یونس بھٹی دا غزل پراگا "دِل دے واہگے" ۔۔۔۔٭رویل تبصرا٭

یونس بھٹی دا غزل پراگا "دِل دے واہگے" ۔۔۔۔٭رویل تبصرا٭

واہگہ بارڈر پوری دُنیا وچ جانیا پچھانیا جاندا اے کیوں جے ایہ اجہی سرحد اے جو دو دیساں نوں ونڈدی اے پاکستان تے بھارت تے ایس وچ سبھ توں ودھ پنجاب واسیاں نوں دُکھ سہنا پیا۔پنجاب ونڈیا گیا تاں ایتھوں دے واسیاں دے دِلاں وچ جہڑا موہ پیار سی اوہ کدے وی نہ ونڈیا گیا جس دا وکھالا لکھاریاں نے اپنیاں لکھتاں وچ وکھ وکھ رنگاں وچ کیتا اے،ناول کاراں،کہانیکاراں تے شاعراں نے ایس نوں اپنے اپنے انداز نال بیان کیتا اے۔سوشل میڈیا نے ایس سانجھ نوں ہور ودھا دتا اے جس کر کیاجوکے سمے دے وی شاعراں نے ایسے موضوع نوں چُنیا اے۔ دوواں پاسیاں وچ چلن والیاں تحریکاں دی جانکاری تے اثر وی لکھتاں وچ ویکھیا جا سکدا اے۔”دِل دے واہگے“ وچ وی ایس شاعر نے ونڈ دے موضوع نوں ودھیا ڈھنگ نال بیانن دا جتن کیتا اے۔ارشاد سندھو آپ دی شاعری بارے فلیپ وچ انج لکھدے نیں:

”دوواں پنجاباں وچ ازلاں توں اِکو دھرتی اُتے وسن تے اِکو ماں بولی بولن والی جہڑی ایکتا تے سانجھ اے اوہ یونس بھٹی دے دُھر اندر کدھرے لُکی ہوئی اے تاہیوں تاں اوہ آکھدا اے:

دونہ پنجاباں رکھے بھٹی

دِل دے واہگے کھلے اج وی“(فلیپ)

اِک ہور تھاں تے اوہ لکھدے نیں:

ونڈ دے دُکھ نہ بھُلے اج وی

روندے ویڑھے چُلھے اج وی

اس بٹوارے نوں پئے رون

نانک صاحب تے بُلھے اج وی

دھرتی ماں تے جِند پئے وارن

بھگت سنگھ تے دُلے اج وی

چڑھدے ولوں لاہندے آون

خشبوواں دے ہُلّے اج وی

پئے لہور توں جان جلندھر

ٹھنڈی واء دے بُلے اج وی

دونہ پنجاباں رکھے بھٹی ؔ

دِل دے واہگے کھُلے اج وی

ص۔18

ایہ شاعر سوال کردے نیں کہ ایہ بٹوارے کس نے کیتے نیں تے دوواں پاسے وچ جہڑے جہڑے دُکھ سہے جا رہے نیں اوہناں دا ویروا کیتا اے یونس بھٹی ؔ اپنی دھرتی نال محبت رکھن والا شاعر اے۔

تھانیاں کچہریاں وی کیہ واپردا اے اوس دی کتھا ملدی اے

کلا ای نہیں عشق سیاپا

کجھ سیاپے ہور وی ہوندن

ص،22

پڑھی لکھی سوانی نوں جدوں انپڑھ نال ٹوریا جاندا اے اوس دی گل یونس بھٹی ؔ نے بیان کردیاں سوانیاں دے جذبیاں نوں وی اُلیکیا اے”انھے دیس“ وچ سوانیاں نال کیہ واپردا پیا اے ایس بارے کئی غزلاں وچ شاعر نے اپنے وچاراں نوں بیانیا اے کدھرے اوہ جیوندیاں ای دھیاں نوں دفناون دی گل کردیاں اج وی سبھ کجھ انجے ای کسے ہور رُوپ وچ ہوندا ویکھدا اے تے دُکھ دا پینڈا کٹدے لوکاں نوں موضوع بنایا اے۔

یونس بھٹی ؔ نے عشق دے موضوع نوں وی بیانیا اے عشق دے چاء بارے لکھدیاں اوہ کہندے نیں:

عشق دا چڑھیا چاء نہیں لتھا

حالے ایہ دریا نہیں لتھا (ص۔26)

”چِٹے کُوڑ“ نوں جاندے نیں تے فیر وی اوس دے ساہمنے سینا تان کے کھلو جاندے نیں ایسے کر کے اوہ نفرت والی رَت نوں دھرتی اُتوں دھون دی آس کردے نیں۔ حق سچ دی اواز نوں اوہ انج بیان کردے نیں:

اج وی حق لئی ہر حسینی

جان تلی تے دھردا رہندا

ص،16

انسان دی حیاتی دے عارضی پن نوں یونس بھٹی لکھدے نیں:

ہِک ہچکی دی مار اے بندا

بن دا بہوں فنکار اے بندا

تھوڑا وقت گزارن دے لئی

پاندا ڈھیر کھِلار اے بندا

زندگی اُکا ہولی جہی اے

آپ ودھاندا بھار اے بندا

(ص۔38)

یونس بھٹی ؔ کہندے نیں کہ جدوں ہمتاں نے جُٹ جانا اے تاں ظالماں دے ہتھ ٹُٹ جاون گے بس لوڑ ایس گل دی اے کہ ہمت کرن والے اکمُٹھ ہو جاون۔اوہ چاہندے نیں کہ فرعوناں نوں تختوں لاہن والا موسیٰ چھیتی آ جاوے۔ایہ شاعر چاہندے نیں کہ ظالماں داراج مُک جانا چاہیدا اے تے کالی چودھر نوں اخیر مُکنا ای اے ایسے لئی تاں اوہ پکاردے نیں:

”لوکاں جان لیا اے ظالم اِکو ورگے

کالی چودھر ساری کولوں رب بچاوے“(ص۔41)

ویہویں صدی دے مُڈھ توں ای پوری دُنیا وچ انسان دی ایکتا دے پرچار واسطے وکھ وکھ تحریکاں چلیاں تے لوکائی نے نسل پرستی نوں دُھتکاریا پر ایس سبھ دے باوجود وی نسل پرستی نوں جڑھوں نہیں مُکایا جاسکیا تے ایہ کسے نہ کسے صورت وچ موجود رہی اے پچھلے کجھ مہینیاں وچ ای امریکا اندر کالیاں تے گوریاں وچکار نسل پرستی نال جہڑے پاڑھ پئے نیں اوس خلاف وی تحریکاں چلیاں نیں تے سبھ نے اِک مِک ہو کے نسل پرستی والیاں دے خلاف اواز چُکی۔ یونس بھٹیؔوی اپنی شاعری وچ انسانیت دی گل کردے نیں اوہ نسل پرستی دے ورودھی نیں جس کر کے اوہ اپنے وچاراں نوں انج بیان کردے نیں:

آدم اَلّ تے اِکو جہی اے

مُڈھوں ول تے اکو جہی اے

جے کوئی سمجھے چِٹی کالی

ہوندی کھَل تے اِکو جہی اے(ص۔80)

ایس شاعر کول موضوع دی ون سونتا اے تے ایس نوں بیانن دا ڈھنگ وی نویکلا اے، ایس شعری پراگے نوں نستعلیق مطبوعات،لاہور ولوں شایع کیتا گیا اے کُل صفحے128تے مُل چارسو روپے اے۔