیریں ٹُری جاندی زندگی وکھالی دیندی اے۔ سارے ای پُٹھیاں گلاں کر رہے سن۔ جدوں میں سدھی گل آکھی‘ ہر کوئی دُھر تک سڑ گیا۔ سوہریاں دی دہلیز ٹپ کے پیکے آون تک۔ عورتاں نے پوری واہ لائی سی‘ ہر اک طریقا ورتیا‘ پر کوئی وی کامیاب نہ ہویا۔ پتا تاں مینوں وی اے۔ خاوند دی ڈیتھ توں بعد جیکر کوئی عورت نہیں روندی‘ اوہدے اندر کُجھ وی واپر سکدا اے‘ پر سُکھ چین دی ڈیتھ نال جو کُجھ میرے اندر واپریا‘ اوہ سبھ توں وکھرا اے۔ اوہدی ڈیتھ توں پہلاں جو کُجھ واپریا‘ اوہ وی سبھ توں وکھرا سی۔

”نہ ایہ…… نہ اوہ۔ کُجھ وی نہیں سی واپرنا چاہیدا“ میرے ہونٹھ ہلّے نیں‘ نظر وار وار ٹی وی سکرین ول جا رہی اے۔ پروگرام آون وچ اجے کافی سماں سی کیوں نہ ڈایری……

ٹیبل توں ڈایری تے بال پین چُک کے مُر بیڈ تے آ بیٹھی۔ ایہ ڈایری میری ہمراز اے۔ اج تک جو وی واپریا ایس وچ درج اے۔ ٹھیک آں پتا نہیں غلط۔ اک عجیب جہی عادت دی شکار آں۔ نواں صفحا لکھن توں پہلاں پچھلی ساری ڈایری پڑھاندی آں۔ کئی دناں توں اک نواں صفحا لکھنا چاہندی آں۔ پر سبھ توں پہلا پیج کھول بیٹھی آں۔ جس اُپر اوہ لاین لکھی ہوئی اے۔ پڑھدیاں ای میرے اندر کُجھ رینگن لگ پیا اے۔ پیج پلٹ اگلا پیج پڑھن لگ پئی آں۔ سبھ توں اُپر تاریخ لکھی ہوئی اے۔

1 دسمبر 2000۔ کندھ و چ لگیا ہویا باڈی بلڈر دا پوسٹر مینوں تنگ کر رہیا۔ میری سُرتی وچ سُکھ چین دا کمزور جسم گھُم رہیا اے۔ جس دن اسیں پٹیالے گھُمن گئے ساں۔ اوتھوں ایہ پوسٹر لیاندا۔ میرے زور پاون تے اوہ ڈنبل وی لیایا۔ کھچن لئی سپرنگ وی لیاندا۔ پر اوہنے ورتیا کُجھ نہیں۔ اوہدے جسم ول ویکھ کے میرے اندر کُجھ ہوون لگ پیندا۔ میں اوہنوں پریکٹس کرن لئی کہن لگ پیندی۔ میری گل سُن کے اوہ چُپ چاپ کندھ تے لگیا پوسٹر ویکھن لگ پیندا۔ میں اوس دیاں کمزور باہواں ول ویکھن لگ پیندی۔ پر رات دا انھیرا سبھ کُجھ لُکو لیندا۔ میں اوس دیاں باہواں وچ ہوندی‘ جدوں رات مُک جاندی‘ کُجھ ٹُٹن دی اواز سُنائی دیندی۔ میں لایٹ آن کر لیندی۔ لایٹ آف ہوندیاں ای اوہ اواز فیر سُنائی دین لگدی۔

اوہ اواز ہُن وی سُنائی دے رہی اے۔ اوس نال میری نیندر ٹُٹی اے۔ ایس طرحاں اج ای نہیں واپریا۔ ہر رات ہوندا اے۔ یارھاں کُو وجے میری نیندر ٹُٹ جاندی اے۔ سُکھ چین نوں چھُٹی کٹ کے گیاں اج پندرھواں دن اے۔ نہیں پندرھویں رات اے۔ اوس نال بتائیاں راتاں‘ رات نوں سُفنا بن کے میری نیندر توڑ جاندیاں۔

کُجھ پل پہلاں ویکھیا سُپنا اجے وی اکھاں وچ تیر رہیا۔ جدوں میری اکھ کھُلی باہواں دا چوڑا کھڑک رہیا سی۔ کُجھ پل پہلاں ایہ باہواں سُکھ چین دیاں باہواں وچ…… جدوں اکھ چُک کے ویکھدی آں۔ کمرے دی چٹی کندھ گلابی وکھائی دین لگ پیندی اے۔ جاندی آں کہ سچ نہیں۔ ایہ وی جاندی آں کہ کُجھ واپرنا ای سی۔ اجے تاں کوئی سدھر وی نہیں سی پوری ہوئی کہ سُکھ چین دی چھُٹی مُک گئی۔ جس دن گیا‘ اوس دن پہلی وار اوس دی فوج دی نوکری مینوں چنگی نہیں لگی۔ اوہ وقت ضرور چنگا چنگا لگیا سی۔ جدوں ٹُرن لگیاں سُکھ نے آکھیا ”ڈونٹ وری جشن…… جان سار میں دو مہینے دی چھُٹی آون دی پلاننگ کروں گا۔“

کدوں چھُٹی منظور ہونی اے‘ کدوں اوہنے آونا اے تے کدوں ایہ سُفنا آون توں رہنا۔ کیہ پتا ساری رات تنہائی نال لڑدی رہندی آں۔ بیڈ تے جان توں پہلاں عجیب حالت ہو جاندی اے۔ خاصا چر ڈریسنگ ٹیبل موہرے کھڑی رہندی آں۔ لایٹ آف کردیاں ای میرے اندر کُجھ بُجھن لگدا اے۔ سویر ہوندیاں ای فیر کھڑن لگدی آں۔ گھر دا کم مُکا کے میک اپ کر تیار ہو جاندی اے۔ ہونٹھاں تے لپ اسٹک‘ چہرے اُتے پاؤڈر تے ہتھاں پیراں اُپر لپ اسٹک نال میچ کردی نیل پالش پر ایس ویلے سارا میک اپ غایب اے۔ گلابی رنگ دا سُوت تے سارے گہنے لاہ کے الماری وچ رکھ دتے نیں۔ پر پرفیوم دی سمیل اجے وی آ رہی اے۔ میری بانہ دا چُوڑا ڈایری نال ٹکرا رہیا اے۔ بال پین چل رہیا اے تے دماغ تھوڑا ریلیکس ہو رہیا اے۔

5 دسمبر 2001 ممی پاپا دس کُو منٹ پہلاں کمرے وچوں گئے نیں۔ میں دوہاں نوں کدے سس یاں سوہرا نہیں سمجھیا۔ ممی پاپا ای آکھدی آں۔ اوہناں مینوں کدے نونہ نہیں سمجھیا۔ سدا بیٹی آکھدے نیں۔ میں ساڈی میرج دی مووی لائی سی۔

ممی پاپا نوں وی بُلا لیا۔ جدوں مُووی ختم ہوئی ڈِسکاں کڈھ میں سی ڈی پلیر آف کر دتا۔ پر ٹی وی سکرین تے خاصا چر سہرے بنھی بیٹھا سُکھ چین وکھالی دیندا رہیا۔ اج دن وچ کئی گوانڈھی عورتاں آئیاں سن۔ ساریاں نے ساڈی البم ویکھی۔ اوہناں نالوں ودھ میں دھیان نال ویکھدی رہی۔ کسے فوٹو وچ اپنی پِٹھ یاں موڈھا ویکھن لئی کالھی پئی کوئی عورت تیزی نال پیچ پلٹ دیندی۔ میں اوہنوں روک دیندی دُبارا وہ پیج پلٹ کے ویکھدی میری نظر سُکھ چین دی فوٹو اُپر جم جاندی۔ البم ویکھدیاں عورتاں میرے ول اشارا کردیاں اک دوجے نوں کہنی ماردیاں‘ پر میں کسے دی پرواہ نہ کیتی۔ میں تاں ہُن وی البم کڈھ کے بیڈ دے سرھانے رکھی ہوئی اے۔ جے کر سُکھ چین نوں نہیں‘ اوس دیاں فوٹو دا تاں ویکھ سکدی آں۔ سون توں پہلاں اک وار ضرور ویکھ کے پواں گی۔

10 دسمبر 2001۔ تینوں اک دن جانوں مار کے چھڈنا میں۔ کتھوں سالی چڑیل مگر پائی اے۔ زندگی تباہ کر کے رکھ دتی میری۔ سالی ہر روز ٹُری رہندی اے۔ پاپا ولوں ممی نوں کڈھیاں گالھاں اجے وی اوس طرحاں سُنائی دے رہیاں نیں۔

سویرے سویرے ساڈے پنج کُو وجے دا ویلا سی۔ جدوں اُچی اُچی لڑن دیاں اوازاں سُن میں تربھک اُٹھی۔ اکھاں ملدیاں کھڑکی راہیں باہر نظر ماری۔ اجے مونہ انھیرا سی۔ اوہ کویں لڑ رہے سن؟ کُجھ سمجھ نہ آئی۔ بیڈ تے پئی میں اکھاں بند کردی خاصا چر سُندی رہی۔ کافی چر پچھوں ممی دی اواز آوندی ”ہولی بول ہولی۔ جے بہو نے سُن لیا کیہ کہو گی۔ شرم کر شرم۔“

”میں نہیں بولدا ہولی۔ مینوں نہیں کسے دی……“ پاپا دی اواز وچلا سُر مینوں حیران کر رہیا سی۔

ہُن تیکر حیران آں۔ اوہناں وچکار لڑائی کیہ اے؟ جدوں دن چڑھیا۔ دس کُو وجے چوکی والے ڈیرے ست سنگ سی۔ ممی تاں تیار ہو اوہ سُنن چلی گئی۔ پاپا نے ویڑھے وچ کُرسی ڈاہ لئی۔ موہرے رکھ ٹیبل اُتے شیشا‘ قینچی‘ کلف تے بُرش رکھ لیا۔ جدوں ممی واپس پرتی۔ پاپا دی تراش ہوئی داڑھی کالی ہو چُکی سی۔ عام جہی گل مینوں پتا نہیں کیوں خاص لگ رہی اے؟

12 دسمبر 2001۔ اج سُکھ چین دی پہلی چٹھی آئی اے۔ اوہنوں گیاں مہینا ہوون والا اے۔ مہینے وچ صرف اک چٹھی۔ اُڈیک اُڈیک میریاں اکھاں پکیاں پئیاں نیں۔ ڈاکیے دے آون جاون دا ویلا یاد ہویا پیا۔ اج جدوں اوہ ساڈے گھر اگے آ کے رُکیا میں کیبل ٹی وی تے سنی دیول دی فلم ”بارڈر“ ویکھ رہی ساں۔ گیت چل رہیا سی ”سندیسے آتے ہیں …… بڑا تڑپاتے ہیں“ اکشے کھنا‘ کدی سنیل سیٹی تے کدی سنی دیول۔ فوجی وردی پائی تنو ہیرو واری واری سکرین تے اُبھردے۔ اوہناں دے ہتھاں وچ چٹھی تے چیتیاں وچ پتنی یاں محبوبا لہرا رہی ہوندی۔ میرے چیتیاں وچ سُکھ چین لہرا رہیا سی۔ جدوں باہر سیکل گھنٹی وجی میں کلاک ول ویکھیا۔ ڈاکیا۔ میں دروازے ول نوں بھجی۔ پیروں ننگی۔ مینوں چٹھی پھڑ اوہ اگانہ لنگھ گیا۔ گنتی نہیں کنی کُو واری پڑھ چُکی آں۔ لفافے وچ دو کاغذ سن۔ اک ممی پاپا لئی‘ دوجا میرے لئی۔ پڑھدیاں ای روح نشیا گیا سی۔ اک اک اکھر یاد ہویا پیا۔ لکھیا سی:

مائی ڈیر جشن

پیار!

میرا ناں ای سُکھ چین اے۔ انج میرے پلے نہ ای سُکھ تے نہ چین۔ میرا سُکھ تاں میرے کول اے۔ میرا چین توں کھوہ کے لے گئی۔ رات نوں نیندر نہیں آندی۔ تیرا چہرا اکھاں اگے گھُمی جاندا۔ سویرے جاگ نہیں آوندی۔ پی ٹی لئی تیاری وچ لیٹ ہو جانا۔ صاحب جھڑکاں دیندا۔ جدوں رات آوندی اے تیرا چہرا فیر اکھاں وچ اُترن لگ جاندا۔ صاحب دیاں جھڑکاں بھُل جاندیاں۔ تیررے نال بتائیاں راتاں۔

اگانہ اوہناں گلاں دا ذکر سی جہڑیاں سُفنے وچ آ کے میری نیندر توڑ جاندیاں نیں۔

16 دسمبر 2001 اک عجیب جہیا ڈر میرے اندر تیک لہ گیا اے۔ اج دن وچ پاپا دی جو حالت ویکھی زندگی وچ پہلاں کسے دی نہیں ویکھی۔ سویرے دس کُو وجے دا وقت سی۔ ممی ست سنگ جان دی تیاری وچ سی۔ اوس نال رات دی پاپا دی لڑائی ہوئی سی۔ جدوں پاپا نے اوہ حرکت کیتی تاں میرا دماغ ای ہوا وچ تیرن لگ پیا۔ کوٹھے دے بنیرے ول نوں اُنگل سدھی کھڑے پاپا دے موہوں عجیب جہی اواز نکلن لگ پئی سی ”ہیں …… اوہ بیرے تے چڑیاں بیٹھیاں نیں …… نہیں نہیں اوہ بنیرے نہیں۔ اوہ تاں لمی جہی سٹیج اے۔ نالے اوہ چڑیاں کتھے نیں۔ اوہ تاں کُڑیاں نیں۔ اج فیشن پریڈ ہونی آ۔ اک منٹ دھیان نال سُنو۔ نصرت فتح علی گا رہیا ا۔ ”آفرین آفرین“ اواز بھاویں ہولی سی‘ پر کمرے وچ پئی نے میں سبھ کُجھ سُن لیا۔ مینوں کرنٹ جہیا وجیا۔ اُٹھ کے ویڑھے وچ آ گئی۔ سر دی چُنی ٹھیک کردی ہوئی ممی زہر گھول رہی سی ”دماغ ہل گیا تیرا۔“

”کیہ ہو گیا ممی“ جدوں میں پُچھیا۔

پاپا تے ممی۔ پاڑ تے پھڑے گئے چور ورگی ہو گئی سی۔

دورا پیندا ایہنوں …… باہرلا گیٹ پار کردی ہوئی ممی دا جواب مینوں سوچ وچ پا گیا۔

”دورا…… کاہدا دورا“ من ای من سوچدی جدوں میں کمرے اندر نوں وڑن لگی۔ میری نظر پاپا دے چہرے تے جا پئی۔ کس طرحاں دا چہرا سی اوہ؟ ویکھ کے مینوں دورا پین والا ہو گیا۔

19 دسمبر 2001 میری جان سُکھ چین

بہت بہت پیار

مینوں ای پتا تیرے بنا کویں رہ رہی آں۔ پر اک توں ایں کہ بس توں ایں۔ اک مہینے وچ تینوں دس چٹھیاں پوسٹ کر چُکی آں۔ پر تیریاں صرف دو چٹھیاں آئیاں نیں۔ یاں کُجھ فون آئے نیں۔ انج وی اپنی شادی شدا زندگی دے کھتے وچ پندرھاں دن راتاں توں ودھ کُجھ نہیں بولدا۔ کیہ گل اے سُکھ چین؟ کیہ تینوں میرے نال پیار نہیں؟ تیرے بنا میں تاں ساری رات……

چٹھی میں ایتھے ای بند نہیں سی کیتی۔ ایس توں اگانہ اوہناں گلاں دا ذکر کیتا سی‘ جہڑیاں سُفنے وچ آ کے میری نیندر توڑ جاندیاں نیں۔ سُکھ چین نوں چٹھی لکھن توں بعد میں خاص طور تے کیتا اے۔ اک تاں پاپا نوں آکھ کے کورڈلیس فون منگوان بارے لکھیا اے۔ اوہناں اگے فون سُننا مینوں اوکھا لگدا اے۔ جنی واری وی سُکھ چین دا فون آیا۔ کوئی نہ کوئی کول کھڑا رہیا سی۔ فون سُندیاں سارا عرصا مینوں اوہدی ہوند چُبھدی رہی۔ کدے وی کھُل کے گل نہ ہو سکی۔ دوجی گل میں ممی پاپا دی لڑائی دا ذکر کے خاص طور تے پاپا دے دورے بارے پُچھیا تے دسیا۔

دسمبر 2001۔ سویر دا ویلا اے۔ ہتھ مونہ دھو کے سدھی ڈایری لکھن لگ پئی آں۔ کمرے دا درواز بھیڑیا ہویا اے۔ پلیٹ نال ڈھکیا چاہ دا گلاس ٹیبل تے پیا۔ چاہ پین نالوں اندرلیاں جذبیاں نوں باہر کڈھنا ضروری اے۔ جیکر انج نہ کیتا‘ تاں میں پاگل ہو جاواں گی۔ میں ای جاندی آں کہ رات کویں گزاری۔ساری رات میں سنکٹ وچ پھسی رہی۔ سُپنے وچ ٹُٹیاں ہڈیاں دی بارش…… (ایس توں اگانہ کُجھ نہیں لکھیا گیا۔ اوس دن میری سس ولوں اچانک دروازا کھڑکاون کارن ڈایری بند کرنی پئی سی)

23 دسمبر 2001۔ کئی وار ورودھی گلاں دماغ وچ پھسیاں ہوئیاں نیں۔ ایہناں گلاں دا سدھا تے پُٹھا پاسا کہڑا؟ سمجھ نہیں آوندی۔ اوس سمے میں کمرے وچ بیٹھی سی آئی ڈی سیریل ویکھ رہی ساں۔ جدوں ماڈرن کالونی والی راجی آئی۔ ساڈے پروار نال اوہناں دا خاصا سہچار اے۔ ممی دسدی سی‘ پر میں اوہنوں پہلی وار مل رہی ساں۔ ممی دے پیریں ہتھ لا کے اوہنے پنج کُو منٹ گلاں کیتیاں۔ فیر میرے کول آ کے بہ گئی۔ اوس نال میری جان پچھان کروا کے ممی چاہ بناون رسوئی ول نوں چلی گئی۔ میرا دھیان راجی وچ گھٹ تے سیریل ول ودھ سی‘ پر اوس ویلے میرا دھیان کھچیا گیا۔ جدوں اوہ بولی ”جشن میرا ہسبنڈ فوج وچ آ“

ایس گل نال میں تھوڑا جہیا کھُل گئی۔ پندرھاں منٹ بعد راجی تاں پوری طرحاں ای کھُل گئی۔ ہسبنڈ دا فوج وچ ہونا بڑی مان والی اے۔ فوجاں دی قربانی نوں سلام کرنا بندا۔

جے فوجی سرحد توں کھڑا ہون توں انکار کر دین پورا ہندستان پیراں توں اُکھڑ سکدا اے۔ مینوں اپنے ہسبنڈ تے مان اے۔ اوہدیاں گلاں سُن کے مینوں سُکھ چین اُپر بڑا رشک محسوس ہویا۔

”تیری تاں نویں میرج اے۔ جسم دا یُدھ جتن لئی کیہ کرنی ایں؟ راجی دی گل میری چھاتی چیر گئی۔ میں دنگ رہ گئی۔ سُن تے جڑھمت۔ اجے میں سنبھل وی نہیں ساں پئی کہ اوہ فیر بولی ”میں تاں دو مُنڈیاں نال چکر چلا رکھیا اے…… توں وی کوئی……“

”شٹ اپ راجی…… توں ایتھوں چلی جا پلیز……“ میں کدوں آکھ بیٹھ کدوں راجی چلی گئی تے کدوں ممی چاہ والے خالی کپ چُک کے لے گئی۔ مینوں خیال نہیں۔ خیال آندیاں ای میرے موہوں نکلیا سی ”کریکٹر لیس“

اج اخبار پڑھن توں بعد وی میں ایہ شبد ورتیا سی۔ پڑھیاں لکھیاں جوان کُڑیاں سنتان تے آشرم دان کرن دی خبر سی۔ پڑھ کے میں دہل گئی۔ دماغ وچ کئی سوال گھُمن لگ پئے۔ سنت آشرم وچ کُڑیاں دان کرن دا قصا کیہ اے؟ کُڑیاں اوتھے کیہ کردیاں نیں؟ لوکاں دی کیوں مت ماری گئی؟

مت تاں اخبار والیاں دی ماری گئی۔جہڑے اینی کرنی والے سنتاں تے جھوٹھے الزام لا رہے نیں۔ کدھرے ڈھوئی نہ ملنی ایہناں نوں۔ توں بخشن ہار ایں سوالی؟ سنت آشرم دی وکالت کردیاں ممی مینوں نصیحتاں دین لگ پئی ”جشن توں ایہ اخبار نہ پڑھیا کر…… ایہ بندے دی بُدھی خراب کر دیندا اے۔ سنت تاں انسان نیں …… عظیم ایتوار نوں چوکی والے ڈیرے توں اوہناں دے آشرم دا دیدار کرن لئی سنگت جا رہی اے۔ میں وی آ رہی آں سوامی……“

ایس گل توں ای میں حیران آں۔ چوکی والا ڈیرا تے سنتاں دا آشرم۔ پاپا دی نظر وچ ”کوٹھا“ اے۔ پر ایس وار پاپا نے وی ممی نوں جھٹ ہاں کر دتی ”چل توں وی ویکھ آ…… جیکر تیری روح راضی ہوندی آ“

25 دسمبر 2001۔ ساڈی میرج نوں سوا مہینا ہو گیا۔ اج میں چوڑا اُتاریا اے۔ لال رنگ دیاں چوڑیاں پائی بیٹھی آں۔ شمس پور ویاہی میری ننان آئی سی۔ چُوڑا اُتارن دی رسم اوہنے کیتی۔ شام نوں چار والی بس اوہ پنڈ چلی گئی۔ دُپہرے آٹا گُنھدیاں میریاں چوڑیاں چھن چھن کر رہیاں سن۔ پر سُنن والا نہیں سی۔ جیکر سُکھ چین ایتھے ہوندا۔ ایہناں چوڑیاں نے ٹُٹ جانا سی۔ کُجھ پل بعد آپ ای باہواں نوں ویکھ لیندی آں۔ آپ ای خُش ہو جاندی آں تے فیر آپ ای اُداس ہو جاندی آں۔

28 دسمبر 2001۔ پاپا نے شراب پیتی ہوئی اے۔ نشے دا اثر پتا نہیں کیہ گل۔ پاپا دا چہرا رنگ بدلی جا رہیا اے۔ انج تاں میں کسے توں نہیں ڈردی پر اج اک عجیب جہی گھبراہٹ ہو رہی اے۔ پاپا دا رویا کُجھ وکھرا محسوس ہو رہیا اے۔ چاہ پھڑاندیاں میں محسوس کیتا جویں میریاں اُنگلاں نوں ٹچ کرن دی کوشش کیتی گئی ہوندی اے۔ گھر وچ ٹُردیاں جویں میرے نال کھہ کے لنگھیا گیا ہوندا۔ جس ویلے میں کمرے وچ پئی ساں‘ جویں میرے دروازے دیاں وتھاں تھانی چوری چوری ویکھیا جا رہیا ہوندا۔ میرا اندزا غلط وی ہو سکدا اے۔ پر میں انج محسوس کیتا۔ انج اوس ویلے پایا دا منجا ورانڈے نیڑلے کمرے وچ اے۔ کمرے وچ بیٹھی میں سُکھ چین نوں چٹھی لکھن بارے سوچ رہی آں۔ ایہ فیلنگ اوس نال سانجھیاں کرن نوں جی کردا اے۔

31 دسمبر 2001۔ سال دی آخری تاریخ اے۔ اج ایہ وی رات نوں بارھاں وجے بدل جانی اے۔ بدلاؤ ضروری اے۔ پر میں اک ستھنی بھوگ رہی آں۔ ہر روز تنہائی سُکھ چین نوں تاں میں پچھلی چٹھی راہیں نویں سال دا کارڈ پوسٹ کر دتا سی۔ بُرج بگھلے سنگھ والا نوں بعد وچ پوسٹ کیتا۔ اوتھوں دی کنے دناں دا کارڈ آیا۔ پر سُکھ چین نے کارڈ تاں کیہ چٹھی تک دا جواب نہیں دتا۔ جیکر چٹھی نہیں سی پاؤنی تاں فون ای کر لیندا۔ جہڑا نمبر اوہ دے کے گیا اوہ لگدا نہیں سی۔ کمپیوٹر رونگ نمبر آکھی جا رہیا سی۔ میں بڑی کوشش کیتی جدوں نہ بولیا تاں میں برج بگھلے سنگھ نوں فون کر کے ہیپی نیو ائر آکھیا سی۔ پر اصلی مزا تاں سُکھ چین نال…… رات دے بارھاں وجن والے نیں۔ ساری دنیا فون ٹو فون ہوئی پئی۔ میں ٹی وی لا رکھیا۔ اکلی بیٹھی چینل بدلی جاندی آں۔ ہر چینل تے نویں سال دا پروگرام چل رہیا۔ پر مینوں کوئی نہیں جچ رہیا۔ سونی چینل تے اکٹھی ہوئی بھیڑ چیکاں مار رہی اے۔ مُنڈے کُڑیاں گلے مل رہے نیں۔ شمپین اُڈ رہی اے۔ لایٹا بند‘ انھیرا‘ بارھاں وج چُکے نیں۔ اوازاں اُبھر رہیاں نیں۔ ”ہیپی …… نیو……ائر“

1 جنوری 2002۔ نویں سال دا پہلا دن ای سنکٹ وانگ بنیا اے۔ اجے رات باقی اے۔ اندروں چٹکنی لا کے دروازا بند کر بیٹھی آں۔ میرا سوہرا اندر شراب پی کے پھردا۔ میں ہُن اوہناں نوں پاپا نہیں آکھ سکدی۔ اوہ ایس لفظ دے قابل نہیں۔ میری سس وی ممی اکھوان دے جوگ نہیں۔ دوویں شیطان نیں۔ پرلے کمرے وچ پئے پتا نہیں کیہ گھُسر مُسر کر رہے نیں۔ سوہرے تاں میری زبان تالو نال ای جا چپکی سی۔ واش بیسن توں ہتھ مونہ دھو کے میں چاہ دھر لئی۔ سوہرے نوں گلاس پھڑا ندیاں میں جھجک جہی نال آکھیا ”ہیپی نیو ائر“

”ہیپی نیو ائر ایہ کارڈ تیرے لئی“ سرہانے ہیٹھوں کارڈ کڈھ کے میرے ول ودھاندیاں اوہ ترچھی اکھ نال جھاکیا سی۔ اوہدا بیٹا آکھن دی تھاپ جشن آکھنا وی مینوں رڑکیا۔

”او ۔۔۔ نو۔۔۔۔" کمرے وچ آ کے جدوں لفافا کھولیا۔ میری چیک نکل گئی۔ ننگیاں تصویراں والا کارڈ۔

بعد دُپہر میری سس آشرم توں واپس آ پرتی سی۔ اوہ سنتاں دی مہما دسن لگی۔ میں اہودے گل گل رون لگ پئی۔ جدوں اوہنے کارن پُچھا میں کارڈ کڈھ کے اوس اگے رکھ دتا۔ کارڈ دے ٹوٹے ٹوے کر چُلھے وچ سُٹدی ہوئی بولی ”چُلھے پا پرانہ…… ایہنوں تاں دورا پیندا اے“

سس دی گل سُن مینوں جھٹکا جہیا وجیا۔ اوس ویلے تھوڑا نارمل ہوئی ساں جدوں برج سنگھ بگھلے والا توں فون آیا۔ اودھروں سارے واری واری ہیپی نیو ائر۔ آکھ رہے سن۔ میں وی سبھ نوں آکھدی رہی۔ ہسن دی کوشش وی کیتی پر میرے دماغ وچ سوہرے دا دتا کارڈ گھُمی جا رہیا سی۔

4 جنوری 2002۔ کافی رات ہو چُکی اے۔ ہُن سونا پینا۔ جیکر سوں گئی تاں اوہ سُپنا آنا۔ خیال آندیاں تربھک اُٹھدی آں۔د ورا تاں توں اک ای سُپنا آندا۔ اوہ وی کیہ پچھلیاں ہوئیاں بیتیاں گلاں دیاں پرتاں کھول کے رکھ جاندا۔ کافی اپ سیٹ ہوئی پئی آں۔ جہڑیاں گلاں دی قبر بن چُکی اے۔ میں اوہناں دی پرچھائی سُکھ چین اُپر نہیں پین دینا چاہندی‘ پر میرے سوہرے دی بدلی ہوئی اکھ۔

ساری رات سُفنے وچ اک اکھ دسدی رہندی اے۔ اوہ اکھ کدے نیلی ہو جاندی اے۔ کدے چٹی‘ کدے وڈی ہو جاندی اے۔ کدھرے نِکی۔ فیر اک چہرا اُبھریا۔ چہرے دا ادھا حصا جوان تے ادھا حصا بُڈھا وکھالی دیندا۔ ہوا وچ تیردی اکھ چہرے دی بُڈھی سائیڈ ول چپک جاندی اے۔ اندر ہلچل ہوندی اے۔ بُڈھی سائیڈ نے غایب ہو کے اکھ جوان سائیڈ ول اُبھر جاندی اے۔ مینوں جسم اُپر کُجھ چُبھدا ہویا محسوس ہوندا۔ دھماکے دی اواز آندی اے۔ اکھ وچوں خون دی دھار نکلدی اے۔ چیکاں ماردا چہرا خون وچ لتھ پتھ ہو جاندا اے۔ وکھالی تاں نہیں دیندا۔ پر یُدھ ویر دی اواز میں لکھاں وچ پچھان لیندی آں۔ اوہ اُچی اُچی آکھ رہیا ہوندا ”جشن…… ایہنوں انج نہیں سی ویکھنا چاہیدا……“

اواز سُن کے میری نیند ٹُٹ جاندی اے۔ چیتیاں وچ یُدھ ویر گھُمن لگدا۔ کالج دوران واپری اوہ گھٹنا اکھاں اگے ظاہر ہو جاندی اے۔ اک مُنڈا ہر روز مینوں چھیڑن لگ پیا سی۔ پہلاں تاں میں اگنور کردی رہی۔ پر اک اوہ میرے نال بس چڑھ گیا۔ بھیڑ ہون کارن میں ڈرائیور سیٹ کول کھڑی ہو گئی۔ اوہ مُنڈا وی میرے نیڑے ای کھڑا ہو گیا۔ منٹ کُو بعد اوہ سست بنھ کے پھوک ماردا۔ ہوا میری گردن نال ٹکراندی۔ جدوں میں پچھانہ نوں ویکھدی۔ اوہ اکھ دب کے میرے ول ویکھ رہیا ہوندا۔ لگا تار دو دن ایسے طرحاں کردا رہیا۔ تنگ آ کے میں یُدھ ویر نال گل سانجھی کیتی۔ اگلے دن کالج وچ گلاں ہو رہیاں سن ”کسے مُنڈے نے اِٹ مار کے بنٹی دی اکھ بنھ دتی……“، ”میں بنھی آں اوہ اکھ…… اوہنوں انج نہیں سی ویکھنا چاہیدا…… جشن……“ یُدھ ویر دی گل سُن کے میں دنگ رہ گئی ساں۔

”نہیں …… نہیں …… مینوں انج نہیں سوچنا چاہیدا۔“

7 جنوری 2002۔ باہر چن چاننی رات اے۔ میں اندربیٹھی آں۔ کُجھ پل پہلاں ایلفا چینل تے ببو مان دا گیت چل رہیا سی ”چن چاننی رات محرما…… ٹم ٹماندے تارے“ گیت دے بولاں نال سکرین تے پچھلی گلی وچ ملدے مُنڈے کُڑی وی دس رہے سن۔ اوہناں ولو یکھ کے اک پل یُدھ ویر دا خیال آیا۔ دوجے ای پل میں اپنا دھیان سُکھ ول موڑ لیا۔ گیت چلدا ای چھڈ باہر آ گئی۔ میری نظر اسمان ول نوں اٹھی۔ چن دیاں رشماں میریاں چوڑیاں ول پے رہیاں سن۔ میں ا جے جی بھر کے وی نہیں سی ویکھیا۔ پرلے کمرے وچوں کھنگن دی اواز آئی۔ میرا دھیان چن وچلے داغ اُپر فوکس ہو گیا۔ اکھاں وچ رڑک جہی پئی۔ میں سوچن لگ پئی۔ کہدا دماغ اے ایہ؟ چرخا کتدی بُڈھی مائی دا؟ گرہن دا یاں فیر گوتم رشی دوارا مارے گئے گِلے پرندے دا؟ سوچیں پئی اندر آ ڈریسنگ ٹیبل موہرے کھلو گئی۔ کیہ حسن‘ کیہ میک اپ سی میرا۔ اک پل لئی اپنا حسن کوہ قاف دی پری جاپیا۔ دوجے ای پل جاپیا جویں پچھوں دروازا کھُلیا ہوندا۔ میرا سوہرا اندر دبے پیریں ٹُریا آ رہیا ہوندا۔ میں سر بھواں پچھا جھاکی کُجھ وی نہیں۔ نظراں دا بھرم سی۔

11 جنوری 2002۔ ”نہیں جشن…… ایہ تیرا بھرم آ…… پاپا تاں ……“ سُکھ چین نال صرف اینی ای گل ہو سکی سی۔ اوس توں بعد اودھوں فون کٹ گیا یاں کٹ دتا گیا۔ لنک ٹُٹ جان دی لمی ٹون کناں وچ سوئی وانگ چُبھدی رہی۔کن نال رسیور کول میں خاصا چر کھڑی رہی۔ فیر رسیور رکھ کنا ای چر انتظار کردہی رہی۔ پر دُبارا فون نہ آیا۔ نااُمید ہوئی اپنے کمرے ول نوں ٹُر پئی۔ لیکن اندر نہ وڑ سکی۔ کارن سی میرا سس سوہرا۔ ویڑھے وچ منجے تے بیٹھے اوہ ہس رہے سن۔ مینوں ویکھن سار چُپ ہو گئے۔ بہانا بنا میں واش بیسن دی ٹوٹی کھول گئی۔ سس نوں کُجھ آکھ میرا سوہرا فیر ہسیا۔ فون سُندا ہویا وی ہس رہیا سی۔ سس وی ہس رہی سی۔ فون نال دے کمرے وچ اے۔ جس ویلے بیل وجی نال دی نال اوہناں چُک لیا۔ پتا نہیں کیہ گول مول جہیاں گلاں کیتیاں؟ فیر مینوں رسیور پھڑا دتا۔ میں تاں سُکھ چین نال کنیاں ای گلاں کرنیاں سن۔ من بھریا پیا۔ کنی دیر بعد فون آیا سی۔ اوہ وی ڈیڈھ کُو گل کر کے کٹ دتا۔ اوہ ڈیڈھ گل کردا ہویا وی سُکھ چین ہس رہیا سی۔ اوہدا ہاسا۔ فون کٹ جان دی لمی ٹون۔ آپس وچ رل گڈی ہوئی جا رہے نیں۔

13 جنوری 2002۔ میری جان سُکھ چین۔

بہت بہت پیار۔

یُدھ صرف اوہ ای نہیں ہوندا جو سرحداں تے لڑیا جاندا اے۔ یُدھ دے ہور وی بہت روپ ہوندے نیں۔ یُدھ صرف فوجی ای نہیں لڑدا۔ میں اخبار پڑھدی آں۔ ٹی وی ویکھدی آں۔ مینوں پتا تیری سرحد تے اج کل کوئی یُدھ نہیں ہو رہیا پر اپنے گھر وچ یُدھ چھڑ چُکیا اے‘ میں ہر روز لڑدی آں۔

ایس توں بعد می سوہرے دیاں حرکتاں دا ذکر کیتا۔ سس دے پکھنڈ بارے وی لکھیا۔ دھاگے تعویزاں تے راکھ۔ میتھوں چوری سُکھ چین دے فوٹو پچھے لکوندی رہندی اے۔ پتا نہیں اوہنوں کس بلا توں بچاونا چاہندی اے۔ کئی وار میں بُڑ بُڑ کردی سُنی اے۔ ”میرے پُت نوں بچا لئی‘ داتیا……“

جیکر مورکھاں دے سِنگھ ہوندے تے میری سس بارھاں سنگھی ہوندی۔ بچن دی لوڑ تاں مینوں اے۔ کل دی تاں ایہ لوڑ بہت محسوس ہون لگی اے۔ میری سس سنتاں دے وچار والا چینل لائی رکھدی اے۔ اوہدے جاندیاں ای رموٹ اُپر سوہرا قبضا کر لیندا۔ کل تاں حد ای ٹُت گئی سی ”مینوں کہندا توں اوہ…… والی مشہوری ویکھی آ“

”ہاں ویکھی اے۔ جدوں شمش پور توں آوندی ہوندی آ…… اپنی کُڑی نوں وی وکھایا کر“ آکھ کے میں رسوئی وچ کم کرن جا لگی ساں۔

اندر ای اندر خاصا چر گھُلدی رہی۔ اوس وقت میرا موڈ بلکل ای خراب سی جس ویلے راجی آئی‘ نال اوہدی اٹھ کُو سال دی کُڑی سی۔ میں جالی دار کھڑکی راہیں چور اکھ نال ویکھیا۔ اوہدی اکھ میرے سوہرے نال ملی۔ میں ول کھا کے رہ گئی۔

راجی میری سس نال گلاں کرن لگ پئی۔ سوہرا اوہدی کُڑی نوں ٹونی دی دکان ول لے گیا۔ جدوں اوہ واپس آیا کُڑی دے ہتھ وچ چاکلیٹ سی۔ اوہنوں لے کے اوہ میرے کمرے وچ جا وڑیا۔ ٹی وی آن ہون دی اواز آئی۔ اُچی اُچی بولدی راجی میری سس نوں دس رہی سی ”ویکھ لے بی جی…… اج سویرے جوتی فوجن مر گئی۔ پتا ای سی اوہنے ہُن کیہ بچنا……“

جوتی فوجن کویں مر گئی۔ اوہدا شوہر تا ٹرک ڈرائیور اے۔ فیر اوہ فوجن کویں ہوئی؟ دماغ وچ سوال تاں کئی اُٹھ رہے سن۔ پر میں کاٹی مار دتی۔ کسے آویش وچ آئی اپنے کمرے وچ جا وڑی۔ انگلش مووی چل رہی سی۔ راجی دی کُڑی نوں گودی وچ بٹھائی میرا سوہرا اوہدا چہرا چُم رہیا سی۔ اوس دیاں اکھاں وچ چمک سی۔ چاکلیٹ کھا رہی کُڑی ٹی وی ول ویکھ رہی سی۔ منظر ویکھ میرے موہوں چیک نکل گئی۔ اکھاں اگے انھیرا چھا گیا۔ میں چکر کھا گئی۔

جدوں سُرت پرتی راجی‘ اوہدی کُڑی تے میرا سوہرا گھر وچوں سارے غایب سن۔ میرے بیڈ سرھانے کھڑی سس ہوا وچ راکھ دھوڑ رہی سی۔

15 جنوری 2002 اج بُرج بگھلے سنگھ والا دی بہت یاد آ رہی اے۔ پوری کوشش اے کہ ایہ دماغ وچ نہ وڑن دیواں‘ پر کامیاب نہیں ہو رہی۔ ایہ میرا پیکا پنڈ ای نہیں‘ یُدھ ویر دا وی پنڈ اے۔ پنڈ تاں اوسے طرحاں وسدا‘ پر ہُن اوتھے یُدھ ویر نہیں رہندا۔ جتھے اوہ رہندا۔ اوتھے تاں …… اُف ایہ یُدھ ویر……

زندگی وی عجیب شے اے۔ جس وقت چینل بدلدی اے سبھ کُجھ بدل جاندا اے۔ جہدا ناں کدے ساہاں وچ گھُلیا ہوندد۔ اوس ناں توں وی ڈر آون لگدا۔ تاں ای تاں بُرج بگھلے سنگھ والا جان توں کتراندی آں۔ میرج توں بعد جدوں پہلی واری گئی ساں۔ میں ای جاندی آں۔ بڑی مُشکل نال کنٹرول کیتا۔ اک واری تاں سارا کُجھ اکھاں اگوں دی گزر گیا۔ ہر گل ہر گھنٹا جیون ہو اُٹھی۔ یُدھ ویر نال میری پہلی ملاقات۔ میں دسویں وچ پڑھدی ساں۔ یُدھ ویر پولیس وچ سی۔ ساڈی فیرویل والے دن اوہنے مینوں پہلا لیٹر پھڑایا۔ پھڑ کے میں کِٹ وچ پا لیا۔ گھر آ کے پڑھیا۔ پہلی ای لاین سی ”جشن پیار ای زندگی اے۔ جوابی رُپئے وچ میں وی ایسے لاین نال لیٹر شروع کیتا۔ فیر اک سلسلا چلیا لیٹراں ملاقاتاں دا۔ میرج کروا کے اک ہو جاون دا وعدا وی اسیں کیتا۔ پر ساڈی سدھر مطابق کُجھ وی نہیں ہویا۔ جو وی ہویا۔ حالات دا سِٹا سی۔ جیکر یُدھ ویر فوج وچ بھرتی نہ ہوندا تاں اوہدے پایا نے قرضے توں تنگ آ کے خُد کشی کر لینی سی۔

میں پس ٹو پاس کر لئی۔ بی اے پارٹ ون وچ کالج داخلا لے لیا۔ یُدھ ویر سرحدی ایریے وچ تعینات سی۔ جس دن اوہ چھُٹی آوندا سبھ توں پہلا مینوں ملدا۔ پھاہے لگنیاں دے کھنڈر ہوئے گھر وچ بیٹھے اسیں گھنٹیاں بدھی گلاں کردے۔ سماں بیتدیاں پتا ای نہ لگدا۔ اوہدی چھُٹی ختم ہو جاندی۔ میں اُداس ہو جاندی۔ یُدھ ویر چلیا جاندا۔ پر میں کتھے جاندی۔ گھر بیٹھی پڑھدی رہندی۔ کتاب چُکن توں پہلاں مینوں یُدھ ویر دی آکھی گل یاد آندی ”جشن…… میری پڑھائی تاں ادھ وچکار رہ گئی۔ پلیز توں پڑھائی نہیں چھڈنی۔ توں میرے حصے دا وی پڑھنا اے۔“

میں اوہدا حصا پڑھیا اے اپنا پتا نہیں۔ پر اینا پتا اے کہ میں بی اے کر لیا۔ یُدھ ویر دے نال نال مینوں فوج نال وی پیار ہو گیا سی۔ جدوں وی کسے فوجی نوں ویکھدی مینوں یُھ ویر یاد آ جاندا۔

جس نوں بھُلنا چاہندی آں۔ واہ یاد آ ئی جاندی۔ جس نوں یاد کرنا اے اوہ بھُلدا جاندا اے۔ نہیں …… نہیں …… سُکھ چین نوں کویں بھُل سکدی آں۔ اوس راہیں تاں مُڑ زندگی نال جُڑی آں۔

18 جنوری 2002۔ میں پوری طرحاں چوکس آں۔ ایہناں اُپر ہُن بھورا وی بھروسا نہیں رہیا۔ کُجھ وی کر سکدے نیں۔ نواں خریدیا پلاٹ تے تریہ ہزار کیش۔ میرے نال کراون دا لالچ دتا سی۔ سس نے منتاں وی کیتیاں۔ سوہرا پیریں ڈکیا۔ پر نہیں …… اوہدا ایہ گناہ معافی جوگ نہیں۔ فون کر چُکی آں۔ پنڈوں پاپا ہوری ٹُر پئے ہونے نیں۔ ڈایری لکھ کے اندرلا تناء خارج کرن دی کوشش کر رہی آں۔ باہروں دروازا کھڑکن دی اُدیک اے۔ منٹ کُو بعد اندر دل بند کیتی چٹکنی ول ویکھن لگ پیندی آں۔ عجیب حالت ہوئی پئی اے۔ چٹکنی کھُلن بند ہوون دی اواز سُنی جا رہی اے۔

چٹکنی تاں رات وی اندروں بند سی۔ مینوں نیند وچ چل رہیا سُپنا یاد اے۔ سُکھ چین دا ہتھ میرے والاں وچ پھر رہیا سی۔ جدوں اوہدا ہتھ چہرے اُپر آیا۔ مینوں ٹی وی چلن دی اواز سُنائی دتی۔ میری نیند ٹُٹ گئی۔ ہولی ہولی اکھاں کھُلیاں کمرے وچ مدھم جہیا چانن۔ سکرین تے بلیو مووی چل رہی سی۔ سی ڈی پلیر دی چلدی نمبرنگ ویکھ کے میں سسپنس وچ پے گئی۔ ایہدا مطلب ڈسک چل رہی سی۔ اک پل لئی تاں بھُل ای گئی کہ مووی چلاون والا ہتھ میرے مونہ تے رینگ رہیا اے۔ میں بجلی دی تیزی نال اُٹھی۔ اُپر جھُکے پرچھاویں نوں دھکا ماریا۔ اوہ پرانہ جا ڈگیا۔ میں فٹا فٹ بھجی پہلاں ٹی وی دا سوئچ آف کیتا۔ نال دی ٹیوب آن کر دتی۔ میرا سوہرا سی۔ اُٹھ کے اوہ میرے ول ودھیا۔ میرا دماغ چرخڑی وانگ گھُمیا۔ کالج دوران اک کیمپ وچ لئی جڈو دی ٹریننگ دا پینترا یاد آیا۔ میں اوہدیاں لتاں وچکار لت ماری اوہ ڈگ گیا۔ میں اوہدی گپت تھاں تے تن چار لتاں ہور ماریاں۔ اوہدا ساہ تے اکھاں اُتانہ چڑھ گئیاں۔ سنگھ وچوں اواز نکلنی مشکل ہو گئی۔ میں بُری طرحاں ہف رہی ساں۔ اوہنوں لت توں گھڑیس کے ویڑھے وچ سٹ جدوں واپس پرتی۔ سی ڈی پلیر وچوں ڈسک کڈھ لئی۔ دوہاں چیزاں نوں الماری وچوں بند کر بیڈ تے جا بیٹھی۔ کندھ نال پٹھ لا لئی۔ باہروں خاصا چر بعد میری سس دی اواز اُبھرنا شروع ہوئی۔ میرے دماغ وچ انھیری چل رہی سی۔ سوہرا اندر کویں داخل ہویا؟ کیہ پہلاں ای کمرے وچ لُکیا بیٹھا سی؟ کتھے بیڈ ہیٹھاں؟ مینوں تاں دسیا گیا سی کہ شام دی بس شمس پور میری ننان کول گیا۔ اینی وڈی سازش۔ ایہدا مطلب میری سس وی ایس وچ…………؟

20 جنوری 2002۔ کل نوں سویرے پہلی بس جان دا فیصلا ہو چُکیا اے۔ میں دوویں ثبوت ممی نوں پھڑا دتے نیں۔ ممی نے پاپا نوں وکھائے۔ اگانہ بردر تے بھابی دی ویکھ چُکے نیں۔ پاپا ہوراں نے میری سس تے سوہرے دی اوہ بے عزتی کیتی کہ بس……

میں تاں ایہ سوچ کے وی مر رہی آں کہ سُکھ چین دا ساہمنا کویں کراں گی؟ کویں دساں گی کہ سبھ کُجھ؟ پر دسیا جانا۔ پاپا ہوراں نوں دسن توں پہلاں ای میری ایہ حالت سی۔ پر سبھ کُجھ دسنا ای پیا۔ جیکر نہ دسدی تاں دماغ وچ……

دماغ وچ گیٹ دی شکل اُبھر رہی اے۔

شہید یُدھ ویر سنگھ یادگاری گیٹ (برج سنگھ بگھلے والا)

پنڈ وڑن توں پہلاں میتھوں گیٹ اُپر لکھی عبارت ضرور پڑھی جاندی اے۔ واپسی ویلے فیر پڑھ جاندی آں۔ اکھاں بھر آندیاں نیں۔ رونا بڑا اوکھا روکدی آں۔ جس دن فوجی گڈی وچ یُدھ ویر دی ڈیڈ باڈی پنڈ آئی۔ ویکھن لئی سارا علاقا آ جُڑیا سی۔ ہر اکھ نم سی۔ یُدھ ویر دے گھر دیاں دی جو حالت ہونی سی اوہ سمجھی جا سکدی اے۔ پر میری حالت سمجھ توں باہر سی۔ اوہدی موت دی خبر سُندیاں ای مینوں ڈونگھا شاک وجیا۔ انج تاں ویکھ‘ سُن تے سمجھ رہی ساں۔ پر سبھ کُجھ میرے کنٹرول توں باہر ہو رہیا سی۔ نہ میں آخری وار یُدھ ویر دا چہرا ویکھ سکی نہ کھُل کے رو سکی تے نہ ای مرن والے نال اپنا رشتا دس سکدی ساں۔ جس ویلے شمشان گھاٹ وچ سارا علاقا یُدھ ویر دی چِتا نوں اگ بھینٹ کر رہیا سی۔ میں پھاہے لگنیاں دے کھنڈر موہرے کھڑی رو رہی ساں۔ شمشان گھاٹ ولوں اُٹھ رہیا دھواں میرے اندر اکٹھا ہوندا جا رہیا سی۔

جس دن پنڈ وچ یُدھ ویر دی یاد وچ گیٹ بنیا سبھ توں ودھ میں فخر محسوس کیتا۔

جدوں اوہدی سرحد ہوئی شہادت دیاں گلاں ہوندیاں میں سر اُچا اُچا چُک سُندی۔ پر اوہدے ٹُر جان دی رڑک اک لما عرصا میرے اندر رڑکدی رہی اے۔ میں ای جاندی آں کہ مُڑ زندگی نال جُڑن لئی کنی ذہنی لڑائی لڑنی پئی پہلاں تاں میرا میرج توں ای موہ بھوگ ہو گیا سی۔ ممی پاپا‘ سارے رشتے دار تے میریاں دوست کُڑیاں کوئی میرے اندر ویکھ ای نہیں سی رہیا۔ سبھ دیاں سمجھوتیاں سُنن توں بعد میں اک شرط رکھ دتی سی کہ ”ممی میں جدوں وی میرج کراونی اے فوجی مُنڈے نال کروانی اے بس……“

سُکھ چین تے مینوں پورا مان اے۔ میں تاں اوہدے چھُٹی آون دی اُڈیک کر رہی ساں۔ پر کل نوں کس روپ وچ ملن جا رہی آں۔

26 جنوری 2002۔ ڈاکٹر سونک نال ڈسکس کرن توں بعد حالت کُجھ نارمل ہو رہی اے۔ میں تاں جویں کوما وچ چلی گئی ساں۔ کئی دناں بعد ہوش آیا اے۔ میریاں ساریاں طاقتاں جویں ڈیڈ ہو گئیاں سن۔ فوجی چھاؤنی توں واپسی‘ بس دا سفر تے…… تے اوہ حادثا…… یاں فیر کیہ ناں دیواں۔ سمجھ نہیں آ رہی۔ بس وچ سارا ویلا ساڈے دوران چُپ رہی سی۔ گھر آندیاں ای اوہ چُپ گھر وچ پرت گئی۔ ممی‘ پاپا‘ بردر تے بھابی۔ سبھ دا ورتارا اک وِتھ اُپر رہن لگ پیا۔ میرے نیڑے آندیاں ہر چہرا خوف وچ جکڑیا جاندا۔ میں وی اوس خوف توں ازاد نہیں ساں۔ سبھ توں وڈا وار تاں میرے اُپر ای ہویا سی۔ جسم وچوں جویں اک اک قطرا نچوڑ لیا گیا ہوندا اے۔ باتھ روم توں واپس مُڑدیاں جدوں شیشے اگوں گزری ساں میرا چہرا نہیں سی اوہ۔ مینوں اوکھا ہو گیا۔ میتھوں کھوپڑی ہیٹھاں لکھیا شبد پڑھ ہو گیا ”خ……ط……را“

فوجی چھاؤنی اندر وی ایہ شبد کئی تھاں پڑھیا سی۔ سویرے پہلی بس راہیں ایس دُپہر بارھاں کُو وجے اوتھا جے اپڑے ساں۔ پاپا نے مین گیٹ تے کھڑے سنتری نال گل بات کیتی۔ مینوں سنتری دا ویہار کُجھ رہس مئی جہیا جاپیا۔ پہلاں تاں اوہ ساڈے ول ویکھدا رہیا۔ فیر پرانہ کھڑے اک فوجی نال ڈسکس کرن لگا۔

”چلیے……“ آکھ کے اوہ فوجی چُپ چاپ ساڈے اگے اگے ٹُر پیا۔

سانوں گیسٹ روم بٹھا کے اوہ چُپ چاپ پرت گیا۔ کافی دیر بعد گیسٹ روم دا جالی دار دروازا کھُلیا۔ اک ہور فوجی اندر آیا۔ سنتری وانگ اوہدیاں اکھاں وچ وی رہس سی۔ پہلاں سانوں دھیان نال ویکھیا ”آپ…… کو ہمارے صاحب سے ملنا ہو گا“

میجر صاحب دے آفس وچ میرے چہرے توں کُجھ پڑھیا جا رہیا سی۔ جیوں ای میں سُکھ چین نال اپنا رشتا دسیا۔ میجر صاحب دی دھاڑ نال آفس گونج اُٹھیا ”واٹ۔ سُکھ چین کا وایف…… میرج…… نو……یہ نہیں ہو سکتا“

”کیوں نہیں ہو سکدی“ ساڈی زبان لڑکھڑا گئی۔

”کیوں جے سُکھ چین ایڈز دا روگی اے“ میجر صاحب دا اک اک لفظ گولیاں دی واچھڑ وچ تبدیلی ہوندا چلا گیا۔

میں سُن ہو گئی۔ دل دماغ جام ہو گیا۔ قدماں دی اواز…… ملٹری ہسپتال ایڈز پیڑت روگیاں دی لسٹ…… وچ سُکھ چین دا ناں …… میریاں پھیلیاں ہوئیاں اکھاں۔ تے بُخار نال تپیا بیڈ تے پیا سُکھ چین۔ ایتھوں تک مینوں تھوڑا تھوڑا یاد اے۔ ایس توں بعد ہر سین تے اواز دُھندلی پیندی چلی گئی سی۔

9 فروری 2002۔ انج تاں دن وی سوکھا نہیں لنگھدا۔ پر رات ایس توں بھیڑی گزردگی اے۔ عجیب عجیب خیال آوندے نیں۔ دل ڈُبن لگدا۔ پہلاں کمرے وچ لال رنگ دا نایٹ بلب سی۔ جدوں میں سوئچ آن کردی۔ اکھاں اگے ہڈیاں دے کراس کھوپڑے تیرن لگدی۔ ”جب سُکھ چین کو ایڈز تھا…… پھر اس کا میرج کیوں ہوا؟ میرج کرنے سے پہلے توم نے انویسٹی گیشن کیوں نہیں کیا؟ کیسے پیرنٹس ہو تم“

میجر صاحب سوال در سوال کری جاندا۔ کمرے وچ کئی اوازاں دا شور اُبھرن لگدا۔ کدے راجی دے ہسن دی اواز آوندی۔ کدے مر چُکی جوتی فوجن ہسدی سُنائی دیندی تے کدے سُکھ چین ہسن لگ پیندا۔ اخیر تناں دا ہاسا اک ہون لگ پیندا۔

دماغ اُپر کُجھ اثر اے۔ پر ایہ سمجھنا ضروری اے۔ ادھوری جانکاری خطرناک ہوندی اے۔ سی ایم سی لدھیانا دا ڈاکٹراں دی رائے وی ڈاکٹر سونک نال ملدی اے۔ اوہدیاں ہدایتاں توں بعد کُجھ نارمل ہوئی آں۔ چیک اپ دوران کئی ٹیسٹ ہو چُکے نیں۔ کئی اجے ہونے باقی نیں۔ انج واضح ہو چُکیا اے۔ میں ایچ آئی وی پازیٹو آں۔ ڈاکٹر سونک دیاں ہدایتاں مطابق چلن دی کوشش کر رہی آں۔ اوہ کہندا سی کہ چٹے رنگ نال گھبراہٹ ہوندی اے۔ کمرے وچوں لال رنگ دا بلب اُتار چُکی آں۔ دن وچ پہلاں نالوں نارمل رہی آں۔ شاید اج رات نوں وی…………

فروری 2002۔ سُکھ چین دا ڈیتھ ہو گئی اے۔ سویرے سوہریاں دا فون آیا سی۔ اودھروں میری سس بولی سی۔ سُن کے ممی رون لگ پئی۔ ہتھ وچوں رسیور چھُٹ گیا۔ جدوں باہر آئی۔ پاپا ممی تے بردر وی گم سُم کھڑے سن۔ رسیور ہیٹھاں لٹک رہیا سی۔ مینوں پتا نہیں کیہ ہویا۔ مینوں پتا نہیں ہویا میں کن نال لا لیا۔ فون کٹ جان دی لمی ٹون آ رہی سی۔ روندی ہوئی ممی سُکھ چین دی موت بارے دس رہی سی۔ سبھ دی نظر میرے ول سی۔ میری نظر باہواں تے پئیاں چوریاں ول ٹِکی ہوئی سی۔ سُرتی وچ سُکھ چین گم رہیا سی۔ بیڈ تے پیا اوہ عجیب حرکتاں کر رہیا سی۔ منٹ کُو بعد اوہدا گپت تھاں ول نوں سرکدا۔ فیر ہوا وچ اُٹھدا۔ مونہ وچوں چیک نکلدی۔ ہتھ دوجے ہتھ نال جا جُڑدا۔ سدا اک سائیڈ نوں جا ڈگدا۔ اوہ اوٹ پٹانگ بول رہیا سی۔ ڈاکٹر نراں حیران سن۔ جس دن اسیں اوہنوں چھاؤنی ہسپتال ویکھیا۔ اوس رات توں ای اوہ پاگلاں ورگیاں حرکتاں کرن لگ پیا سی۔ اک دن بھج کے ہسپتال دی چھت جا چڑھیا۔ اوس توں پہلاں کہ کوئی پھڑدا وہنے چھال مار دتی۔ جدوں ممی دس رہی سی۔ میرے دماغ وچ کُجھ تیزی نال دوڑ رہیا سی۔

کہو جہی حالت اے۔ ہسبنڈ دی موت۔ میرا سسکار اُپر جان لئی دل نہ کرنا۔ پر جانا پیا۔ جان لگی کجھ چوڑیاں وی نال لے گئی ساں۔

اُف۔ ڈایری پڑھدیاں ساہ اُکھڑ گیا اے۔ اندروں سیک نکل رہیا۔ ہتھ وی گرم نیں۔ اپنے آپ نوں کنٹرول کر رہی آں۔ نظر ٹی وی سیریل ول نوں جا رہی اے۔ پروگرام آون وچ اجے ادھا گھنٹا باقی اے۔ تد تیک ڈایری…… کول پیا بال پین نواں پیج لکھن لگ پئی آں‘ جہڑا میرے دماغ وچ سُول وانگ پھسیا پیا اے۔

3 مارچ 2002۔ جدوں اکھاں جھپکدی آں۔ اگ دی اک لکیر جہی تیزی نال گزردی اے۔ اکھاں وچ سُکھ چین دا سوا بلن لگ پیندا۔ راکھ اُڈن لگدی اے۔ میں سر نوں جھاکدی آں۔ سُرتی شمشان گھاٹ وچ جا کھڑدی اے۔ میں واپس پرتن لگدی آں۔ کناں کول کار دی گونج اُبھرن لگدی اے۔ جس وچ اسیں سسکارتے گئے ساں۔ واپس پردتیاں انھیرا ہو چُکیا سی۔ کار جدوں برج سنگھ بگھلے والا دی جوہ وچ وڑن لگی ساہمنے شہید یُدھ ویر سنگھ یادگار گیٹ چمک رہیا سی۔ یُدھ ویر دے تاں اُپر لگیاں دو ٹیوباں جگ رہیاں سن۔ میریاں اکھاں وچ چمک آ گئی۔ میرا سجا ہتھ سلیوٹ دی شکل وچ متھے نال جا لگیا سی۔

کوئی نہیں اجے دماغ تے اثر اے۔ ہولی ہولی سبھ ٹھیک ہوجانا‘ میرے ول ویکھدا ہویا آنڈھ گوانڈھ تے شریکا قبیلا گھراں نوں ٹُر گیا سی۔

مینوں چیک کرن آیا ڈاکٹر سونک وی ٹُر گیا۔ میں کیہ کیتا تے کیہ آکھیا۔ سُن کے اوہ وی حیران ہو گیا۔ اوہ نیندر دا انجکشن دینا چاہندا سی۔ پر نیں نہ کر دتی۔ اوس رات مینوں اک سیکنڈ لئی وی نیند نہ آئی۔ ساری رات اک سین اکھاں اگوں دی لنگھدا رہیا۔ روون دیاں اوازاں۔ لوکاں دا اکٹھ‘ تکھیاں نظراں‘ میں چُپ چاپ بیٹھی ساں۔ عورتاں وچ کھُسر پھُسر ہو رہی سی۔ اوازاں آ رہیاں سن ”نی ایکن چُپ نہ بیٹھن دیو۔ رواؤ ایہنوں۔ گلاں کرو اوہدیاں یاد کراؤ اوہنوں۔“

عورتاں نے سُکھ چین دیاں بہت گلاں کیتیاں۔ وین کیرنے پائے‘ چھاتیاں پٹیاں۔ پر میرے اندر کُجھ نہیں سی ہو رہیا۔ سُکھ چین دا چہرا ویکھن لئی وی دل نہ کیتا۔ میں مساں اُٹھی۔ شمشان گھاٹ سڑک کنارے سی۔ پنڈ واپسی جدوں ساڈی کار سڑک توں وی لنگھی۔ سُکھ چین دا سوا بل رہیا سی۔ جدوں کار کولوں دی لنگھی۔ میں رُمال وچ لپیٹیاں چوڑیاں کڈھیاں۔ وگاہ کے سوے ول ماریاں۔

ہر کوئی سمجھ رہیا سی کہ میں پاگل ہو رہی آں۔ جہڑی وی عورت مینوں رون لئی اُکساندی۔ میں اوس دیاں اکھاں وچ ویکھن لگ پیندی۔ اوہ نیویں پا لیندی نیویں پائی بندیاں دا اکٹھ وی اُٹھن لگ پیا۔ میرے آل دوالے بیٹھیاں عورتاں وی اُٹھن لگ پئیاں۔ مینوں وی اُٹھا لیا۔ اندر کمرے وچ لے گئیاں۔ میرا دم گھُٹن لگا‘ ہمس پسرن لگا‘ طرحاں طرحاں دیاں اوازاں آون لگیا ”جوان جہان گھر والے دی موت تاں اسمان پاڑ دیندی اے۔ بندا اوویں دھرتی وچ گڈیا جاندا۔ پر ایہ تاں پتھراں نوں وی مات کر گئی۔ سمجھ ای نہیں آوندی۔ ایہدیاں اکھاں دا پانی کدھر چلیا گیا……

میریاں اکھاں وچ رڑک پین لگ پئی۔ ویناں‘ کیرنیاں اُپر زہریلی مُسکان پھیل گئی۔ میں بے حد ٹھنڈی اواز وچ بولن لگ پئی ”نہ اوہ دلی توں اندرلا یُدھ لڑ سکیا۔ نہ دلی توں باہرلا یُدھ لڑ سکیا۔ اوہ یودھا نہیں غدار سی…… تے غدار دی موت تے کدے رویا نہیں جاندا۔

میری اواز کسے نہ سُنی سی یاں نہیں۔ پتا نہییں۔ پر ویناں تے کیرنیاں دی اواز مدھم پینل لگ پئی سی۔

اخیر…… ڈایری ایس ویلے الماری وچ پئی اے۔ کمرے وچ نایٹ بلب دی مدھم روشنی اے۔ رات دے باراں وج چُکے نیں۔ پر میریاں اکھاں وچ دور دور تیک نیند دا ناں نشان نہیں۔ بیڈ تے جاگدی پئی آں۔ ڈسکوری چینل اُپر تیک نیند دا ناں نشان نہیں۔ بیڈ تے جاگدی پئی آں۔ ڈسکوری چینل اُپر ویکھیا ”پروگرام“ میرے دماغ وچ چل رہیا۔ فلمی ہیروئناں ورگی سفالی دا چہرا نظراں توں اولھے نہیں ہو رہیا۔ سفالی اوس کُڑی دا ناں اے‘ جہدا انٹر ویو آیا سی۔ میرے وانگ اوہ وی ایڈز دی روگی…… نہیں ……نہیں اوہ تاں اپنے آپ نوں روگی سمجھ ای نہیں سی رہی۔ پروگرام دا ناں ”ایڈز‘ اک چنوتی“ سی۔ ڈایری بند کرن توں بعد میں سارا پروگرام ویکھیا۔ پہلاں میڈیکل پکھ توں ایڈز بارے جانکاری دتی گئی۔ فیر ایڈز پیڑت کئی لوکاں توں ایڈز بارے باریکی نال جانکاری دتی گئی۔ سبھ توں ودھ سفالی توں متاثر ہوئی آں۔ دماغ وچ تیزی نال سین بدل رہے نیں۔

سین (1) عمر 26 کُو سال۔ بوائے کٹ وال۔ گوری چٹی تے لمی‘ کالی شرٹ نال چین پائی اوہ تولیے نال پیسنا صاف کرا رہی اے۔ ہتھ وچ مائیک پھڑی رپورٹر سوال پُچھ رہیا ”ہیلو…… سفالی…… کیا آپ کو معلوم ہے کہ آپ کو ایڈز ہے……؟“

”اوہ یا…… معلوم ہے۔ بٹ اس سے کیا فرق پڑتا ہے۔“ اوہ ہسن لگ پئی۔

رپورٹر کمنٹ دے رہیا ”ڈاکٹراں دی لاپرواہی…… ایڈز وایر والا خون دینے سے……“

سین (2) ڈانس اکیڈمی دے ہال روم وچ کھڑا رپورٹر پُچھ رہیا ”یہ جانتے ہوئے بھی کہ آپ کو ایڈز ہے…… آپ ڈانس سیکھ رہی ہییں ……؟“

”اوہ‘ یس…… وائے ناٹ…… جب سے مُجھے معلوم ہوا کہ مجھے ایڈز ہے…… میں مرنا چھوڑ دیا ہے…… میں تو یہ جانتی ہوں کہ سم ٹایمز دا لایف ہیز ٹو بگن فرام ڈیتھ……“ ہسدی ہوئی سفالی فیر ڈانس دا سٹیپ لین لگ پئی۔

”ہاں سفالی…… کئی واری زندگی توں وی شروع کرنی پیندی اے……“ میرے اندر گونج پین لگ پئی۔

میں بیڈ توں اُٹھ بیٹھی آں۔ سُرتی یُدھ ویر یادگاری گیٹ تے جا ٹِکی اے۔ پیراں وچ دی ہوندی اک تھرکن میرے سِر ول نوں ودھ رہی اے۔

٭٭٭٭٭