منصور عزمی دا شعری پراگا”مینوں گُڑھتی سورج دی“

شیلے دا آکھنا اے کہ شعر اصل وچ انسان دی فطرت دا پرچھاواں ہوندا اے جہڑا شدید آپ مہار جذبیاں نال ای ظاہر ہوندا اے،جدوں منصور عزمی دا کلام ویکھنے آں تاں ایہ گل اوہناں دے کلام اُپر پوری اُتردی اے۔اوہ جیون دیاں کئی رنگاں نوں بیان کردے نیں جہڑا وی رنگ بیان کردے نیں اوہدے وچ اینی کُو شدت پیدا کر دیندے نیں کہ اوہ سچائی تے فطرت نال جُڑیا ہویا لگدا اے۔اوہناں دے اک اک شعر وچ ایویں لگدا اے کہ اوہناں نے اپنے سفنیاں نوں پرچاون دا چارا کیتا ہویا اے ایہ سفنے ویکھن والی اکھ ہر انسان واسطے سفنا ویکھ رہی اے ایہ سفنا ہر کسے نوں اوہدے حق دوان دا سفنا اے۔آپ نوں ماڑیاں دی سبھ توں ودھ فکر اے جو اوہ اپنیاں غزلاں تے نظماں وچ شنگاردے دکھائی دیندے نیں۔منصور عزمی دا اک سفنا ایہ وی اے کہ اوہ کالے گھپ انھیرے نوں مکانا چاہندے نیں ایہ کالا گھپ انھیرا ظلم تے زیادتی دا انھیرا اے جو ودھدا جا رہیا اے۔

روشنیاں دے بوٹے دل وچ پالو پالی رکھاں گا

کالے گھُپ ہنیرے نوں میں سدا اُجالی رکھاں گا“(ص۔21) ”

میرے لُوں لُوں دے وچ رچیا اینا دیس پنجاب دا رنگ

میں پنجاب دا جمیا جایا،دین ایمان پنجابی اے“(ص۔19)

”خبر“ نظم وچ بڑے لُکویں ڈھنگ نال تگڑیاں دے ظُلم دی کتھا بیانی گئی اے۔تگڑے کویں ماریاں نوں اپنی ہوس دا نشانا بنا رہے نیں ایس نِکی جہی نظم وچ بہت متاثر کن انداز نال بیانیا اے۔آپ اپنے کلام وچ جتھے ظلم دی نندیا کردے نیں اوتھے ظالم دے خلاف جاندار آواز نال پکاردے وی نیں۔ایہ عزمی ہوراں دا عزم ای اے جو اوہناں نوں سمے دے جابر لوکاں دے خلاف بولن لئی حوصلا دیندا اے اوہ پھل نوں پھل تے کنڈے نوں کنڈا ای کہندے تے لکھدے نیں ایہ ایس لئی وی اے کہ اوہناں دی سوچ وچ باغیانا رنگ اے ایہ بغاوت والیاں سوچاں ماڑے دے حق واسطے اے تے ظالم دے ظلم نوں مکاون ول لیجان دا سنیہا۔عزمی توں وکھ اوہ منصور وی نیں جہناں لئی اوہ آپ ای کہندے نیں:

”منصوراں لئی دھرتی اُتے

تھاں تھاں سُولیاں گڈ دیندے او“(44)

آپ نے اک نظم اپنی لاڈو دھی رانی اِجلایم ایلی دے ناں کیتی اے ایہ نِکی جہی نظم ”ودعیا“ دے سرناویں ہیٹھ لکھی گئی اے جہدے وچ دھی رانی دے چِلانا کرن دے دُکھ نوں کویں اک پیو محسوسدا اے اوس نوں بیان کیتا اے۔ایہ لاڈو دھی رانی بلڈ کینسر دی وجھا توں جنت واسی ہو گئی تے بہت وڈے سارے دُکھ نوں منصور عزمی ہوراں نے بیان کیتا۔اوہناں نے ایس نظم دا سرناواں ”ودعیا“ رکھیا اے لکھدے نیں:

” چنگا ٹورا ٹوریا ای میرا

اپنے گھر دے وچوں بابل

دیگاں وی پکوائیاں

نالے

رِشتے دار پروہنے سدّے

شگناں والا سُوہا جوڑا

نالے گہنے پائے مینوں

ٹُرن دے ویلے پر میرے تے

چِٹی چادر کیوں دِتی آ“(31)

ایہ شاعر اکلاپا جَر رہیا اے تے اوس انسان دی وی گل کردا اے جو مٹی اِٹاں دے گھر وچ وسدیاں ہویاں وی اِکلاپے دا شکار اے تے ایس مشینی جہی بن رہی حیاتی وچ دُکھ دے شوہ دریا وچ اے۔نیوندرا“ اجہی نظم اے جہدے وچ ایس گل نوں بیان کیتا گیا کہ جو انسان دوجے نوں جویں دا دیندا اے اوس نوں دُونا ہو کے مل جاندا اے۔ ایہ سکھ ہووے یاں دکھ کجھ وی ہووے دُونا کر کے ملدا اے ایس لئی شاعر انسان نوں ایہ گل سمجھانا چاہندے نیں کہ انسان نوں انسان دے نیڑے لیاون لئی طبقاتی ونڈ توں گانہْ نکلنا پوے گا نہیں تاں بربادی تے بغاوت نوں کوئی نہیں روک سکے گا۔ سوچاں دا ہڑ انسان نوں بڈاویاں دی شکل بنا کے ڈرا رہیاں نیں تے دھرتی اُپر ایہ ودھدا جا رہیا اے۔منصور ہوراں نوں دھرتی ماں نال پیار اے تے دھرتی ماں تے انھا ظلم کمان والیاں نوں اوہ بلکل پسند نہیں کردے ہن۔

اِک پاسے بھُکھ نال بال ماواں نوں ستا رہے نیں تے دوجے پاسے چودھری آپنے کُتیاں نوں گوشت پا رہے نیں ایہ سبھ کجھ ایسے سماج وچ واپردا ویکھ کے منصور عزمی ہوراں نے ویکھیا اے تے فیر ایس نوں اوہناں نے اپنے جذبیاں دی شدت نال بیان کر دتا اے۔ایہناں جذبات دی شدت وچ اوہناں دے شعراں وچ زبان تے بیان دی روانی وی ویکھی جا سکدی اے جو اوہناں دے اک چنگے فن کار ہوون دا ثبوت دیندا اے ایہی وجھا اے کہ اوہناں دی شاعری من دے تاراں نوں چھوہندی محسوس ہوندی اے۔ اوہناں نے بڑی حقیقت نال سبھ ظلم دی کہانی بیان کردے نیں روز وڈیرے چودھری لاہندے پَت دھیاں بھیناں دی تے ایس نال روز اخباراں دیاں خبراں بھریاں پئیاں نیں پر ایہناں دے ورودھ وچ آواز چُکن والا کوئی نہیں اے۔

” اپنی دھرتی دے مقدراں دا لیکھ جگانا چاہندے نیں

بہت نِکیاں نظماں وچ وڈیاں گلاں کر جاندے نیں“

مزدوراں دی حمایت واسطے آواز چُکدیاں ہویاں منصور عزمی ہوراں نے جو نظم لکھی اے اوس دا سرناواں اے ”مزدوراں دے دن لئی اُچیچی نظم“ اے جہدے وچ اوہ مزدوراں نوں آپنے حق واسطے بولن لئی پریردے نیں۔ اج دا انسان جہڑے دُکھ بھوگ رہیا اے اوہدے وچ بہتے دُکھ تاں اوہ ای نیں جو معاش نال جُڑے ہوئے نیں۔ایسے لئی تاں اوہ کہندے نیں کہ اجوکے سمے دے انسان نوں فجر توں لے کے ڈیگر تک ایہ ای چِنتا لگی رہندی اے کہ روٹی ٹُکر کویں پورا ہووے گا۔

خاہشاں دی پَنڈ چُک کے چل رہے لوکاں دی گل کردے نیں تے ایسے کر کے اوہناں نے ہاواں بیجنیاں شروع کر دتیاں نیں تے ایہ ہاواں ہر آئے دیہاڑ ودھدیاں جا رہیاں نیں۔

” جے میں سچ دا بانی جپّاں فر فتویٰ لا دیندے نیں

پر ایتھے کوئی مُنہ نہیں پھڑدا مُفتی، مُلاں،پِیراں دا

میرے شہر دے واسی خورے کہڑی راہ تے ٹُر پئے نیں

دھرتی لہو دی بھِجّی ہوئی اے انْبر بھریا تِیراں دا“ (ص۔68)

منصور عزمی دا کلام امن دا سنیہا دیندا اے اوہناں نوں سارے سماج اندر خشحالی ویکھن دی سدھر رکھدااے۔اوہناں دیاں سوچاں وچ بغاوت کھلری اے ایہ بغاوت مثبت رنگ دی اے کیوں جے اوہ حق دی گل کردے نیں تے اجہے سماج وچ جتھے حق دی گل کرنامُک گیا ہووے اوتھے حق دی گل کرن نوں بغاوت ای سمجھیا جاوے گا۔اوہناں دی سوچ وچ بغاوت جیوں نچ رہی ہوندی اے جس دا وکھالا اوہ اپنے شعراں وچ کردے نیں۔ منصور عزمی دا عزم اے کہ اوہ اُجڑی جھوک وسانا چاہندے نیں لوکاں نوں انسانیت دی منزل ول لیجانا چاہندے نیں تے اوہناں وچ ای وسدے دُشمناں نوں اوہ بے نقاب کری جاندے نیں۔اوہ اک صوفی ہار کدھرے دُنیا دی بے ثباتی دی گل کردیاں ہوئیاں اپنی آخرت سنْوارن دی گل کردے نیں تے کدھرے سچ نال اگے دیاں منزلاں ول جان دی راہ دکھاندے نیں۔ مظلوماں دے ہاڑے بیان کرن والے ایس شاعر کول بہت سارے رنگ ہوندیاں اکو ای رنگ اے اوہ رنگ اے حق دی گل کرن والا کیوں جے اوہ اپنے ناں دے پہلے حصے دی لج رکھ رہے نیں۔ منصور عزمی دا شعری پراگا”مینوں گُڑھتی سورج دی“ بابا فرید بُک فاؤنڈیشن ۱۴ پیلس مارکیٹ بیڈن روڈ لاہور ولوں چھاپی گئی اے۔کتاب دے کُل صفحے ۸۲۱ تے مُل ۰۰۲ روپے نیں۔