kraamaat@gmail.com
+ +92 333-430-6384


دل درست تے اسیں تندرست ــــــ٭رویل کالم٭


شیخ محمد انور September 29, 2020


صحت انسان لئی دنیا دی ہر نعمت توں ودھ کے اے۔ اُنج تے انسانی وجود دا ہر عضو اہمیت دا حامل اے تے اوہدا درست انداز وچ اپنے فعال انجام دینا نہایت ضروری اے پر دل اوہ عضو اے جہدے اتے انسان دی زندگی دا دارومدار اے۔ ساڈا دل خالق کاینات دی قدرت دا اک عجیب شاہکار اے جو بظاہر دے گوشت دا لوتھڑا اے پر انسانی زندگی دے وجود دا لازمی تے پہلا ذریعا اے۔ دل دا وزن تقریبن 10 اونس ہوندا اے۔ ایہ عام طور تے اک منٹ وچ 70 واری دھڑکدا اے۔ جدوں تیکر ایہدی دھڑکن باقی رہندی اے ساہ چلدے رہندے نیں۔ تے جدوں ای ساہ رُکے انسانی زندگی دی ڈور کٹ جاندی اے۔ نفسیاتی طور تے گل کریئے تے دل ای اوہ تھاں اے جتھوں انسان دے سارے احساساتجذبات تے مذاج جنم لیندے نیں جہدا فیر پوری شخصیت اتے اثر پیندا اے۔ جے اسیں اپنیاں کوششاں دا من چاہیا نتیجا حاصل نہ کرسکیئے تے ساڈا دل اداس ہوجاندا اے جے کسے بندے دی بے عزتی کیتی جاوے تے دل نوں ٹھیس اپڑدی اے۔ انج ای جدوں ساڈی تعریف کیتی جاندی اے تے دل خش ہوجاندا اے دل ای اے جتھے ساڈے سارے راز محفوظ نیں۔

پاکستان سنے دنی بھر وچ ہر سال 29 ستمبر نوں دل دا عالمی دیہاڑ منایا جاندا اے ہر سال ایس دن نوں منان دا مقصد لوکائی نوں دل دے روگاں دی وجوہاتعلامتاںویلے سر تشخیصعلاج تے احتیاط توں آگاہ کرنا اے۔ پاکستان وچ دل دے روگیاں وچ تشویشناک حد تیکر وادھا ہورہیا اے۔ پاکستان وچ ہر سال تقریبن 2 لکھ بندے دل دے روگ پاروں اپنی جان توں ہتھ دھو بیٹھدے نیں۔ عالمی ادارا صحت مطابق 2030 تیکر دنیا بھر وچ دل دے روگاں پاروں موتاں دی شرح 17.3 ملین توں ودھ کے 23.6 ملین تیکر اپڑ سکدی اے۔ دل دے دورے دا شکار ہون والے بندیاں وچ 30 فیصد بندے ای میڈیکل سینٹر تیکر اپڑ سکدے نیں جد کہ 70 فیصد موقع اتے چلانا کرجاندے نیں۔ دل دے عارضے دی وڈا وجھا معلومات دی کمیتمباکو نوشیشوگربلڈ فشار لہوآرام پسندیغیر متحرک طرز زندگیموٹاپابسیار خوری تے باقاعدگی نال وزرش نہ کرنا اے۔ عالمی ادارا صحت مطابق دل دے روگ توں ہر سال 2 کروڑ بندے مر جاندے نیں۔ دنیا بھر وانگ پاکستان وچ وی لوکائی تیزی نال ایس روگ دا شکار ہورہے نیں۔

عالمی ادارا صحت دی رپورٹ مطابق پاکستان وچ 40 سال توں گھٹ عمر بندے دل دے روگ دی شرح یورپی ملکاں دی نسبت 10گنا ودھ اے۔ ماہراں ایہدا کارن مغربی طرز زندگی اپنان نوں قرار دتا اے۔ پاکستان اک ایہو جہیا ملک اے جتھے 40,45 سال دی عمر دے لوک دل دے عارضے دا شکار نیں۔ دل انسانی جسم دے اہم ترین اعضا وچوں اک اے پر حیران کن طور تے اسیں ایہدی پرواہ نہیں کردے۔ روزمرہ دے تناو تے مضر صحت غذا دے استعمال توں ایہدے اتے بھار ودھددا رہندا اے جد کہ سب نوں علم اے کہ بہت زیادا چکنائی توں بھرپور غذا بلڈ کولیسٹرول نوں ودھاندی اے جہدے نتیجے لہو دیاں شریاناں سُکڑ جاندیاں نیں تے دل اپنے افعال انجام دین توں قاصر ہون لگدا اے۔ ایہدا نتیجا ہارٹ اٹیک یاں دل دا روگ دی شکل وچ نکلدا اے۔ عالمی ادرے صحت ڈبلیو ایچ او مطابق کوکنگ آیل تے گھیو وچ شامل ہون والیاں مختلف سبزیاںنباتات تے جنوراں توں حاصل کیتی گئی ٹرانس فیٹ یعنی چکنائی تے چربی انسانی صحت لئی مضر اے۔ جہدے توں دل دے روگ سنے کئی بیماریاں پیدا ہوندیاں نیں۔ ڈبلیو ایچ او دی رپورٹ مطابق گھیو تے کوکنگ آیل وچ جدید طریقے نال فیکٹریاں دے اندر شامل کیتی جان والی چکنائی تے چربی توں انسان موت دے مونہ وچ جارہے نیں۔ کھانیاں وچ استعمال ہون والے کوکنگ آیل تے گھیو وچ پائی جان والی چربی تے چکنائی توں دنیا بھر وچ سالانا 5 لکھ ہلاکتاں ہوندیاں نیں۔ پاکستان تے دنیا بھر وچ لوکاں دا آرام طلب لایف سٹایل دل دیاں بیماریاں دا سب توں وڈا کارن اے ایس لئی دل دے دورے توں بچن لئی پھل سبزیاں تے ورزش نوں اپنی عادت بنانا چاہیدا اے۔

پچھلے سال دوران دنیا بھر وچ 1کروڑ 73 لکھ بندے دل دے روگ پاروں موت دے مونہ وچ چلے گئے تے جے ایہو صورتحال رہی تے اگلے 15 سال وچ دل دیاں بیماریاں توں مرن والیاں دی گنتی ڈھائی کروڑ تیکر اپڑ جاوے گی۔ محتاط طرز زندگی اپنا کے اسیں دل دے روگ توں بچ سکدے ہاں جد کہ ایس سلسلے وچ لوکائی دی اگاہی لئی میڈیا نوں اپنا کردار ادا کرنا چاہیدا اے۔ تاں جے ودھ توں ودھ لوکائی نوں ہیلتھ ایجوکیشن دتی جاسکے۔ اج کل دل دے ہسپتالاں وچ علاج لئی آون والے 30فیصد روگی 40 سال توں گھٹ عمر دے نیں۔ جہدا کارن ایہ کہ ساڈے رہن سہن تے کھان پین دی عادت ایہو جہی اے کہ لوک ذہنی تناو وچ زندگی لنگھا رہے نیں۔ تے فیر ایس تناو نوں گھٹ کرن لئی سگریٹ پیندے تے منشیات دا سہارا لیندے نیں پر نشے دے عادی ہون دی صورت وچ اوہناں نوں ایہدا خمیازا بھگتنا پیندا اے۔ مرغن تے نشاستے والے فاسٹ فوڈ دے رواج نے ساڈے بزرگاںمرداںسوانیاں تے بچیاں نوں شوگرموٹاپے تے بلڈ پریشر وچ مبتلا کردتا اے۔ جد کہ ساڈے معاشرے وچ وزرش دی عادت عام نہ ہون پاروں وی دل دے روگ وچ وادھا ہورہیا اے۔

حکومت نوں چاہیدا اے کہ سکولاں وچ پڑھائی دے نال نال اک کلاس ورزش تے سپورٹس دی وی ہونی چاہیدی اے۔