پینڈو وسیب دیاں سماجی اوکڑاں ــــــ٭رویل کالم٭

پنڈ دی رہتل بارے ایہو سوچیا جاندا اے پئی ایہ سادا تے نرول ہوندی اے ۔ صاف ستھرا ماحول تے فطرت دی نیڑتا کر کے پنڈ تھاں دی حیاتی جنت ورگی ہوندی اے ۔ سدھے سادے لوک تے اوہناں دا ورتاء کسے یوٹوپیا ورگا جاپدا اے ۔ نہ شہراں ورگی بھاجڑ تے نہ ای شور شرابا ۔ ایہ اوہ صفتاں نیں جہناں وچ بہت حد تیک سچائی وی اے ۔ پر ایہ ادھا سچ اے تے تصویر دا اک پاسا اے ۔ دوجا ادھا سچ ایہ اے پئی مڈھ لا توں ای پینڈو وسیب کئی طرحاں دے مسئلیاں دا شکار رہیا اے ۔ سبھ توں وڈا مسئلاتے ان پڑھتا دا اے ۔ بھانویں تعلیمی سہولتاں پنڈاں تھانواں تیک اپڑ گئیاں نیں پر فیر وی شہراں ورگے معیاری اداریاں دی گھاٹ اے تے کجھ دور دریڈے پنڈاں وچ پرائمری سکول توں اگے پڑھن دا کوئی انتظام نہیں اے خاص کر کے کڑیاں دے سکول نہ ہون دے برابر نیں تے جے سکول ہون وی تے قابل استانیاں نہیں ہوندیاں ۔ پنڈاں وچ شہروں جا کے کسے استانی دا نوکری کرنا بہوں اوکھا کم اے ۔عام طور تے ہوندا انج اے پئی شہردیاں پڑھیاں لکھیاں کڑیاں بوگس ڈومیسائل تے پنڈ وچ استانیاں تے لگ جاندیاں نیں پر سکول آونا گوارا نہیں کردیاں ۔ انج پینڈو کڑیاں دی تعلیم دا عمل ادھورا ای رہندا اے ۔ دوجا سبھ توں وڈا مسئلا غریبی تے بیماری دا اے ۔ زمیناں تھوڑیاں نیں تے کھان والے بوہتے نیں نالے ابادی وچ ودھا پاروں وی لوکاں دی معاشی حالت ڈاہڈی کمزور اے ۔ دوجے بنے علاج معالجے دیاں سہولتاں وی نہ ہون دے برابر نیں وید ، حکیم تے اناڑی ڈاکداراں ات چکی ہوئی اے سرکاری سطح تے کوئی خاص ہسپتال یاں سند یافتہ ڈاکدار نہ ہون پاروں لوکاں نوں سو طرحاں دیاں بیماریاں چنبڑیاں ہو ئیاں نیں تے شہراں دے وڈے ہسپتالاں تے ڈاکداراں کول جانا اوہنے دی پہنچ وچ نہیں ہوندا انج اوہ لوک دوا دارو نہ ہون پاروں چھیتی ای اگلے جہان ٹر جاندے نیں ۔ اک ہور وڈا مسئلا خاندانی دشمنی تے زمین ، جائیداد وغیرا دا جھگڑا تے لڑائی اے ۔ ایہ مسئلا وی جہالت دی پیدا وار اے تے کئی کئی نسلاں تیک ایہ لڑائیاں تے جھگڑے چلدے رہندے نیں ۔ کئی قیمتی جاناں ایہناں لڑائیاں وچ ضایع ہو جاندیاں نیں ۔ دھیاں بھیناں نوں جائیداد دے حق توں محروم رکھیا جاندا اے تے عام طور تے جائیداد پاروں ای کڑیاں دی شادی ای نہیں کیتی جاندی یا اوہناں نوں قتل کر دتا جاندا اے ۔ پینڈو وسیب وچ شاید سبھ توں بوہتا استحصال زنانیاں دا ای ہوندا اے ۔ اس توں اڈ وڈیرہ ازم وی پنڈ تھاں دا بڑا وڈا مسئلا اے ۔ اج وی مالک تے نوکر ، زمیندار تے کمی ، نیویں تے اچے دا فرق رکھیا جاندا اے تے سیاسی. سماجی تے وسیبی پدھر تے اُچ جھِک دا تصور عام اے ۔ لوکاں نوں کردار دی بجائے ذات برادری تے رنگ نسل دی ترکڑی وچ تولیا جاندا اے ۔ انساناں وچ ایہ تفریق اس حد تیک اے پئی کمی اپنے سردار ساہنمے اچا ساہ وی نہیں لئے سکدا ۔

پینڈو وسیب وچ سردای ، پنجائتی تے قبائلی نظام وی پوری طرحاں نہیں مکیا تے اج وی ڈاڈھے اگے ہینے دی فریاد سنن آلا کوئی نہیں ہوندا ۔ حکومتی ادارے وی مقامی سردار دے حقاں دا پورا پورا تحفظ کردے نیں تے اوہناں دے مقابلے وچ ماڑیاں نال ڈاڈھا بھیڑا سلوک کردے نیں ۔

لوڑ اس گل دی اے پئی اے پنڈاں وچ تعلیم ،صحت ، انصاف تے امن امان نوں صحیح طور تے بحال کیتا جاوے تے چوری چکاری ، جہالت ، نابری تے سینا زوری نوں جڑوں مکایا جاوے تاں جے ساڈا وسیب حقیقی معنیاں وچ ترقی کر سکے ۔

٭٭٭٭٭