شعبا صحت دی تباہ حالی ــــــ٭رویل کالم٭

شعبا صحت دی تباہ حالی ــــــ٭رویل کالم٭

شیخ محمد انور

کجھ دیہاڑے پہلاں مینوں پِتے دے آپریشن لئی لاہور دے اک سرکاری ہسپتال جان دا اتفاق ہویا۔ ہسپتال وچ روگیاں تے علاج معالجے دی صورتحال ویکھ کے انتہائی افسوس ہویا کہ غریب بندے دا تے اللہ ای حافظ اے۔ ہسپتال دی ایمرجنسی وچ اک اک بیڈ اُتے دو دور روگی لمے پائے گئے سن۔ لوک ہسپتال دی راہداریاں وچ بیٹھے کسے مسیحا دے انتظام وچ سن پر کسے دا حال پچھن والا کوئی نہیں سی۔ سوچن دی گل ایہ کہ جدوں صوبائی دارالحکومت لاہور وچ سرکاری ہسپتالاں دی حالت زار ایہ اے کہ ضروری سہولتاں دا گھاٹا اے تے صوبا پنجاب دے 36 ضلعیاں تے ملک بھر دے گھٹو گھٹ 350 نکے وڈے سرکاری ہسپتالاں دی حالت زار کیہ ہووے گی؟ دیس دے سرکاری ہسپتالاں دی حالت اُتے ہر انسان پریشان اے۔

مسیحا دے ناں اتے دھبا‘ ڈاکٹرز تے پیرامیڈیکل سٹاف دی فرایض توں غفلت تے بے جاہڑتالاں پاروں آئے دن ہلاکتاں پاروں کئی مسائل جنم لے رہے نیں۔ بدقسمتی نال سابق وزیراعلا پنجاب میاں شہباز شریف لوکائی نوں اوہناں دا بنیادی حق دین دی بجائے میٹرو بس‘ اورنج ٹرین‘ سڑکاں تے پن بنان وچ مصروف رہے نیں۔ کنے دُکھ دی گل اے جنوبی پنجاب دے دوراڈے علاقیاں توں غریب روگی ایمرجنسی دی صورت وچ نشتر ہسپتال ملتان تے وسطی پنجاب دے شہری ٹیچنگ ہسپتال ساہیوال سنے جدوں لاہور دے سرکاری ہسپتالاں دا رُخ کردے نیں تے اوتھے مناسب سہولتاں نہ ہون دا آکھ کہ اوہناں نوں کدے ایس ہسپتال تے کدے اوس ہسپتال وچ دھکے کھان لئی بھیج دتا جاندا اے۔

انج ناکافی سہولتاں دے عملے دی غفلت پاروں سالانا سینکڑے بندے موت دے مونہ وچ ٹُر جاندے نیں۔ طبی دنیا وچ اک اصول رایج اے کہ روگی نوں کسے دوجے ہسپتال اوس ویلے تیکر منتقل نہیں کیتا جاسکدا جدوں تیکر اوہدی طبعیت سنبھل نہ جاوے تے اوہ ایس جوگا ہوجاوے کہ سفر کرسکے۔ پاکستان بھر وچ ہیلتھ دے حوالے نال شرمناک صورتحال اے جد کہ پنجاب دے ہسپتال مسائل دا گڑھ بندے جارہے نیں طبی سہولتاں دے فقدان پاروں روگیاں نوں نہ صرف مشکلاں دا ساہمنا کرنا پیندا اے سگوں کئی روگی جان دی بازی وی ہارجاندے نیں تے موجودا دور وچ ہسپتالاں دی رہی سہی سہولتاں دن بدن ختم کیتیاں جارہیاں نیں۔ معلوم ہویا کہ جو پرچی مُفت بن رہی سی ہن 50 رُپئے دی بنے گی جد کہ دوائیاں دیاں قیمتاں وچ بے پناہ وادھا ہوگیا اے۔ شوگر‘ کینسر تے دل دے روگاں دیاں دوائیاں اک عام بندے ای اپڑ توں دور ہوچکیانیں۔ ماضی وچ ارباں دی لاگت توں میٹرو منصوبے توں تیار کیتے گئے پر صوبے دے سرکاری ہسپتالاں وچ بنیادی سہولتاں دی فراہمی وچ مکمل طور تے ناکامی نظر آرہی اے۔ صوبے بھر وچ خورے ای کوئی ایہو جہیا سرکاری ہسپتال ہووے جتھے غریباں نوں مکمل احترام نال علاج معالجے دے سہولت میسر ہووے۔ ہر سرکاری ہسپتال وچ روگیاں دی خواری روزانا دا معمول بندا جارہیا اے۔ کوئی علاج لئی ترس رہیا اے تے کسے دی واری ای نہیں آرہی جد کہ ہسپتال دے گارڈز ڈاکٹر دا آئے دن روگیاں دے وارثاں نال مار کُٹ معمول بندا جارہیا اے۔ لوک پی ٹی آئی حکومت نوں بہت سارے مسائل دا ذمے دار قرار دے رہے نیں پر حقیقت ایہ اے کہ صحت دے شعبے نوں درپیش مسائل تے سابقا حکومت دے پیدا کردا نیں جہناں اک پاسے دوجا دین دی زحمت گوارا نہیں کیتی۔ سرکاری ہسپتال دی ایس صورتحال دی اصل ذمے دری تے سابقا پنجاب حکومت اتے عاید ہوندی اے۔ جے میاں شہباز شریف صوبے وچ سڑکاں دے غیر ضروری جال وچھان‘ ریلوے تے ٹریناں دے چکر وچ الجھے بغیر صحت دے شعبے تے تعلیم اُتے اپنی ساری توجا مرکوز رکھدے تے اج غریب روگی ہسپتالاں دے فرش اتے راتاں نہ گزاردے۔ پر جنوبی ایشیا دے 20 بہترین ہسپتالاں وچوں بھارت دے 19تے بنگلا دیش دا 1ہسپتا اے جد کہ پاکستان دا سی آئی ڈی پی انٹرنیشنل فاونڈیشن جہنوں پاکستان دا پہلے درجے دا دل دا ہسپتال منیا گیا اے جنوبی ایشیا دے ایہناں ہسپتالاں وچ 22 نمبر اتے اے۔ جناح میموریل ہسپتال 28 ویں نمبر اُتے جد کہ سندھ انسٹی ٹیوٹ آف یورالوجی 29 ویں نمبر اُتے اے۔ ”رینکنگ ویب آف ہاسپیٹلز“ مطابق جنوبی ایشیا دے بہترین ہسپتالاں دی فہرست وچ اسلام آباد دا شفا انٹر نیشنل 45 ویں نمبر اتے جد کہ شوکت خانم میموریل کینسر ہسپتال 48 ویں نمبر اُتے اے۔ ضرورت ایس امر دی اے کہ محکما صحت وچ وڈے پیمانے اُتے اصلاحات کیتیاں جاون۔ حقیقت تے ایہ اے کہ ملک دے کئی ہسپتال بیماریاں دا گڑھ بن چکے نیں۔ صفائی دا نظام ناقص اے اکثر سرکاری ہسپتالاں دیاں اُساریاں خستا حال ہوچکیاں نیں۔ ہسپتالاں دا فضلامہلک بیماریاں دا کارن بن رہیا اے۔ ایس فضلے نوں صحیح طریقے نال تلف نہ کیتا جانا لمحا فِکریا اے۔ سگوں گل تے ایس توں وی اگے نکل چکی اے۔ سرکاری ہسپتالاں دے گند وچوں پلاسٹک دا سامان کڈھ کے مارکیٹ وچ ویچیا جاندا اے تے فیر اوہدے توں پلاسٹک دا دانا بنایا جاندا اے۔

صحت تے تعلیم دے شعبیاں وچ ہنگامی بنیاداں اتے کم کیتا جانا ویلے دی لوڑ اے۔ ایہو جہے اقدامات کیتے جاون جہدے توں غریب لوکائی نوں فوری ریلیف ملے۔ جے پاکستان ریلوے دے ہسپتالاں دی گل کیتی جاوے تے ریلوے پاکستان دا اک بہترین ادارا اے پر ایہدے ملازماں نوں علاج معالجے دی سہولت دستیاب نہیں اے۔ ماضی وچ پاکستان ریلوے نے اپنے ملازماں دے علاج معالجے لئی سی ایم ایچ توں ماہدا کر رکھیا سی جہدے توں ملازماں نوں ریلیف مل رہیا سی پر اوہ معاہدا ختم ہوگیا اے تے فیر کسے نے ایس پاسے توجا نہیں دتی۔ ایہدے بعد فیر میو ہسپتال لاہور نال معاہدا ختم ہوگیا اے۔

عالمی ادارا صحت مطابق پاکستان صحت دیاں معیاری سہولتاں توں عاری 195 ملکاں وچوں 154 ویں نمبر اتے آوندا اے۔ موجودا حکومت نے اپنے منشور وچ ملک دے غریب لوکاں نوں صحت دیاں سہولتاں دین دا وعدا کیتا سی۔ پر ایہ وعدا حالے تیکر ادھورا اے۔ صحت کارڈ دی صورت وچ لوکائی نوں کسے حد تیکر ریلیف ملیا اے ویکھیا جاوے تے پاکستان وچ شعبا صحت دی تباہ حالی کسے کولوں لکی ہوئی نہیں اے۔ ایتھے ویلا لنگھاون دے نال نال صحت دے شعبے دے مسائل وچ وادھا ویکھن وچ آرہیا اے۔ بیماریاں کھلردیاں جارہیاں نیں۔ ایہ اک بھیانک حقیقت اے کہ ساڈے ملک وچ سستا علاج اک خاب بن چکا اے۔ پرائیویٹ ہسپتالاں توں علاج کرانا غریب بندے دے وس دی گل نہیں۔ ایہ صورتحال حکومت لئی فکر دا لمحا اے۔ پر بدقسمتی نال صحت اتے حکومتی توجا نہ ہون برابر اے۔ حکومت لوکائی دے وسیع تر مفاد وچ سالانا بجٹ وچ صحت دے شعبے لئی وادھا کرے۔ ہسپتالاں وچ علاج دیاں بہترین سہولتاں لئی خاطر خا اقدامات کیتے جان تے چارے صوبیا وچ محکما صحت وچ مالی بدعنوانیاں اتے قابو پایا جاوے تے دوائیاں دی خردبرد دی روک تھام لئی سنجیدا کوششاں کیتیاں جاون تے کوئی شک نہیں کہ صحت دے شعبے نوں درپیش مسائل وچ کمی نہ آوے۔ جے سرکاری ہسپتالاں دا نظام درست ہوجاوے تے اوتھے دا رُخ کرن والے روگیاں نوں مفت دوائیاں اسانی نال دستیاب ہون تے ڈاکٹرز سنے بیڈ تے ہور سامان دی گنتی پوری ہووے تے غریب بندے لئی سستے علاج دا خاب پورا ہوسکدا اے۔