انساناں دا جنگل۔۔۔۔۔٭رویل کالم٭

انساناں دا جنگل۔۔۔۔۔٭رویل کالم٭

الیاس عباسی

اج دے انسان دا سُفنا ، انسانی ترقی اے جہدے لئی حضرت انسان نوں کئی پِیڑاں داساہمنا کرنا پے رہیا اے ایہدا مقابلا ، کسے باہرلی طاقت نال نہیں سگوں اپنے ہی سپیسشی دے انسان نال اے شاید ایہہرِیت ساڈے وڈکے رکھ گئے سن جہدوں ہابیل تے قابیل وچکار ہوئی لڑائی وچ پہلی انسانی زندگی مُک گئی انسانی سفر دی کہانی بہت پُرانی اے ایس سفر وچ کئی رکاوٹاں وی آئیاں تے کئی طوفاناں نے انسانی ترقی نوں روکن دا جتن وی کیتا۔ انسانی دُکھاں دا مداوا کرن لئی ، لکھاں پیغیمبروی گھلے گئے تاں جے انساناں دی رہنمائی کیتی جاسکے تے انسانی زندگی دامقصد پوراہوسکے مذہبی آگوواں وی انسان نوں سُدھارن وچ کوئی کسر ناں چھڈی ساڈے ایس خطے وچ کئی اصلاحی تحریکاں نے جنم لیا ایہناں وچوں ہی اک وڈے اصلاح کار بابا نانک وی سن جہدے منن والے کروڑاں وچکار نیں تے دوجے پاسے بُلھے ورگے صوفی شاعر وی دِسدے نیں جہناں انسانیت دے فلسفے نوں موضوع بنایا ایہناں مہان آگوواں نے انسانی پِیڑاں مُکان دا جتن کیتا انسانی بنیادی لوڑاں دا خیال تے پربندھ کرن دی نصیحیت وی کیتی ایہدا وکھالا بُلھے دے عرس وچ لگیا لنگر ہووے یاں فیر سکھاں دی لنگر دی نانکی ریت ہی کیوں ناں ہووے,چوں ہوندا اےایسے لئی بُلھے نوں وی کہنا ای پے گیا سی

اِٹ کھڑکے ، دُکڑ وجے، تتاہووے چُلھا

آون فقیر تے کھا کھا جاون راضی ہووے بُلھا

بھُکھ ، اک وڈی حقیقت اے انسان ایسے بُھکھ پاروں بازاراں وچ وِکدا وی نظر آوندااےکل دا انسان غلامی دے بھیڑے تجربے دا ذائقا چکھ چُکیا اے مغرب اندر کئی سوورھیاں دی غلامی مُکاون وچ کئی ان گنت ، گواچے ہیروز دا کارناما سی کہ جہدے توں ابراہم لنکن ورگے آگوواں نوں وی غلامی مُکاون وچ اپنا بھرواں حصا پاونا پیا جے ماضی ول جھات پائیے تاں امریکی تاریخ ساری دنیا لئی ،،غلامی دی کالک،، اے جتھے ماڑے لوکاں نوں قید کرکے ،،انسانی جنگل،، وچ سُٹیا جاوندا سی جہدینمائش لئی اخباراں وچ اشتہار دتے جاوندے تے ہزاراں دی گنتری وچ امریکی تے یورپی ایہناں غلاماں ،،حیوان،، نوں ویکھن لئی آوندے کالے رنگ دے مرد ، عورت نال ماڑا ورتارا رکھیا جاوندا ایہناں کولوں جنوراں وانگوں کم لیا جاوندا سگوں ماضی دی مشہور امریکی سرکس اندر جنوراں نال ایہو کالے ہوندے تے کئی گوریاں دے منورنجن لئی موت دی جھولی وچ جا ڈِگدے اج دے مغربی انسانی حقاں دے چیمپین دی پرانی تریخ ماڑی اے فرانس اج وی اپنے ماضی توں پِچھا نہیں چھُڑاسکدا جتھے فرانسییسی کالونیاں توں افریکیاں نوں غلام بنا کے پیرسلیائیا جاوندا تے فیر ،،نمائش،، توں ناں صرف فرانسیسی لوکاں دی تفریح کیتی جاوندی بلکے ایس راہیں وِکری وی ہوندی ۔ اج پیرس شہر دی امیری ہووے یا نیویارک شہر دی امیری ہووے یاں فیر آسٹریلیائی شہر دی امیری ہووے اِک گل تاں ثابت اے کہ ماڑے لوکاں دا رج کے استحصال ہویا اے بلکےاوہناںدی ماڑی حالت ای ایہناں دی امیری داراز سی۔

اٹھارویں، 19ویں تے 20 ویں صدی دے آوندے آوندے غلامی نوں مکاون دے جتن کیتے جاون لگ پئے افریکا اتے مقامی امریکیاں اندر جبر دے خلاف کھلوہن دا حوصلا آگیا ہُن غلامی دیاں زنجیراں ٹُٹن لگ پئیاں

اج دی اکیویں صدی دے ڈیجیٹل انقلاب نے ساری دنیا ای بدل دتی اے جے دو ، تِن سو ورھے پہلاں داانسان اُٹھ جاووے تاں اوہ اجوکی ترقی ویکھ کے بے ہوش جاوےگا۔

اج توانائی دا زریعا صرف تیل ای نہیں رہیا، ہُن پانی وی اک طاقت بن چکیا اے ، ہواتوں بجلی پیدا کیتی جارہی اے سورج دے لِشکارے توانائی دا اک وڈا تے سستا کارن اے ایسے لئی کئی تیل پیداکرن والے عرب ملکاں دی چودھراہٹ نوں خطرا پیدا ہوگیا تے اپنی معیشت نوں سنبھالن لئی سعودیہ دے محمد بن سلمان نوں وی ویژن 2030 دا اعلان کرنا پے گیا تے اماراتی ایس ماڑی صورتحال توں بچن لئی کل دی وڈی طاقت اسرائیل نال تجارتی سنبندھ کرن تے مجبور ہوگیا کیوں جے ہُن پیٹرو ڈالر دی حکمرانی مُک دی جارہی اے تے آون والا کل آرٹی فیشییل انٹیلی جنس دا اے۔

جے اسیں اج اپنے سماج ول جھات پائیے تاں ایہہ غلامی اج وی زندا اے بدقسمتی نال ساڈا ملک وی اوہناں دیساں وچوں اک اے جتھے انسانی سمگلنگ عام جہی گل اے ایس کاروبار دا شکار اوہ لوک ہوندے نیں جہڑے معاش دی مجبوری پاروں ایہناں انسانی سوداگراں دے ہتھے چڑھ جاوندے نیں سبھ توں وڈا متاثر ہوون والا طبقا سوانیاں تے بچیاں دا اے کئی سوانیاں پروسٹی ٹیوشن ورگے پیشے وچ ورتیاں جاوندیاں نیں دبئی اج وی ایہناں سوداگراں لئی اک جنت توں گھٹ نہیں جتھے پاکستانی، ہندوستانی، فلیپینی اتے بنگلا عورتاں دا استحصال کوئی نویں گل نہیں مشرقی یورپ تے روسی سوانیاں نال وی دھرو ہونا کوئی وکھری گل نہیں تیل دی دریافت توں بعد عرب ملکاں وچ امارت دی شکل نِکھر کے ساہمنے آئی لکھاں ورکراں دی فوج نے اج سارے مڈل ایسٹ دا مہاندرا ای بدل چھڈیا اے جے تسیں دبئی میٹرودے فہادی سٹیشن لاگے بنے میوزیم دی یاترا کرلِووتاں انج لگے گا کہ 80 دی دھائی توں پہلاں ایتھے ریت ای ریت سی اج دبئی دی اپنی اک ہوند اے اپنی گلوبل ثقافت پاروں ، ایس دبئی دا مقابلا اوکھا اے پر ایس چمک پِچھے انھیری تواریخ اے کئی ورکراں دا ایس حد تیکر استحصال ہویا کہ اوہناں نوں اپنے ہتھوں،اپنیاں جاناں مُکانیاں پئیاں تاں جے ایس دُنیا دیاں پِیڑاں دا ساہمنا کرنا مُمکن نہیں سی رہیا۔

ڈیجیٹیل انقلاب نے ایتھوں دامہاندرا تے بدل چھڈیا تے نال ای انساناں دی غلامی نویں ڈھنگ نال شروع کردتی گئی اج وی کویت، سعودی عرب، بحرین ، قطر تے متحدہ عرب امارات اندر سوشل میڈیاراہیں گھریلوملازماں ویچیاں جاوندیاں نیں جہناں دا معاشی تے جنسی استحصال عام اے تے عرب سرکار ولوں مکمل چُپ اے کئی انسانی حقاں لئی کم کرن والی این جی اووزوی ایہناں عرباں اگے لِسیاں نیں۔

ایتھوں دے عرب ماڑے ایشیائی ملکاں دے باشندیاں نوں انسان دا درجا دین تے راضی نہیں ایہناں دے گھراں وچ ، ایہناں دیاں فیکٹریاں ، کمپنیاں وچ جنوبی ومشرقی ایشیا دے مزدوراں نال ماڑا سلوک ہوندا اے تے جہدے تے ایتھوں دی عرب سرکار دی چُپ ایس گل دا ثبوت اے کہ مفاد لئی ، ایہہ سبھ اک مُٹھ نیں

آون والا کل، اج دے مڈل ایسٹ دے معاشی استحصالی ورتارے نوں بلیک ہِسٹری دا درجا دیوے گا عالی شان عمارتاں بنان والیاں نوں چار، چار فٹ دی تھاں تے سونا نصیب ہوندا اے نہان لئی تے حاجت لئی اک مخصوص ویلا ہوندا اے تنخاہ ایہینی گھٹ ہوندی اے کہ اوہناں ہی کھایا جاوندا اے کہ جہڑازندا رہن لئی ضروری اے کُجھ ورھے پہلاں مینوں دبئی دے اک ہسپتال وچ رہن دا موقع ملیا جتھے ٹی بی دی مریضاں نوں رکھیا جارہیاسی ایتھے کئی مریض ایسے وی سن جہڑے بیماری توں مکمل شفا پاچُکے سن پر اپنے گھر واپس جان لئی ٹکٹ لئی پیسے نہیں سن۔

اک بنگلا دیشی جوان نے دسیا کہ اوہنوں چھے مہینے ہوچکے نیں پر مجال اے کہ دبئی سرکار ولوں ، اوہدی واپسی لئی کوئی جتن ہویا ہووے سگوں اوہ قسمت دا ہاریا ایس گل تے وی صبر کری بیٹھا سی کہچلوقید تے ضرور اے پر تِن ویلے کھاون نوں تاں مِلتاں جاندااے۔

میرے پُچھن تے دسیاکہ اوس اپنی زندگی ایتھوں دی اک پرائیویٹ کمپنی لئی گال چھڈی اے پر اج بیماری پاروں ناں صرف نوکری چلی گئی بلکے ہن اپنے دیس پرتن لئی اینے پیسےوینہیں کہ فلائٹ دا ٹِکٹ خریدیاجاسکے۔

کیہ اجہی صورتحال اجوکی ترقی یافتا دنیا لئی اک کالکھ نہیں ؟

ٹیکس فری زون دا نعرا لا کے عرباں نے استحصال دی نیںہہ رکھی تے ایس توں فائیدا چُکن لئی پنجے انگلاں اکٹھیاں ہوکہ اک مٹھ بن چکیاں نیں اج فیس بک ، گوگل، انسٹا گرام تے ملازم یعنی کہ انسان وِکدے نیںانسان نوں اک پراڈکٹ بنا دتاگیا اے جہنوں مُل خریدیا تے ویچیا جارہیا اے تے تسی وی سیانپ رکھ دے او کہ فیر اجہے لوکاں نال کیہ ورتاراہوندا ہووے گا۔ کئی واری زہن وچ سوال آوندا اے کہ اسیں انسان اینے بھیڑے کیوں ہوگئے آں ؟ ساڈے فلسفے کتھے گواچ گئے نیں ؟ شاید اج اسیں اپنے دُشمن ، آپ بن گئے آں۔

٭٭٭٭٭