kraamaat@gmail.com
+ +92 333-430-6384
رضوان حیدر بُخاری
July 05, 2020
وپار لہو دا
رضوان حیدر بخاری
”بس بہت ہو گیا! تیری ایہ بدمعاشی ہور نہیں چلے گی۔ میں پولیس بلاواں گی۔” روبی نے کنبدے ہتھاں نال فون پھڑدیاں آکھیا۔ ”بھولے اسیں تیری ہر جائز ناجائز سنی تے منّی اے پر ہن نہیں، کیہ ساڈی کمائی تینوں گھٹ سی جہڑا ہن توں گُڈی نال وی ایہ کم کرن لگا ایں"۔ اوہنے فون نوں کن نال لاوندے ہویاں آکھیا۔
”روبی توں فون کن توں تھلے لاہ، کیہ گُڈی میری دھی نہیں؟ توں کویں سوچ لیا کہ میں اوہدے لئی کجھ بھیڑا سوچاں گا!” بھولے نے روبی دی بانہ پھڑدیاں آکھیا۔
”خبردار جے اپنی ایس منحوس زبان نال اوہنوں دھی آکھیں تے! تینوں شرم نہیں آوندی ایہ گل کر دیاں، بھلا کوئی پیو اپنی دھی نال انج کر سکدا اے؟" روبی نے بھولے دے ہتھوں بانہ چھڈاوندیاں آکھیا "ایہ گھر میرا اے تے ایہدی مالکن میں آں! میں تینوں ایتھے اک منٹ نہیں رہن دینا۔”
”روبی ایہ توں کیہو جہیا گلاں کر رہی ایں، ایہ گھر جِنا تیرا اے اوہناں میرا وی اے۔”
”خبردار بھولیا! جے ایہنوں اپنا گھر آکھیا ای تے۔ تیرے بنائی ہوئی ایس نرخ(نرگ) نوں اپنے جسّے دا ماس ویچ ویچ کے گھر میں بنایا اے۔ تیری ای مہربانیاں نیں کہ میں اجہی اجڑی اجے تیک نہیں وسّی۔ تیری عیاشیاں نے جدوں ساڈا سنسار اجاڑ دتا سی تاں اوہدوں ایس اجُڑی کُلّی نوں وساون والی وی میں سی بھولیا!" روبی نے اتھرو پونجھدیاں آکھیا تے ایہدے نال ای گُڈی دی بانہ پھڑ کے اوہنوں اک پاسے کر دتا۔ ”بھابھی بوہا بند کر دے تے ایہنوں باہر نہ جاون دئیں، اج میں ایہنوں اگلا گھر وکھا کے چھڈاں گی۔ آصف نوں فون کر کے بلاون لگی آں۔ اوہو ایہنوں ایہدی اصل تھاں وکھاوے گا۔" روبی نے نازی نوں آکھیا تے ایہدے نال ای موبایل کن نوں لا لیا۔
روبی اُنتّی سال دی سوانی سی جہڑی اپنے بھرا بھولے، اوہدی زنانی نازی تے اپنی چودھاں ورھیاں دی بھتیجی گُڈی دے نال رہندی سی۔ رنگ سانولا، تِکھے نین نقش، سیاہ کالے وال کہ جہناں نوں اوہ پونی پا کے رکھدی سی، درمیانا قد، بھرواں وجود، ٹراوزر ٹی شرٹ وچوں اوہدے جُسّے دا ہر انگ انج وکھالی دیندا کہ جہنوں ویکھن مگروں کوئی وی بندا اوہدے اُتے دل ہار لیندا۔ اوہ پِچھلے پنج ورھیاں توں ایس نویکلے مکان وچ رہ رہی سی کہ جہدی رجسٹری اوہدے اپنے ناں سی۔ روبی دے ماں پیو نہیں سن۔ اوہ اوہدوں پندراں ورھیاں دی سی جدوں اوہدے ماں پیو اک بس ایکسیڈنٹ وچ مر گئے۔ اوہدے پیو دی محلے وچ اک دُکان سی تے پیو دے مرن مگروں اوہدے وڈے بھرا بھولے دے موہڈیاں اُتے دُکان تے گھر دی ذمے واری آ گئی۔ بھولے دی عمر اوس ویلے سولھاں سال سی، اوہ پنجویں جماعت مگروں سکول چھڈ بیٹھا تے اپنے پیو لالے حمید نال سویر دا دُکان تے گیا شامی گھر پرتدا۔ تِن مرلے دا مکان جہدے وچ دو کمرے تے ساہمنے کھلا ویڑھا سی۔ جس گھلی وچ اوہناں دا گھر سی اوس گلی دی نُکڑ تے اوہناں دے پیو دی دُکان سی جیہڑی اوہناں دے پیو نے زمین دی ونڈ مگروں لبھن والے جائیداد دے پیسیاں نال لئی سی۔ پیو دے مرن مگروں بھولے نوں آسرا دیون لئی اوہدی برادری نے پورا سمرتھن دتا۔ اوہدے گھر توں دو گلیاں پرانہ اوہدے چاچے بشیر دا گھر سی جہڑا کباڑی دا کم کردا سی۔ چاچے دا کباڑ خانا بھولے دی دُکان دے نال ای سی۔ اوہ ویلے کویلے بھولے دی خیر خبر لیندا رہندا سی کہ کدھرے اوہ کسے بھیڑی سنگت وچ نہ بہناں شروع کر دوے۔ ایہدے نال نال بھولے نوں ساری دیہاڑ دُکانداری دے ماڑے موٹے مسئلے وی سمجھاوندا رہندا سی تاں جے کدھرے اوہ دُکان توں آون والا سارا منافع کھا نہ جاوے تے مگروں خالی کٹورا لے کے دوویں بھین بھرا بھیکھ منگدے پھرن۔
روبی گھر دی صفائی مگروں جندرا لا کے اپنی چاچی صغریٰ ول ٹر جاندی تے ڈیگر دیاں بانگاں تیک چاچی دے گھر ای رہندی۔ چاچا بشیر دُپہر ویلے بھولا دے ہتھ دال سبزی دا پربنّدھ کر کے چاچی صغریٰ نوں گھلا دیندا سی تے شامیں بھولے دے گھر پرتن تیک چاچی صغریٰ روبی ہتھ روٹی بنا کے اوہدے لئی گھر گھل دیندی۔ ادھر بھولا گھر دیاں سبھناں لوڑاں پوریاں کر رہیا سی۔ بجلی دے بِل توں لے کے گھر وچ کھاون پیون دا سامان اپڑاون تیک، ہر شے دا خیال رکھ رہیا سی۔ دویں بھین بھراواں دا جیون سُکھ نال لنگھ رہیا سی۔ روبی اپنی چاچی نال گھر دے دوجے کمّاں کاراں سنّے ہانڈی روٹی کرنا سِکھدی۔ روبی دی ایہناں کماں کاراں وچ دلچسپی نوں ویکھدے ہویاں چاچی صغریٰ نے اوہنوں سلائی کڑھائی دا کم سکھایا جہدے مگروں اوہ چاچی کول آئے بالاں دے کپڑے سلائی کردی تے چاچی اوہدے حصے دے پیسے اوہنوں دے دیندی سی۔ روبی سیانی سی ایس لئی اوہنے اوہ پیسے غلّے وچ پا لینے تے دن دیہاڑ اُتے چاچی نال بازار جا کے اپنے تے بھولے دے کپڑے لے آونے۔ ایس توں اڈ گھر وچ بھانڈیاں توں لے کے گھر سجاون دا سارا کم روبی اپنی اوس جمع پونجھی نال کرن لگ گئی۔ سلائی مشین تے ہتھ سِدھا ہویا تاں اوہنے وڈی عمر دی سوانیاں دے جوڑے سینے شروع کیتے جتھوں چوکھے پیسے لبھنے شروع ہو گئے۔ اوہ ہن عید شبرات تے اوس کمائی نال نہ صرف اپنے بلکہ چاچی دے ٹبر لئی وی کپڑے لے کے آوندی۔ چاچی صغریٰ دی اِکو اک دھی سی تے اوہ خاہش کردی سی کہ جے رب نے اوہنوں پُتر دِتا ہوندا تے روبی نوں اوہ اپنے گھر دی نونہ بنا لیندی۔ روبی نے وی تاں چاچی نوں کدی سگی ماں توں گھٹ نہیں سی سمجھیا۔ اوہ اپنے گھر دی صفائی مگروں چاچی دے گھر دا جھاڑ پونجھ کر دی تے سلائی مشین رکھ کے ڈیگر دیاں بانگاں تیک ایسے کم وچ جُٹی رہندی۔ اپنی تے چاچی دی ہانڈی روٹی کرن مگروں روبی اپنے گھر پرت جاندی سی۔ بھولا اٹھاراں ورھیاں دا ہویا تے چاچی صغریٰ نے اک رات چاچے بشیر نوں چاہ دی پیالی دیندے ہویاں آکھیا؛
”نازی دے باپو تہاڈے نال اک گل کرنی سی۔”
”ہاں بول نازی دی ماں کیہ گل اے؟" چاچے نے چاہ دی پیالی پھڑدیاں آکھیا۔
”نازی دے باپو ساڈی نازی ہن وڈی ہو گئی اے، بےبے حاکم اج گھر آئی سی تے اوہ دس رہی سی کہ اوہدے پیکے پِنڈ ساڈی نازی لئی اک رشتا اے۔ مُنڈا فیکڑی وچ کم کردا اے تے ٹھیک ٹھاک تنخاہ اے۔ گھروں باہروں وی سوکھا اے۔ اپنی زمین جائیداد وی اے۔”
”توں کہنا کیہ چاہندی ایں؟ میں ہن مُنڈا ویکھن جاواں! ساڈی نازی دی اجے عمر ای کیہ اے؟ اوہ ستارھاں ورھیاں دی اے۔” چاچے بشیر نے اُکھڑدیاں ہویاں آکھیا۔
”آئے ہائے اک تاں تسیں کالھے بڑے پیندے او، نالے میری گل تاں پوری۔۔۔”
”اک توں ای تے گھر وچ صابر ایں، اچھا دس گل کیہ اے؟” چاچے بشیر نے چاہ دی چُسکی لیندیاں آکھیا۔
”دھی تاں پرایا دھن اے، اج نہیں تاں کل اوہنے سوہرے گھر جانا ای جانا اے۔ نالے دھیاں تاں وانساں وانگ ہوندیاں نیں، ایہ کہڑے ویلے جوان ہو جاون، کجھ پتا نہیں لگدا! رہی گل اوس رشتے دی تاں بجائے ایہدے کہ سو کوہ دور جا کے رشتاکرئیں، کیوں نہ اسیں نازی دا بھولے نال ویاہ کر دئیں؟ خیر نال اوہ وی تاں جوان اے!”
”بھولے نال!" چاچے بشیر نے حیران ہو کے آکھیا۔
”کیوں تہانوں کوئی اعتراض اے ایس گل وچ؟”
”نہیں اعتراض تاں کوئی نہیں پر ایہ گل تیرے ذہن وچ کویں آئی؟”
”ویکھو جی مُنڈا ساڈی اکھاں ساہمنے وڈا ہویا اے، اُتوں کوئی بھیڑی عادت نہیں۔ خیر نال سوہنا اُچا لمّا تے ذمے وار وی اے۔ نکی عمرے ای اوہنے ذمہ واری سانبھ لئی سی۔ لالے حمید دے مرن مگروں اوہنے جویں گھر سانبھیا اے کوئی ہور ہوندا تے پیسا تے گھر دوواں اُ جاڑ لیندا۔" چاچی صغریٰ نے آکھیا۔
”نازی دی ماں توں آکھدی تاں ٹھیک ایں پر۔۔۔”
”فیر ایہ اک گِٹھ اُتے تاں گھر اے بھولے دا! نازی دا جدوں دل ہوئے گا اوہ ساڈے کول آ جاوے گی۔ نالے روبی روز آوندی اے سلائی لئی، اوہدے نال ای نازی آ جایا کرے گی تے اوہدے نال ای ڈیگر ویلے پرت جایا کرے گی۔"چاچی صغریٰ نے چاچے بشیر دی گل کٹدیاں آکھیا۔
”نازی دی ماں میں تیری گل توں انکار نہیں کر رہیا۔ تیریاں ساریاں گلاں ٹھیک نیں۔ میں تاں بس ایہ سوچ رہیا سی کہ جے کدھرے لالا حمید جیوندا ہوندا تے میں اوہدے نال گل کر لیندا، پر بھولا تے میرے ہتھاں وچ کھیڈ کے وڈا ہویا اے، اوہدے نال ایہ گل کویں کراں!”
”نازی دے باپو تسیں مولوی صاحب نوں کیوں نہیں آکھدے کہ اوہ بھولے نال گل کرن! نالے ہر جمعرات بھولا اپنے ماں پیو لئی دعا کراون اوہناں کول جاندا اے۔ ایس واری جدوں بھولا جاوے گا تے مولوی صاحب بھولے نال ایہ گل وی کر لین گے۔ تسیں کیہ آکھدے او ایس بارے؟”
”ہاں ایہ گل وی ٹھیک اے۔ میں سویرے ای مولوی صاحب نوں مل کے ایس بارے گل کراں گا۔”
اگلی سویر چاچا بشیر فجر دی نماز مگروں مولوی صاحب نوں ملیا تے اپنے من دی گل اوہناں اگے دھر دتی۔ مولوی صاحب نے ہامی بھری تے آکھیا اوہ بھولے نال آپ گل کرن گے۔
جمعرات نوں جدوں بھولا مولوی صاحب نوں ملن گیا تے مولوی صاحب نے دعا مگروں بھولے دا ہتھ پھڑیا تے مسیت دے ویڑھے وچ آ گئے۔ بھولا مولوی صاحب دے اگے ہتھ بنھے سر نیواں کر کے کھلو گیا۔ مولوی صاحب نے اوہدے موہڈے تے ہتھ رکھ کے آکھیا، ”بھولے رب تیری لمّی حیاتی کرے توں اپنے ماں پیو دے مرن مگروں اپنے گھر بھار دا چنگا دھیان رکھیا اے۔ ہن توں جوان ہو گیا ایں اُدھر روبی وی جوان اے۔ اج نہیں تاں کل اوہدا ویاہ کرنا اے جہدے مگروں گھر دے کمّاں کاراں، ہانڈی روٹی تے تیرے گھر دی سانبھ لئی کسے دی لوڑ ہووے گی۔”
”مولوی صاحب میں تہاڈی گل نہیں سمجھیا!” بھولے نے جھکدے ہویاں آکھیا۔
”پُتر خیر نال توں وی جوان ایں تے تیرے چاچے دی کُڑی نازی وی۔ اج نہیں تاں کل، ویاہ تے توں کرنا ای اے۔ باہر سو اوپرے گھر ویکھ کے وی تے کدھرے رشتہ کرنا ای اے۔ جے اپنے گھر وچ ای کوئی چنگے وسیباں والا لبھ جاوے تے کیہ گھاٹا اے؟ تیرے چاچے دا دل اے کہ اوہ تینوں ہمیش لئی اپنا پتر بنا لوے۔”
ایہ گل سن کے بھولا کجھ نہ بولیا، جدوں مولوی صاحب نے دوہری وار اوہنوں پُچھیا تے اوہ شرماوندے ہویاں بولیا، ”مولوی صاحب جویں تسیں آکھو مینوں منظور اے۔”
ایس گل دے مہینے مگروں چاچے بشیر نے پِنڈ دے کجھ وڈ وڈیرے اکٹھے کیتے تے مولوی صاحب نوں بلوا کے بھولے تے نازی دا نکاح پڑھا چھڈیا۔ گوٹے والی چُنی لے کے سوہے جوڑے وچ منجی اُتے بیٹھی نازی کِسے گُڈی وانگ جاپ رہی سی۔ اوہدی وینی وچ کچ دیاں رنگ برنگی چوڑیاں سونے دے کنگناں نال انج جاپ رہیاں سن کہ جویں چنّ دی لو نوں کسے نے رنگاں نال بھر دتا ہووے۔ نکاح مگروں آئی ہوئی اوس جنج نوں روٹی ورتائی گئی۔ اُدھر روبی اپنے گھر وچ آون والی نویں بھرجائی نوں اُڈیک رہی سی۔ گھر وچ گلی دیاں سبھناں سیانیاں بیبیاں تے جوان کُڑیاں بیٹھیاں سن جہناں نے روبی نال رل کے بھولے تے نازی دیاں رسماں پوریاں کرنیاں سن۔ جدوں چاچے بشیر گھروں نازی دی ڈولی ٹُری تے پِنڈ دیاں بالاں نے روبی نوں آن دسیا کہ بھولا وِیر نویں بھرجائی نوں لے کے گھر آ رہیا اے۔ بھرجائی دے آون تے روبی نے بوہے دے دوویں پاسے تیل چویا تے پِنڈ دیاں بیبیاں نے ونّ سونّے گیت گاکے اوہناں دا سواگت کیتا۔ اوہناں بھولے نوں ویڑھے وچ منجی اُتے بٹھا کے باقی رسماں پوریاں کیتیاں۔ روبی دیاں اکھاں وچوں اتھرو نہیں سن جاندے۔ اوہدے ماں پیو دے مرن مگروں اج پہلی وار خُشیاں اوہناں دے گھر آئیاں سن۔ پِنڈ دیاں بیبیاں نے اگانہ ودھ کے روبی نوں چُپ کرایا تے اوہنوں حوصلا دتا کہ ہن تیرے گھر نواں پروہنا آیا اے تے اوہدے آون پاروں رب سبھ چنگیاں کرے گا۔ اوہ نمانی کیہ جاندی سی کہ جتھے سو سالاں دے پرانے پھٹ اک پل دی خشی نال بھر جاندے نیں اوتھے سو ورھیاں دی خوشیاں رل کے ایہو جہیا پھٹ دے جاندیاں نیں جہدے کھرینڈ وی چھیتی نہیں سُکدے۔ بھولا رسماں بھگتاون مگروں اپنے یاراں نال باہر ٹر گیا تے روبی سنّے باقی کُڑیاں نے رل کے نازی دے چاہ پورے کیتے۔
بھولا جدوں بیلیاں نال پِنڈ دے کھوہ تے جا کے بیٹھا تے اوہناں نے بھولے نوں ٹچکراں کرنیاں شروع کر دتیاں۔ ”بھولے قائم ایں نہ؟ یا تینوں کوئی کُشتہ دئیں! نیدو نے موڈھا ماردیاں آکھیا۔
”اوہ نہیں یار تسی تاں ایویں ای گلاں مارن لگ جاندے او، مینوں کسے کشتے دی لوڑ نہیں اے۔” بھولے نے آکھیا۔
”مرضی اے تیری بھولے اسیں تے تیرا فائدا ای سوچیا اے، فیر وی ایہ رکھ لے، راتیں دُدھ نال لے لویں، تیری سوانی عمراں تائیں تیریاں قسماں کھاوندی پِھرے گی!" نیدو نے بھولے دی مُٹھ وچ افیم دی ڈَلی پھڑاوندیاں آکھیا۔ بھولا نے جھکدے ہویاں اوہ ڈلی پھڑ کے قمیض دی جیب وچ پا لئی۔ عشاء دیاں بانگاں مگروں بھولا جدوں گھر وڑیا تے ویڑھے وچ بیٹھی سوانیاں توں جھکدا، نظراں نیویاں رکھدے ہویاں اپنے کمرے ول پیر پٹّن لگ گیا۔ کمرے وچ وڑدے نال ای اوہنے بوہے دی کُنڈی لا دتی۔ اوہدی منجی اُتے نازی گُھنڈ کڈھ کے بیٹھی سی۔ بھولے نے جدوں اوہدے کول جا کے گُھنڈ چُکیا تے اوہنوں انج جاپیا جویں کوئی حور اوہدے بسترے تے لتھ آئی ہووے۔ نازی نوں انج وی اوہنے کئی واری ویکھیا سی پر اج اوہ چودویں دا چنّ ای لگ رہی سی۔ اوہنوں اوس ویلے نیدو دی گل چیتے آ گئی تے اوہنے افیم دی ڈلی وچوں اک چونڈی توڑ کے مونہ وچ پا لئی۔
اگلی سویر جدوں بھولا ولیمے تے اپنے سجناں نوں ملیا تے اوہناں نے رات دا قصہ پُچھیا۔ جہڑی خوراک نیدو نے اوہنوں دتی سی بھولا اوہدے نال مطمئن سی۔ بھولے نے اوہ ڈلی پورا ہفتا ورتی تے جدوں ڈلی مُکی تاں اوہنوں اوہ سواد نہ آیا جہڑا اوس ڈلی نال اوہنوں آوندا سی۔ اوہنے جدوں ایہ کم ویکھیا تاں اوہ نیدو کول نسیا تے اوس ڈلی دی منگ فیر کیتی۔ نیدو نے بھولے نوں ایس واری فیر ہفتے تیک دی خوراک دے دتی۔ ہفتا مُکنّ مگروں بھولے دی فیر اوہو شکایت سی۔ ایس واری جدوں نیدو کولوں ڈلی منگی تے اوہنے پیسیاں دی منگ کیتی کہ ایہ شیواں پیسیاں نال آوندیاں نیں۔ جے تینوں لوڑ اے تے توں پیسے دے میں تینوں لیا دواں گا۔ بھولے نے بغیر کجھ سوچیا جیب وچ ہتھ پا کے اوہنوں پیسے پھڑا دِتے۔ اگلے دیہاڑ نیدو نے اوہنوں چوکھی وڈی ڈلی لیا دتی۔ اوہدے نال بھولے دے واہوا دن سکون دے لنگھ گئے۔ تِن مہینے مگروں جدوں بھولا گھر وڑیا تے اوہدی چاچی سمیت گھر وچ کجھ سیانیاں بیبیاں وی اکٹھیاں ہویاں سن جہناں بھولے نوں ویکھدے نال ای مبارکباد دتی تے آکھیا کہ اوہ ہن پیو بنن والا اے۔ بھولے نوں ہن اپنی سوانی توں اڈ رہنا سی۔ پورے نَو مہینے۔ بھولا ڈیگر ویلے دُکان بند کر کے نیدو ہوراں کول کھوہ تے ٹر جاندا سی تے ساری رات اوتھے ای کڈھ دیندا، کیوں جے ہن گھر کرن نوں کجھ ہے نہیں سی۔ نیدو ہوری اوتھے بہ کے ون سونّے نشے بتے کردے تے نالے جوا کھیڈدے سن۔ ہولی ہولی بھولا افیم توں چرس تے لگ گیا تے نازی توں اڈ رہن پاروں رات تیک اوتھے کھوہ تے بہ کے چرس پیندا۔ جُوّے دی لت وی بھولے نوں اوتھوں ای پئی۔ اک رات کُھوہ تے پولیس دی ریڈ ہوئی تے بھولے سمیت باقی جوان وی پھڑے گئے۔ ادھی راتی چاچے بشیر دا بوہا کھڑکیا۔ ”کہڑا اے بھئی جہڑا ادھی راتیں بوہے دا کُنڈا ہتھ وچ نپی کھلوتا اے!" چاچے بشیر نے اکھاں ملدے پُچھیا۔
”چاچا میں فیکا! باو شہباز ہوراں دا وڈا مُنڈا، بھولے نوں پولیس پھڑ کے لے گئی اے۔" بوہے دے دوجے پاسوں ایہ گل سن کے جویں چاچے بشیر دے پیراں تھلوں زمین ای کڈھ لئی ہووے کسے نے، اوہنے ٹھک کر کے بوہا کھولیا۔
”کیہ کیتا اے بھولے نے؟ کیہ ہویا اے؟ پولیس کیوں پھڑ کے لے گئی اے اوہنے۔۔۔؟” چاچے بشیر نے کنبدے ہویاں اکو ساہ وچ پُچھیا۔
”ابا جی ساہمنے گڈی وچ بیٹھے نیں تے تہانوں پوری گل اوہو دسنّ گے۔” فیکے نے آکھیا تے نال ای چاچے بشیر نوں گڈی ول لے کے ٹر پیا۔
باو شہباز ہوری پِنڈ دے چودھری سن تے اوتھے دے لوکاں دے دردی وی۔ اوہناں چاچے بشیر نوں گڈی وچ بٹھا کے ساری گل بات دسنّ مگروں تھانے لے گئے۔
تھانے اپڑ کے اوہناں تھانیدار فتح محمد دا ترلا منت کردے ہویاں بھولے سمیت باقی مُنڈیاں نوں وِیہ ہزار دے کے چھڈایا۔ اگلے دیہاڑ چاچے بشیر نے بھولے نوں کول بٹھا کے سمجھیا کہ توں ہن پیو بنن والا ایں تے جے انج دے لوکاں وچ بہن کھلون رکھیں گا تے تیرا ای نقصان اے۔ اسیں عزت دار لوک آں سانوں ایہ کم نہیں جچدے۔ بھولا ایس دوران کجھ نہ بولیا تے چپ کر کے چاچے دیاں گلاں سندا رہیا۔ دو دیہاڑے مگروں جدوں بھولے نوں نشے دی تھوڑ محسوس ہوئی تے اوہ فیر کھوہ تے جا بیٹھا۔ نیدو نوں پیسے دے کے بھولے نے اوہدے کولوں چرس لئی تے اوتھے ای بہ
کے پھوکن لگ گیا۔ اوہنوں ست مہینے ہو گئے سن اپنی زنانی کولوں اڈ ہویاں تے اَوازاری دا ماریا کدے کدائیں غصے وچ چوکھا مندا بول جاندا سی۔ نیدو نے دسیا کہ اج رات اوہناں نے چودھری منیر دے ڈیرے تے دو کُڑیاں منگوایاں نیں تے جے توں وی سواد لینا اے تے پنج ہزار روپے دے تیرا وی کم سار دینے آں۔ بھولے نے بغیر کجھ سوچیاں دُکان دے غلے وچوں پیسے کڈھ کے نیدو نوں پھڑا دتے۔ رات جدوں اوہ نشے وچ دھُت ڈیرے تے موج مستی کر رہے سن تے تھانیدار فتح محمد نوں مخبری ہوئی جہدے مگروں اوہنے ڈیرے تے جا چھاپا ماریا۔ ایس واری بھولا بھیڑا پھسیا سی۔ اوہ نشے وچ دُھت سی جدوں چھاپا پین تے باقی دے سارے مُنڈے نس گئے یاں لُک گئے۔ ایس حساب نال بھولا اوتھے ساری کاروائی دا کلم کلا ملزم بن گیا۔ ڈیرے توں دو کُڑیاں، کلو چرس تے شراب دیاں بوتلاں برآمد ہویاں۔ ایس واری جدوں پِنڈ دے جی چاچے بشیر نال تھانے گئے تاں تھانیدار فتح محمد نے بھولے نوں چھڈن دا اک لکھ منگیا۔ ایہ پیسے بھولے نے اپنی زنانی دی ڈلیوری لئی جوڑ رکھے سن۔ جے ایہ پیسے تھانیدار فتح محمد نوں نہ دیندے تے اوہ پرچا کٹ کے پرانہ ماردا تے بھولا ساری عمر لئی جیل دی ہوا کھاوندا رہندا۔ بھولے دے دسن مگروں چاچا بشیر نس کے پیسے پھڑ لیایا تے انج بھولے دی جان چُھٹی۔ بھولے کول ہن ٹکا وی نہیں سی۔ مہینے مگروں نازی نوں پیڑ چُھٹ گئی تے اوہنوں ہسپتال لے گئے۔ ڈاکٹر نے ڈلیوری دا پنجاہ ہزار رُپیا منگیا۔ بھلا ہووے روبی دا جہنے سلائی کڑھائی کر کے پیسے جوڑ رکھے سن۔ اوہنے اوسے ویلے بھولے نوں پیسے پھڑا کے ہسپتال گھلیا تے انج اوہدے گھر گُڈی دا جنم ہویا۔ گُڈی دے آون مگروں چاچی صغریٰ نے اوہنوں سمجھایا کہ ہن توں اک دھی دا پیو بن گیا ایں ایس لئی ایہ کم چھڈ دے نہیں تاں کل نوں تیری دھی اُتے عمراں تائیں دھبا لگ جاوے گا کہ اوہدا پیو نشئی اے، زانی اے تے دھیاں لئی ایہ سارے جیون دا مہنا بن کے رہ جاندا اے تے اوہنے دے گھر نہیں وسدے۔ بھولے نوں ایہ گل سمجھ تاں آ گئی پر ہن اوہدے لئی ایہ چھڈنا اوکھا ہو گیا سی۔ اوہنے وعدالیا کہ اوہ اج توں مگروں ایہ کم نہیں کرے گا۔
گُڈی دے جمن مگروں بھولا اپنے کیتے وعدے تے قائم رہیا پر اک رات فیر گھر وچ نازی نال مونہ ماری ہوون کارن اوہ غصے وچ کھوہ تے جا بیٹھا۔ دو کوں چرس دے سگریٹ پیون مگروں اوہنے جُوّے دی واری لا لئی۔ اوہ ہر واری ہارن تے شراب دی بوتل پھڑدا تے گھٹ اُتے گھٹ لائی جاندا۔ جدوں بھولا جُوّے دی ساری رقم ہر گیا تے مُنڈیاں نے اوہنوں کھیڈن توں منع کر دتا۔ غصے دے وچ پاگل ہوئے بھولے نے شراب دی بوتل ماڑو دے سر وچ کڈھ ماری۔ نیدو نے اوسے ویلے بھولے نوں اوتھوں نسا چھڈیا تے ماڑو دے سر نوں صافا ولیٹ کے ہسپتال لے گیا۔ ماڑو پہلاں ای شراب دے نشے وچ سی تے سر دی سٹ پاروں اوہ ہسپتال اپڑدیاں اپڑدیاں ای دم توڑ گیا۔ نیدو سارے وقوعے دا گواہ سی۔ جدوں ایہ گل سویرے پورے پِنڈ نوں پتا لگی تے پولیس بھولے دے گھر اپڑ گئی۔ ماڑو دے گھر والے مدعی بن کے بھولے دے خلاف پرچہ کٹا بیٹھے سن۔ بھولا نشے کارن اپنی منجی اُتے سُتا سی۔ بوہا کھڑکیا! روبی نے جویں ای بوہا کھولیا تے اگے پولیس نوں ویکھ کے اوہدی جان نکل گئی۔ ”جی ویر جی کہنوں ملنا ایں تسیں؟" روبی نے سر تے چُنی لیندیاں پُچھیا۔
”کتھے اے تہاڈا اوہ بدمعاش؟ ایہدی دھون وچ جہڑا سوّر دا وال اے اوہ اج میں تھانے لے جا کے اجہیا کڈھاں گا کہ ایہدی نسلاں چیتے کرن گئیاں۔” تھانیدار فتح محمد نے آکھیا۔
”تسیں کہدی گل کر رہے اوہ ویر جی؟”
”تینوں جویں پتا ای نہیں، میں تیرے اوس بدمعاش بھرا بھولے دی گل کر رہیا آں جہڑا راتیں قتل کر کے فرار ہویا اے۔”
”قتل!” روبی دے سر وچ جویں کسے نے کوئی شے مار دتی ہوئے۔ ”نہیں نہیں تہانوں کوئی بھلیکھا لگا اے میرا ویر انج دا نہیں اے اوہ تاں بس نشے دا عادی اے۔”
”بوہے تے کون اے روبی؟ کہدے نال گلاں کر رہی ایں؟” نازی نے کمرے دی دہلیز تے کھلو کے پُچھیا۔
”کوئی نہیں اے بھابھی!”میں تہاڈے اگے ہتھ جوڑنی آں، رب دا واسطا اے تہانوں تسیں ہن چلے جاو، میں آپ بھولے نوں لے کے تہاڈے کول آ جاواں گی۔ جے بھابھی نے تہانوں ویکھ لیا تے اوہنے ایہ گل سن کے ای مر جانا اے!” روبی نے تھانیدار اگے ہتھ جوڑ کے ہولی جہی بینتی کیتی۔
”اسیں تیرے پیو دے ملازم نہیں! بی بی میرے راہ وچوں پرانہ ہو جا" تھانیدار فتح محمد نے ایہ کہہ کے روبی نوں اک پاسے دھکا دتا تے اندر وڑ کے سپاہیاں نوں آکھیا کہ جاؤکڈھ کے لیاؤ بھولے نوں۔
نازی نے پولیس نوں ویکھ کے رولا پاونا شروع کر دتا۔ ایس رولے وچ بھولے دی اکھ کھلی تے اوہنے ویکھیا کہ اوہدے چفیرے پولیس والے اوہنوں گھیرا پا کے کھلوتے نیں۔ اوہدے ویکھدیاں ای ویکھدیاں پولیس والیاں اوہنوں کُٹنا شروع کر دتا۔ نازی تے روبی چھڈاون لئی اگانہ آئیاں تے پولیس ملازماں نے اوہناں نوں دھکا دے کے اک پاسے سٹیا تے بھولے نوں ہتھکڑیاں لا کے تھانے دی گڈی وچ پا کے لے گئے۔ بھولے دے قتل دی گل چاچے بشیر گھر اپڑی تے اوہ سر پھڑ کے بہ گیا کہ کہڑی نرگ وچ اپنی کڑی دی جان پھسا بیٹھا آں۔ اوہدے خاندان دی شرافت دیاں قسماں سارا پِنڈ کھاوندا سی پر اج پورے پِنڈ وچ تُھو تُھو ہو رہی اے۔ چاچے بشیر نے باو شہباز ہوراں نال گل بات کیتی تے اوہ دوویں تھانے ٹر گئے۔ تھانیدار فتح محمد نے دسیا کہ پرچا کٹ دتا اے تے ایس قتل اُتے بھولے نوں عدالت ولوں پھانسی دی سزا ہو جانی اے۔ ”چودھری صاحب میں تہاڈی بڑی عزت کردا آں۔ میرے ہتھ وس کجھ نہیں اے۔ جو کرنا اے مدعیاں نے کرنا اے۔ جے تاں تسیں مدعیاں نوں منا لو تے فیر ایہ کیس ایتھے ای مُک جاوے گا، کیوں جے دیت دی رقم دے کے وی بھولا بچ سکدا اے پر جے مدعی نہ منّے تے میں معافی چاہناں آں میں ایس معاملے وچ تہاڈی ہور کوئی مدد نہیں کر سکدا"تھانیدار فتح محمد نے چودھری صاحب نوں اک پاسے لے جا کے آکھیا۔
رات نوں باؤ شہباز ہوراں دی کوٹھی وچ پنچایت بیٹھی تے اوہناں نے قرآن دیاں کجھ سورتاں توں گل بات شروع کیتی تے فیر اسلام وچ صلح دی اہمیت بارے گل بات کیتی۔ ایس معاملے وچ مولوی صاحب ہوراں وی اک دو اسلامی قصے سنائے پر مدعی کسے صورت وی منن نوں تیار نہیں سن۔ باؤ ہوراں نے اپنی سیاسی زبان دا ورتا کردے ہویاں سارے معاملے دی گمبھیرتا سمجھائی تے دسیا کہ جو ہونا سی اوہ رب دا حکم، سانوں ماڑو دی موت دا دُکھ اے پر قرآن حدیث نوں جے ساہمنے رکھئیں تے ساڈے کول ایس معاملے نوں مکاون واسطے کئی دوجے راہ وی موجود نیں۔ ٹھیک اے اسیں مننے آں مجرم نوں سزا ہونی چاہیدی اے پر ایہ وی تاں ویکھو کہ اج اوہدے سر تے ماں پیو نہیں، گھر وچ کماون والا کوئی نہیں، اک بالڑی دا پیو اے! جے عمراں تائیں جیل ای کٹنی اے تے فیر اک واری انسانیت دے ناطے سوچ کے ویکھو اوہدے مگروں اوہدے گھر دا کیہ حال ہووے گا۔ ماڑو دے باقی گھر دے جی تے نہ بولے پر اوہدے پیو نے باؤ ہوراں دی گل وچ اپنی ہاں رلاون مگروں آکھیا کہ اوہنوں دیت وچ کجھ نہیں چاہیدا اوہدے نال جو ہونا سی اوہ رب دی رضا اے۔ پر ماڑو دی سوتیلی ماں تے بھرا نہ منّے ایس لئی اوہدی ماں نے دس لکھ روپے دی منگ کیتی۔ باؤ ہوراں نے چاچے بشیر نوں جدوں ایہ سبھ دسیا تے اوہ کہن لگا، ”باو جی جھگا چُکیے تے ڈِھڈ اپنا ای ننگا ہوندا اے۔ تہانوں تاں سبھ پتا اے کہ پچھے کوں حالات کویں دے رہے سن۔ دس لکھ بہت وڈی رقم اے۔ میں تاں مزدوری کر کے روٹی کما کے کھاون والا بنداآں۔ تسیں اوناں نال گل کرو کہ پیسے گھٹ کر لین تاں جے اسیں دے اپنے مُنڈے نوں گھر لے کے آون والے بنئیں۔”
”گل انج اے بابا بشیر، میں جِنا کر سکدا سی میں کیتا۔ تہاڈے مُنڈے دا جرم اے، تے اوہدا پھاہ وی تہانوں ای لاہنا پینا اے۔” باو ہوراں کھجھدے ہویاں آکھیا تے چاچے بشیر دے گھروں ٹر گئے۔
ایس ویلے نہ تے روبی کول کوئی پیسا سی تے نہ ای چاچے بشیر کول ایہنی جائیداد کہ جہنوں ویچن مگروں پیسیاں دا کوئی سبب لگدا۔ دوویں دُکان اں تے چاچے بشیر دا مکان ویچن مگروں وی بس پنج لکھ رُپیا لبھ رہیا سی کیوں جے اوہناں تھاواں دی حالت ایہو جہی نہیں سی کہ دس لکھ رُپیا لبھدا۔ روبی نوں جدوں کوئی راہ نہ لبھا تے اوہ نیدو کول گئی تے ساری گل بات کیتی۔ نیدو آپ کنگال بے حال سی۔ اوہنے آکھیا کہ رات نوں اوہ چودھری منیر دے ڈیرے تے آ جاوے تے فیر ای کجھ ہو سکدا اے۔ روبی نے نازی دے سوون مگروں ہولی جہی گھر دا بوہا کھولایا تے باہروں کنڈا لا کے نیدو دی کہن مطابق کھوہ توں نیدو دے نال چودھری منیر تے ڈیرے تے ٹر گئی۔ چودھری منیر اپنی بیٹھک وچ بیٹھا سی جدوں نیدو نے جا کے اوہنوں روبی بارے دسیا۔ چودھری نے اک واری نگاہ بھر کے روبی نوں اتوں لے کے تھلے تیک ویکھیا تے نیدو دے کن وچ پُچھیا، ”ایہ سچی مچی بھولے دی بھین اے؟”
”جی چودھری صاحب ایہ بھولے دی ایہ بھین اے جہدے بارے میں تہانوں دسیا سی۔”
”ٹھیک اے توں ہن جا!”
نیدو جاندے ہویاں چودھری دی بیٹھک دا بوہا بند کر کے ٹر گیا۔ ”تسی کرسی تے بہہ جاو تے گھابرن دی کوئی لوڑ نہیں اے۔” چودھری منیر نے کرسی ول اشارہ کردے ہویاں آکھیا۔
”چودھری صاحب میں ایس ویلے بڑی وڈی مشکل وچ آں۔ میرا بھرا پہلاں وی تہاڈے ایس ڈیرے توں پھڑیا گیا سی تے بڑا اوکھا اوہنوں تھانے توں چھڈا کے لیاوندا سی۔ تہاڈی مدد دی۔۔۔”
”کہنے پیسیاں دی لوڑ اے تہانوں ایس ویلے؟” چودھری منیر نے روبی دی گل کٹدے ہویاں آکھیا۔
”دس لکھ! انج تے چاچا جی نے مکان تے دُکان اں نوں ویچن مگروں پنج لکھ لے لیا اے پر اجہے وی پنج لکھ گھٹ اے۔”
”تسی اپنا اوہ پنج وی اپنے کول رکھو، میں تہانوں دس لکھ دیاں گا پر میری اک شرط اے۔” چودھری نے ساہمنے پئی شراب گلاس وچ پاؤندے ہویاں آکھیا۔ روبی چپ چاپ اوہدے ول ویکھ رہی سی۔ ”میں گل گھما پھرا کے نہیں کراں گا۔ تسیں سوہنے او تے جوان وی۔ تہانوں پیسیاں دی لوڑ اے تے مینوں تہاڈے پیار دی۔ سودا کر لینے آں، اک مہینے لئی تسیں میرے کول رہ جاو تے میں دس لکھ اج ای تہاڈی جھولی وچ پا دینا آں۔” اوہنے شراب دا گھٹ بھردے ہویاں آکھیا۔
”کدے نہیں، میں ایہ کم کدے نہیں کر سکدی۔ میں مسیحا سمجھ کے تہاڈے کول آئی سی پر تسیں تے بھگیاڑ وانگ میرے ای لہو دے پیاسے نکلے۔ میں تہانوں کوئی کوٹھے والی دِسدی آں۔ میں لعنت پاونی آں ایس کمائی تے۔" روبی غصے نال آکھ کے بوہے ول ٹر پئی۔
”ٹھیک اے جویں تہاڈی مرضی! جا کے چھڈا لو اپنے بھرا نوں فیر جے تھانیدار چھڈدا اے۔ نہ تہانوں پیسے دینے نیں کسے نے تے نہ ای اوہدے مگروں تہاڈے گھر دے بھڑولے بھرن ہونے نیں۔" چودھری دی گل سن کے روبی اک پل نوں کھلو ضرور گئی پر فیر روندی ہوئی اوتھوں ٹر گئی۔ گھر آون مگروں ساری رات ایہو سوچدی رہی کہ اوہدی اوقات کیہ اے؟ اوہدی ماں کوئی کوٹھے والی تاں نہیں سی جہڑا اج لوکی اوہنوں ویکھ کے انج دیاں گلاں کر رہے سن! جے اج اوہدا بھرا ایہو جہی حرکت نہ کردا تاں اوہنوں ایہ سبھ کدے نہ سننا پیندا۔ پر اوہ باقی دا پنج لکھ کتھوں لیاوے گی؟ دو دن لنگھ گئے تے پیسیاں دا کوئی جگاڑ نہ لگا۔ ادھر چاچے نے مدعیاں نال فیر گل بات کیتی کہ تسیں اجہے پنج لکھ لے لو تے باقی دا پنج لکھ تہانوں فیر دو دواں گے پر مدعی ایس گل تے وی نہ منے۔ چاچی صغریٰ روز دیہاڑ دی ایس ذلالت نوں دل تے بہتا لے گئی تے اک دیہاڑ اوہدی اکھاں دا دیوا وی بُجھ گیا۔ کفن دفن کرن مگروں ہن نازی دے دکھ درد ونڈاون نوں بس اوہدا پیو تے اوہدی ننان بچی سی۔ اودھر بھولے نوں عمر قید دی سزا مگروں حوالات توں وڈی جیل گھل دتا گیا۔ لوکاں دیاں گلاں کارن روبی جدوں نازی نوں بُک بُک روندے ویکھدی تے اوہدا کلیجا پاٹ جاندا۔ اوہدا جی کردا کہ اوہ اپنے آپ نوں کسے تھاں مار کے سٹ دوے کہ اج اوہدے ماں پیو مگروں ایہ ذلالت اوہناں دے سر مِتھ دتی گئی۔ ”کیہو جہیا سماج اے کہ جِتھے کرے کوئی تے بھرے کوئی۔" اوہ کلی بہ کے سوچیا کردی سی۔ ماں جہی چاچی دا سایہ وی اوہدے سر توں لتھ گیا تے چاچے دی حالت وی جواب دیندی جا رہی سی کیوں جے جیہڑی تھاں اوہ مزدوری کرن جاندا سی اوتھوں لنگدا ٹپدا ہر بندا مونہ پرتا کے نال ٹُردے ہوئے بندے دے کن وچ کجھ کہن لگ جاندا تے چاچے نوں انج جاپدا جویں اوہ اوہدی لیراں لیراں ہوئی عزت دا ہاسا بنا رہیا ہووے۔
اک دُپہر جدوں نازی سُتی ہوئی سی تے چاچا بشیر مزدوری لئی گیا سی، اودوں روبی نے گھر دا باہروں کُنڈا ماریا تے چودھری منیر دے ڈیرے تے ٹر گئی۔ ”اج کدھرے سورج لہندے ولوں تے نہیں نکلیا یاں میری اکھاں دھوکھا کھا رہیاں نیں؟” چودھری منیر نے روبی نوں ویکھدے ہویاں پُچھیا۔
”چودھری میں مجبور آں تے تیرے توں اڈ مینوں کوئی راہ نہیں دِسدا پیا۔ توں جویں آکھیں گا انج ای کراں گی، بس میرے ویر نوں چھڈا دے!" روبی نے روندے ہویاں آکھیا۔
چودھری نے اپنے مزارعے نوں اشاراکیتا تے اوہ بوہا بند کر باہر ٹر گیا۔ جھٹ کُو مگروں آیا تے اوہدے ہتھ وچ کالے رنگ دا بیگ سی جہنوں کھولن تے اوہدے وچ نوٹاں دیاں گڈیاں سن۔ ”ایہ تیرے وِیر دی ازادی دا سامان اے۔ ہن اگانہ تیری مرضی دی اڈیک اے۔” چودھری نے مُچھاں نوں تاؤدیندیاں آکھیا۔ ملازم دے جاون مگروں روبی کجھ چر پیسیاں نوں ویکھدی رہی۔ اوہدے ذہن وچ اپنے بھرا دی تصویر سی۔ کناں وچ نازی دیاں سسکیاں تے گُڈی دا معصوم چہرہ کے جہڑا شاید پیو دے گناہ دی کالکھ مونہ توں پونجھی رکھدا پر اوہ کدے نہ لتھدی۔
اوہنے اپنا دُپٹا لاون مگروں قمیض لا کے اک پاسے کیتی تے بُت بن کے کھلو گئی۔ چودھری اوہنوں دھرو کے بسترے تے لے گیا۔ کمرے وچ چودھری دے اُچے اُچے ساہ لین دیاں اوازاں سن تے روبی دی گوڑھی چپ جویں اوہ کوئی بُت ہووے تے اوہنوں کجھ محسوس نہ ہو رہیا ہووے۔ روبی پورا ہفتا انج ای جاندی رہی۔ اک دیہاڑ روبی ڈیگر ویلے جدوں چودھری دے گھروں جاون لگی تے چودھری نے اوہنوں اپنی گڈی وچ بٹھا لیا تے اوہدے گھر اگے لا دتا۔ اوہ گھر اپڑی تے اگے چاچا بشیر تے نازی بیٹھے اوہنوں اڈیک رہے سن اوہناں بھج کے روبی نوں پھڑیا۔ ”دِھیے توں کتھے گئی سی؟ اسیں کہنے پریشان ہو گئے سی تیرے مگروں! باہر گڈی کہدی اے؟ توں کہدے نال آئی ایں؟ چاچے بشیر دے پُچھدیاں چودھری منیر وی اندر لنگھ آیا۔ چودھری نوں ویکھدیاں چاچے دا جویں پارہ ستویں اسمان تے اپڑ گیا، پر اوہ کجھ بول وی نہیں سی سکدا کیوں جے چودھری ہوری اوتھے دے زمیندار سن تے بدمعاش وی۔ ”بابا بشیر ایہ دس لکھ رُپیا اے بھولے دی ضمانت دا، ایہ مدعیاں نوں دے دویں۔"
”چودھری صاحب تسیں ایہ پیسے کیوں دے رہے او؟” چاچے نے حیرت نال پُچھیا۔
”روبی آئی سی میرے کول بینتی لے کے، نالے جوان کڑیاں انج بینتی لے کے آون تے اوہنوں خالی ہتھ ٹورنا ایہ میری عادت نہیں اے۔” چودھری نے آکڑدے ہویاں آکھیا۔ "سویرے میرے نال مدعیاں ول ٹر چلیں تے اسیں ایہدے مگروں بھولے نوں چھڈا کے لے آواں گے۔" چاچا بشیر ایس گل توں جانوں سی کہ چودھری دی مہربانی انج ای نہیں، ایس بھگیاڑ نے اوہدی بھتیجی نال کجھ نہ کجھ کیتا اے جہڑا اے مہربان ہویا اے۔ اوہدے جاون مگروں جدوں چاچا بشیر بوہے نوں کُنڈا لا رہیا سی تے اوہنے چپیڑ مارن دی اواز سنی۔ اوہ نس کے کمرے وچ گیا تے ویکھیا نازی روبی نوں کُٹدی ہوئی رو رہی سی۔ ”کیہ گل اے کیوں مار رہی ایں روبی نوں؟" چاچے نے نازی نوں روبی توں وکھ کردے ہویاں پُچھیا۔ ”ابا برباد ہو گئی تیری دھی تے اوہدی عزت۔ ایہ دن ویکھن توں پہلاں میں مر کیوں نہیں گئی!”ہویا کیہ اے کاہنوں رولا پایا ای؟" چاچے نے دند چِتھدے ہویاں پُچھیا۔ نازی نے روبی دا دُپٹا لا کے اوہدی دھون تے پئے نشان وکھائے۔ اوہ نشان ویکھن مگروں چاچا بشیر انج سی جویں اوہدی حیاتی ای مک گئی ہووے، کسے نے اوہدے لیڑے لا کے چوک وچ اوہنوں ننگا کر دتا ہووے۔ اوہ سر توں لے کے پیراں تیک کنب رہیا سی۔ ”چاچا مینوں معاف کردے میں جو وی کیتا اے اوہ مجبوری کارن کیتا اے۔ بھولا چُھٹ کے آ جاوے گا تے میں ایس گھر توں دور ٹر جاواں گی۔ میرے کولوں تہاڈے دوواں دی ایہ حالت نہیں ویکھی جاندی سی۔” روبی نے چاچے دے پیر پھڑدے ہویاں آکھیا۔
”توں چودھری منیر کول کِنے دیہاڑے توں جا رہی ایں؟”
”اک ہفتے توں!" روبی دے آکھن مگروں چاچا بشیر چپ کر گیا تے کجھ نہ بولیا۔
سویرے جدوں نازی نے نماز واسطے چاچے نوں جگایا تے چاچے نے کوئی جواب نہ دتا۔ اوہنے دوہری واری ہتھ لا کے جدوں ہلایا تے چاچا بشیر دوجے پاسے بغیر کسے روک توں ڈھیہ پیا۔ نازی نے پیو نوں دو واری ہلایا پر اوہنے کوئی حرکت نہ کیتی۔ نازی نے اُچی اُچی رونا شروع کر دتا۔ اینے چر روبی دی وی اکھ کھل گئی تے اوہنے جا نازی نوں جپھا پایا۔ پِنڈ دیاں لوکاں نوں پتہ لگا تے اوہناں نے کفن دفن ا انتظام کیتا۔ ادھر چودھری منیر نوں پتا لگا تے اوہ وی آ گیا۔ کفن دفن مگروں اوہنے روبی نال گل بات کیتی تے اوہنوں منایا کہ اوہ ایہ مکان ویچ کے تے اوہدے نال ڈیرے تے ٹر جاوے نالے سویرے جا کے اوہ بھولے نوں لے آون گے۔ روبی دے سِر تے ہن کوئی نہیں سی جہڑا اوہناں دی راکھی کردا یاں اوہناں نوں دو ویلے دی روٹی لیا کے دیندا۔ چودھری منیر پہلاں ای روبی تے عاشق سی تے اوہدے لئی کجھ وی کرن نوں تیار رہندا سی۔ نالے روبی نہیں سی چاہندی کہ چودھری منیر اوہنوں چھڈے کیوں جے ہن پِنڈ والیاں نوں اوہدے تے چودھری منیر دے رشتے دا پتہ لگدا تے لوکی انج ای روبی نوں پِنڈوں کڈھ دیندے۔ پر اوہ اپنی بھرجائی نوں چھڈ کے کویں جاندی! چودھری نال گل بات کرن مگروں روبی نے نازی نوں نال ٹرن لئی منایا پر اوہ روبی نوں اپنے پیو دی موت دا ذمے وار من رہی سی۔ روبی نے بتھیرا سمجھایا کہ ساڈے سر تے ہن کوئی نہیں جہڑا سانوں بُرکی توڑ کے کھواوے نالے پِنڈ دے جی انج ای سانوں مل کے راضی نہیں، اُتوں ویر جیل وچ اے تے لوکاں نے سانوں بوٹی بوٹی کر کے کھا جانا اے۔ اخیر گل بات مگروں نازی من گئی۔ اوہناں سامان بنھیا تے چودھری تے ڈیرے تے ٹر گئے۔
اگلی سویر چودھری منیر نے اپنے وکیل نوں سدھیا تے دیت دی رقم لے کے مدعیاں گھر ٹر گیا۔ اوہناں نوں پیسے پھڑاون مگروں سرکاری کاغذاں تے دستخط انگوٹھا کروا کے عدالت توں بھولے دی ازادی دا پروانا لے کے جیل گیا تے بھولے نوں چھڈا کے ڈیرے تے لے گیا۔ نازی تے روبی اوہدے گل لگ رویا۔ بھولے نے جدوں گھر جاون دی گل کیتی تے چودھری منیر نے اوہنوں ساری گل بات دسی تے آکھیا کہ جدوں تیک اوہ چاہوے اوہ ایتھے رہ سکدا اے، ایہنوں اپنا ای گھر سمجھے۔ چودھری منیر دی اَکھ روبی مگروں ہن نازی تے سی۔ اوہنے بھولے نوں فیر نشے تے لا دتا۔ اوہنوں رج شراب پیا کے سوا دیندا تے آپ روبی نوں کمرے وچ لے کے اڈ ہو جاندا۔ اک رات بھولے نوں شراب پیاون مگروں چودھری نے بھولے نال جوے دی واری لائی۔ پہلاں تاں ہاسے ہاسے وچ اوہ چودھری کولوں جِتدا رہیا۔ چودھری نے موقع دا فائدہ چُکدے ہویاں آکھیا، ”بھولے انج سواد نہیں آ رہیا ہن جوے تے کوئی شے لا!” نشے وچ دُھت بھولے نے آکھیا کہ میرے کول تاں کجھ نہیں میں کہڑی شے لاواں۔ ”بھولیا سبھناں قیمتی شے تاں توں آپ سانبھی کھلوتا ایں تے ساڈے کولوں پُچھ رہیا ایں کہ میں کیہ لاواں!”
”چودھری کہڑیاں گلاں کرنا ایں! کہدی گل کر رہیا ایں؟"
”تیری سوانی، نازی! ہیرے موتیاں دا بھاء وی اوہدے اگے کوڈیاں وانگ اے۔ دس فیر لاونا ایں جوے تے اوہنوں؟ توں جتیا تے ایہ سبھ کجھ تیرا تے جے میں جِتیا تے نازی میری!" چودھری نے رتی اکھ نال بھولے نوں ویکھدیاں پُچھیا۔ واہوا چِر چُپ وٹن مگروں اوہ بولیا، ”ٹھیک اے چودھری جے توں جتیا تے نازی تیری تے جے میں جِتیا تے تیرا سبھ کجھ میرا!” چودھری نے پتے ونڈے۔ اوہ پورا کھڈاری سی ایس شے دا۔ اخیر اوہو ہویا، چودھری جِت گیا تے بھولا ہر گیا۔ ”لے بھولیا! شرط مطابق ہن نازی میری اے۔ جا کے اوہنوں تیار کر تے میرے کول لے کے آ۔"چودھری نے مُچھاں نوں تاء دیندیاں آکھیا۔ بھولا نشے وچ اٹھیا تے نازی دے کمرے وچ وڑ گیا۔ اوہنوں مار کُٹ کرن مگروں گُت توں پھڑ کے چودھری کول لے آیا۔ چودھری نے بھولے نوں کمرے وچوں باہر کڈھ کے کُنڈا ماریا تے نازی نوں گُت توں پھڑ کے آکھیا، ”تیرے کھسم نوں کیہ پتا کہ ہیرے موتی کویں سانبھی دے نیں۔ اوہ تاں اک بوتل دی مار اے فیر بھاویں اوہدا پورا گھر لُٹ لو۔ اج تو صحیح سنیارے دے ہتھ آئی ایں، تیرا نگینابنا کے اپنی مندری وچ جڑاں گا۔"
”چودھری رحم کر تینوں رب دا واسطا ای کیہ روبی نال توں جو کیتا اوہ گھٹ سی کہ ہن توں میری عزت تے وی ہتھ پا رہیا ایں۔ رب دے قہر توں ڈر تینوں رب کدے معاف نہیں کرے گا۔ مظلوماں دی ہائے تیرا ستیاناس کر دیوے گی چودھری !” نازی نے روندیاں ہویاں آکھیا۔ چودھری نے اوہنوں دھکا دے کے بیڈ اُتے سٹیا تے اوہدے لیڑے پاڑھدے ہویاں اوہنوں دنداں نال چِتھن لگ گیا۔ کمرے وچوں نازی دے چیکن دیاں اوازاں آ رہیا سن تے بھولا باہر بیٹھا شراب دے گھٹ لا رہیا سی۔
شراب پینا تے نازی نال مار کُٹ کرنا ایہ بھولے دا روز دا کم سی۔ ادھر ادھی رات روبی تے ادھی رات نازی نال کڈھنا ایہ چودھری دی عادت بن گئی سی۔ ہر رات دے بدلے چودھری بھولے دی جیباں نوں نوٹاں نال بھر دیندا۔ ہولی ہولی روبی تے نازی دا ورتا چودھری دے ڈیرے تے آون والے یار بیلی وی کرن لگ گئے تے جاندے ہویاں بھولے نوں چوکھی رقم اوہدی مُٹھ وچ پھڑا جاندے۔ بھولا اپنے ای گھر دی عزت دا وپاری بن گیا سی۔ ادھر چودھری نے روبی نوں ون سونے قیمتی زیوراں تے پیسیاں دی گڈیاں نال بھر دتا سی۔ جدوں ڈیرے تے ہوون والی غلط کاریاں بارے گل باہر نکلن لگی تے تھانے آئے ہوئے نویکلے SHO نے اوتھے ریڈ مارن دا سوچیا۔ ایہ گل جدوں تھانے دے اک ملازم نے چودھری منیر نوں دسی تے اوس ویلے روبی نے ایہ سبھ سن لیا۔ اوہنے راتو رات اپنا سارا سامان بنھیا تے اپنے بھرا، بھرجائی تے بھتیجی نوں لے کے شہر نس گئی۔ ادھر ریڈ دا سن کے چودھری منیر اپنے ڈیرے توں غائب ہو گیا تاں جے اوہدے مگروں SHO ریڈ کرے گا وی تے سارا الزام بھولے تے اوہدی زنانی سمیت اوہدی بھین تے جاوے گا۔ ادھر جدوں ڈیرے تے ریڈ ہوئی تے کوئی شے نہ لبھی۔ ادھر روبی نے شہر آ کے ایتھے چودھری دے یاراں نال رابطہ کیتا تے مکان لین بارے گل بات کیتی۔ روبی اک دو واری چودھری نال شہر آئی سی۔ اوہنے ایتھے اک ہوٹل وچ عارضی رہائش لئی کمرہ لیا تے اوتھے رہن لگ گئی۔ پنج مرلے دے مکان جوگے روبی کول چوکھے پیسے سن۔ اوہنے مکان خریدن مگروں رجسٹری اپنے ناں کروا لئی تاں جے فیر کدھرے بھولا ایہنوں وی ویچ کے نہ کھا جاوے جویں اوہ اوہدی بھین دی جوانی تے اوہدی زنانی دی عزت کھا گیا۔ کم کاج کرن نوں کجھ نہیں سی ایس لئی روبی تے نازی چودھری دے یاراں نال رابطے وچ سن تے ون سونی محفلاں وچ جا کے اوتھے آئے وڈیریاں، چودھری اں تے زمینداراں تے وڈے سرکاری عہدیداراں دیاں راتاں رنگین بناوندیاں سن۔ اوہناں وچوں آصف سی جہڑا روبی تے دل سٹیا بیٹھا سی تے ادھر روبی سی جہنے پہلی واری کسے دی محبت محسوس کیتی سی۔ آصف وفاقی محکمے وچ انسپکٹر سی۔ جوان مُنڈا کُھنڈا جہنوں ویکھ کے روبی دا دل اوہدی لئی کِھچاں ماردا۔ اوہناں دا آپس وچ سوہنا یارانہ سی۔ آصف کئی کئی راتاں روبی دے گھر اوہدے کمرے وچ کڈھدا سی۔ سمے انج ای لنگھدا گیا کہ گُڈی چوداں ورھے دی ہو گئی۔ بھولے نوں ہر قسم دا نشاروبی تے نازی دے چاہیوان لیا کے دیندے۔ اک دیہاڑ اوہناں وچوں کسے نے گُڈی نوں ویکھیا تے دل تے قابو نہ رہیا۔
اوہنے بھولے نوں شراب پیاوندے ہویاں آکھیا کہ جے اوہ گُڈی نوں اوہدے کول ہفتے واسطے گھل دوے تے اوہ اپنی نویں کار اج ای بھولے دے ناں کر دیوے گا۔ بھولے جاندا سی کہ اوہ کار ویہہ لکھ روپے دی اے جہڑی اوہ آپ کدے نہیں سی لے سکدا۔ اوہنے ہامی تاں بھر لئی پر اوہ نازی تے روبی توں پُچھے بغیر اوہنوں کویں کسے نال ٹور دیندا۔ ایس لئی رات نوں جدوں نازی تے روبی واپس پرتیاں تے گھر دے باہر کھلوتی گڈی بارے پُچھیا۔ بھولے دے مونہوں گل سن کے روبی تے جویں پاگل ہو گئی ہووے۔ اوہ بھلا برداشت کر دی وی کویں ! اوہنے گُڈی نوں انج پالایا سی جویں اوہ اوہدی سگی دِھی ہووے۔ اوہدے سارے ناز نخرے چکے۔ اوہنوں شہر دے سبھناں مہنگے سکول وچ پڑھا رہی سی تاں جے کل نوں ایہ ویلا اوہدے تے نہ آوے جہڑا اج اوہناں دوہناں ننان بھرجائی اُتے آیا اے۔ بھولے دی فالتوں بحث اُتے اوہ انت چیک پئی۔ ”بس بہت ہو گیا! تیری ایہ بدمعاشی ہور نہیں چلے گی۔ میں پولیس بلاواں گی۔” روبی نے کنبدے ہتھاں نال فون پھڑدیاں آکھیا۔ ”بھولے اسیں تیری ہر جائز ناجائز سنی تے منّی اے پر ہن نہیں، کیہ ساڈی کمائی تینوں گھٹ سی جہڑا ہن توں گُڈی نال وی ایہ کم کرن لگا ایں"۔ اوہنے فون نوں کن نال لاؤندے ہویاں آکھیا۔
”روبی توں فون کن توں تھلے لاہ، کیہ گُڈی میری دھی نہیں؟ توں کویں سوچ لیا کہ میں اوہدے لئی کجھ بھیڑا سوچاں گا!” بھولے نے روبی دی بانہ پھڑدیاں آکھیا۔
”خبردار جے اپنی ایس منحوس زبان نال اوہنوں دِھی آکھیں تے! تینوں شرم نہیں آوندی ایہ گل کر دیاں، بھلا کوئی پیو اپنی دھی نال انج کر سکدا اے؟” روبی نے بھولے دے ہتھوں بانہ چھڈاوندیاں آکھیا۔ ”ایہ گھر میرا اے تے ایہدی مالکن میں آں! میں تینوں ایتھے اک منٹ نہیں ریہن دینا۔"
”روبی ایہ توں کیہو جہیا گلاں کر رہی ایں، ایہ گھر جِنا تیرا اے اوہناں میرا وی اے۔"
”خبردار بھولیا! جے ایہنوں اپنا گھر آکھیا ای تے۔ تیرے بنائی ہوئی ایس نرخ نوں اپنے جسّے دا ماس ویچ ویچ کے گھر میں بنایا اے۔ تیری ای مہربانیاں نیں کہ میں اجہی اجڑی اجے تیک نہیں وسّی۔ تیری عیاشیاں نے جدوں ساڈا سنسار اجاڑ دتا سی تاں اوہدوں ایس اجُڑی کُلّی نوں وساون والی وی میں سی بھولیا!" روبی نے اتھرو پونجھدیاں آکھیا تے ایہدے نال ای گُڈی دی بانہ پھڑ کے اوہنوں اک پاسے کر دتا۔ ”بھابھی بوہا بند کر دے تے ایہنوں باہر نہ جاون دئیں، اج میں ایہنوں اگلا گھر وکھا کے چھڈاں گی۔ آصف نوں فون کر کے بلاون لگی آں۔ اوہو ایہنوں ایہدی اصل تھاں وکھاوے گا۔" روبی نے نازی نوں آکھیا تے ایہدے نال ای موبایل کن نوں لا لیا۔
کجھ چِر مگروں اج فیر اوہناں دے بوہے تے پولیس آئی پر ایس واری نہ تے روبی نے اگانہ ہو کے اوہناں دا راہ ڈکیا تے نہ ای بوہے تے آون والے بارے نازی نے روبی کولوں پُچھیا۔ اینے چر وِچ آصف وی اوتھے اپڑ گیا تے اپنا تعارف کروان مگروں بھولے دے خلاف روبی نوں مدعی بنا کے شراب بناون دا پرچاکٹایا۔ ایہ اوہو بھرا سی جہنوں چھڈاون لئی روبی نوں اپنا جسم ویچنا پیا، لوکاں دیاں گلاں سنیاں، اپنے گھر دی عزت نوں مٹی وچ مٹی کیتا! اج اوسے بھرا نوں اپنے ہتھیں حوالات دی سلاخاں مگر دے کے آون والی روبی دی نہ اکھ وچ اتھرو سن تے نہ دل وچ کوئی پچھتاوا! بس اکو خیال سی کہ کل نوں اوہدی گُڈی نوں کسے واسطے اپنا جسم دا ماس نہ ویچنا پووے، اوہنوں کوئی کوٹھے والی نہ سمجھے۔
٭٭٭٭٭
