کرونا وایرس تے پڑھیاراں دے مسائل دی اصل جڑـــ٭رویل کالم٭

کرونا وایرس تے پڑھیاراں دے مسایل دی اصل جڑ

شیخ جواد حسین

کسے وی قوم دی ترقی تے کامیابی دی کُنجی اوہدی نوجوان نسل دے ہتھاں وچ ہوندی اے۔نوجوان جیہناں نوں میں ملکی خزانے نال تشبیہ دینا واں کیوں جے اوہناں دیاں گُناں نوں اُنج ای لُٹیا گیا اے جیویں ستر ورھیاں توں پاکستان دے خزانے اُتے ڈاکا ماریا گیا۔ایس گل دی بہت لوڑ سی کہ ایہناں نوجواناں دی ذہنی تے جسمانی ودھوتری، قابلیت تے آپ وساہی نوں ودھان لئی ایہناں نوں تعلیم،سیاست تے کھیڈ دے میداناں وچ اِکو جیہے موقعے دتے جاندے،ایہناں دی ٹھیک سمت وچ راہنمائی کیتی جاندی،ایہناں نوں پاکستان دی نظریاتی اساس دا وارث بنایا جاندا تے فیر ایہناں ای نوجواناں نوں پڑھیار سیاست راہیں ہور نکھار کے سیاسی میدان وچ خدمتاں انجام دین لئی تیار کیتا جاندا۔جے اِنج ہوندا تے اج ملک وچ قحط الرجال دی کیفیت نہ ہوندی۔مندے بھاگاں نال پاکستان،جیہدی ابادی دا وڈا حصہ نوجواناں دا اے اوہدی معاشی تے معاشرتی ترقی دا انحصار وی ایہناں نوجواناں اُتے اے، شروع توں ای ایہناں دی اخلاقی، سیاسی، سماجی،معاشی تے معاشرتی تربیت لئی تعلیمی اداریاں وچ کوئی اُچیچے کم نہیں کیتے گئے۔تے نہ ای تعلیم نصاب نوں اسلام دے رہنما اصولوں دے سانچے وچ ڈھالیا گیا۔

پاکستان بنن توں ای پڑھیاراں نوں اک خاص منصوبے دے تحت اشرافیا نے قائداعظم تے علامہ اقبال دے کلام تے راہنما اصولوں توں دور رکھیا تاں جے اوہ نوجواناں اُتے اپنا کنٹرول قایم رکھ سکن تے اوہناں کولوں اپنے ذاتی مفادحاصل کر سکن۔ایہناں سیاسی پنڈتاں نے نوجواناں نوں ٹیشو وانگ ورتیا تے فیر کوڑے دی ٹوکری وچ سجا دتا۔ہُن ایہنوں سیاسی ٹولا آکھو یاں مافیا کسے حد تیکر ایہ اپنے یاں غیراں دے منصوبیاں وچ اجے تیکر کامیاب رہے نیں کیوں جے نوجواناں لئی جو خاب اقبال نے اپنیاں اکھاں وچ سجائے سن اوہ پورے نہ ہوسکے۔جس شاہین دی گل علامہ اقبال نے کیتی سی اوہ صرف اک گرجھ یاں اِل بن کے رہ گیا جو دین توں دور، ماں پیو توں دور،ملکی ترقی وچ ہتھ ونڈان توں دور،اخلاقیات توں دور،محنت تے لگن توں دور،عزت تے شعور توں دور ہون دے نال نال وفا تے خد داری توں وی دور ہو گیا اے ایتھوں تیکر کہ پہاڑاں وچ رہن دا تھاں بنان دی بجائے پب جی تے انٹرنیٹ دی دُنیا وچ جا وسیا اے۔تُسیں آپ جایزا لے کے ویکھ لوو پاکستان دیاں ساریاں سیاسی جماعتاں نے اپنے ونگز پڑھیار تنظیماں دی صورت و چ بنائے تے ایہناں نوں اپنے اپنے سیاسی مقصداں لئی ورتیا پر کسے نے وی ایہناں پڑھیار تنظیماں نوں اک خاص ویلے مگروں یونین بنن نہیں دتا گیا تاں جے اوہناں دی اواز طاقتور نہ ہوسکے تے سیاسی جماعتاں اوہناں نوں پریشر گروپ دے طور اُتے ورت سکن۔ایہناں سیاسی جماعتاں ولوں ہر مہینے پڑھیار تنظیماں نوں کُجھ پیسے دِتے جاندے نیں تاں جے اوہناں دا پڑھیار ونگ اوہناں دے اشاریاں اُتے چلدا رہوے۔ایہ اک ڈراؤنی حقیقت اے جہنوں منن توں کئی لوک انکار کردے نیں پر ہے ایہ اک کھرا سچ۔میں سیاسی جماعتاں دے ہتھاں وچ کھیڈن والے نوجواناں نال مخاطب ہوکے اوہناں کولوں پُچھنا چاہنا واں کہ تُسیں آپ دسو کہ کیہڑی پڑھیار ونگ سرپرست سیاسی جماعت نے پاکستان اُتے حکومت نہیں کیتی؟گھٹو گھٹ ساریاں جماعتاں کسے نہ کسے حد تیکر پاور وچ رہیاں نیں پر کسے اک سیاسی پارٹی نے وی اقتدار وچ آکے پڑھیار یونینز نوں بحال نہیں کیتا۔حالانکہ اج دے کئی سیاسی راہنما ایہناں

پڑھیار یونینز دے دور دی پیداوار نیں۔جیہناں وچ جاوید ہاشمی،خواجا سعد رفیق،احسن اقبال،جعفر اقبال،عارف علوی،سراج الحق،لیاقت بلوچ،شہلا رضا،اعجاز چودھری،فیصل سبزواری،قمر زمان کائرا تے شیخ رشید سنے کئی رہنما شامل نیں پر سوائے کُجھ اک سیاسی جماعتاں دے کسے نے وی پڑھیار یونینز دی بحالی لئی اواز نہیں چُکی تے جیہناں نے اواز چُکی وی اوہ کدی اینی پاور وچ نہیں آئے کہ تبدیلی لیا سکن۔

تواریخ دے پنیاں تے ویکھو تے سوائے ذوالفقار علی بھٹودے باقی سارے دور وچ کسے نہ کسے حد تیکر پڑھیار یونینز اُتے پابندی رہی اے۔ مینوں یاد اے اج توں 36ورھے پہلاں 1984وچ سابق آرمی چیف و صدر جنرل ضیاء الحق دے دور وچ پڑھیار یونینز اُتے پابندی لا دتی گئی سی۔غلام جیلانی جیہڑے اوس ویلے گورنر پنجاب تے مارشل لا ایڈمنسٹریٹر سن،نے مارشل لا آرڈر نمبر1371جاری کر کے ایہدے اُتے پابندی لائی تے ایہدے نال ای یونینز دے دفتر بند تے بنکاں وچ پئے یونینز دے اکاؤنٹس منجمد کر دتے گئے۔جدوں کہ حکم نامے دی خلاف ورزی اُتے پنج ورھے قید تے جرمانے دی سزا دا وی اعلان کیتا گیا۔تسیں سوچ رہے ہوو گے کہ خورے میں اپنے سرناویں توں ہٹ گیاواں پر اِنج نہیں اے اصل وچ سارا مسئلا ای پڑھیار یونینز دے بحال نہ ہون توں شروع ہوندا اے تے ایتھے ای ختم۔جے اج پڑھیار یونینز ہوندیاں تے اوہناں نوں اپنی اواز حکومتی ایواناں تیکر اپڑان لئی اینیاں اوکڑاں دا ساہمنا نہ کرنا پیندا تے نہ ای اوہناں نوں سڑکاں اُتے آکے احتجاج کرنا پیندا۔ جدوں توں کرونا وایرس دی بیماری شروع ہوئی اے تعلیم تے تعلیمی نظام رُک جہیا گیا اے۔ کرونا دے پاکستان آؤندے ای سکول،کالجاں تے یونیورسٹیاں نوں پہلے ای مرحلے وچ بند کر دتا گیا جوکہ چنگا کم سی پر گل فیر اوہی اے نہ کوئی ہوم ورک تعلیمی اداریاں نے کیتا تے نہ ای حکومت نے اپنی عقل دے پُھل سُٹے۔کئی مہینیاں مگروں کسے حد تیکر پڑھیاراں لئی آن لاین کلاساں شروع کیتیاں گئیاں پر آن لاین کلاساں دے آہر توں پہلے ماڑے علاقیاں وچ وسن والے پڑھیاراں نوں انٹرنیٹ دی سہولت دین دا کوئی بندوبست نہ کیتا گیا پر اوہنوں کولوں فیس لِتی گئی جوکہ پڑھیاراں نال سرا سر ناانصافی اے۔ایہدے اُلٹ امریکا،یورپ تے برطانیا نے لاک ڈاؤن توں پہلے ای آن لاین کلاساں شروع کر کے اپنی تعلیم دوستی تے بہترین ہوم ورک دی اعلا مثال قایم کر دتی۔مینہ دے پہلے تنبکے وانگ پنجاب یونیورسٹی دے وایس چانسلر ڈاکٹر نیاز احمد اختر نے فیساں وچ کٹوتیاں دی باضابطا پالیسی بناندے ہوئے پڑھیاراں دی میڈیکل فیس،ٹرانسپورٹ فیس تے لائبریری فیس ختم کرکے اوہناں لئی ریلیف پیکج دا اعلان کیتا۔ایس توں وکھ یونیورسٹی انتظامیا ولوں سپورٹس فیس،ہاسٹل چارجز تے لیبارٹری چارجز وی ختم کرن دا اعلان کیتا گیا۔جدوں کہ صرف آن لاین کلاسز دوران پڑھیارں کولوں ٹیویشن فیس لَتی جائے گی جوکہ اک چنگا کم اے پر مسئلا اوہی اے کہ انٹرنیٹ دی سہولت دا کیہ کیتا جائے؟پنجاب سرکار نے وی کالجاں دے پڑھیاراں لئی وکھو وکھ وسیلیاں نال آن لاین لیکچر دی سہولت پیدا تے کیتی اے پر ماڑے علاقے فیر ماڑے ای نیں۔ہور تے ہور گورنر پنجاب چودھری محمد سرور نے پڑھیاراں نوں وڈا ریلیف دین دا حکم جاری کردے ہوئے سرکاری تے پرائیویٹ یونیورسٹیاں نوں انسٹالمنٹ و چ فیساں لین دا حکم دتا اے، ساریاں پرائیویٹ تے سرکاری یونیورسٹیاں دے وایس چانسلرز دے ناں جاری خط وچ پڑھیاراں نوں ریلیف دین دی ہدایت کیتی گئی اے۔ پر ایہ سارا کُجھ پڑھیار تنظیماں دیاں محنتاں تے کوشش دا سٹا اے جو اوہناں نے احتجاج تے ملاقاتاں دی صورت وچ ممکن بنایا نہیں تے کئی مہینیاں توں حکومت دے سر تے جوں تیکر نہیں سرکی۔ہُن ایہناں سارے حکومتی اقدامات کارن پڑھیاراں دے مسئلیاں دا جھکڑ وقتی طور اُتے رُک جائے گا پر پڑھیار یونینز،ماڑے علاقیاں وچ انٹرنیٹ دی سہولت،کیریر پلاننگ،تعلیم مگروں نوکریاں دے موقعے،خُدی تے خد اعتمادی دے مسایل اُتے قابو پان لئی اجے تیکر کوئی پکے کم نہیں کیتے گئے۔پاکستان دیاں ساریاں سیاسی جماعتاں نوں رلکے حکایات رومی دے مصداق توبِہ نسو دی ضرورت اے تے پڑھیاراں نوں اوہناں دے جایز حق دینے چاہیدے۔پڑھیار یونینز نوں بحال کرکے پڑھیاراں دے مسئلیاں دے حل لئی موثر فورم فراہم کیتا جانا چاہیدا۔

اصل وچ میں تے سمجھنا واں کہ جے پڑھیاراں نوں سیاسی جماعتاں توں ازادی دوانی اے تے اوہدا اِکو حل اے کہ پڑھیار یونینز نوں بحال کیتا جائے، تاں جے اوہناں نوں فنڈز تعلیمی اداریاں کولوں ملن،اوہناں نوں سیاسی جماعتاں دا ہتھیار نہ بننا پئے تے نہ ای اوہناں نوں اپنے مسئلیاں دے حل لئی بھیک منگنی پئے۔پڑھیار یونینز ولوں کسے وی سیاسی جماعت دی حمایت کرن اُتے پابندی لانی چاہیدی تاں جے اک باشعور،باکردار تے مستقبل دی چنگی سیاسی قیادت تیار کیتی جا سکے تے ایہدے وچ ای پاکستان دا چانن بھریا مستقبل لُکیا اے۔