پنجابیاں دے فرض تے مادری زباناں دا دیہاڑ ۔۔۔۔٭رویل٭

پنجابیاں دے فرض تے مادری زباناں دا دیہاڑ ۔۔۔۔٭رویل٭

رویل فیچر سیوا

21 فروری 1952 وچ اپنی زبان داحق منگن تے ڈھاکا وچ پڑھیاراں اُپر گولیاں چلا دِتیاں گئیاں۔اوہناں داقصور بس ایہناں سی کہ اوہ اپنی زبان منگدے سن۔پنجابی ہر سال اپنی زبان واسطے وکھالا کردے نیں تے فیر کجھ تاں اکو ای دن دا وکھالا کر کے چُپ کر جاندے نیں جو کسے طرحاں وی ٹھیک نہیں اے۔مادری زبان دی اہمیت بارے مارشل لوہان دے ایہناں اکھراں نوں ویکھنے آں جہدے وچ اوہ کہندے نیں کہ دُنیا وچ سبھ توں وڈا پراپیگنڈا مادری زبان ای اے،جو بال سکھدے نیں تے اسیں غیر شعوری بڑی ہم آہنگی نال سکھ جانے آں۔ایہدے نال ساڈیاں سوچاں تے خیالاں نوں کوئی شکل مِلدی اے۔ایس نال ای سبھ توں ودھ طاقتور طریقے نال پراپیگنڈے دے طور تے ورتیا جا سکدا اے اوہ لکھدے نیں:

The greatest propaganda in the world is our mother tongue,that is what we learn as children ,and which we learn un consciously .That shapes our perception for life .That is propaganda at its most extreme form.(Marshal Mcluhan )

پنجابیاں نوں ایہ دن کجھ نہ کجھ سبق دے کے جاندا اے جو سانوں سبھ نوں سکھن تے ہر ویلے اپنے اُتے لاگو کرن دی لوڑ رہندی اے۔پنجابیاں نوں کدے وی اپنی زبان نوں اپنا کہن لئی شرم نہیں آنی چاہیدی اے۔پچھلی ڈیڈھ صدی توں زبان توں وانجھے رکھن دی وجھا توں پنجابی اپنی زبان اپنی پچھان نوں بلکل بھُل گئے ہوئے نیں تے اوہ اوسے گل نوں سچا سمجھی بیٹھے نیں جو اوہناں دی اک فیصد وی نہیں اے۔اوہناں اُتے کوئی ہور زبان مڑھ دتی گئی اے جو نہ تاں ایس خِطے نال کوئی سنبد ھ رکھدی اے تے نہ ایس ساڈے وسیب نال جُڑدی اے۔وسیب نال جُڑے بغیر زباناں کدے وی پُنگر نہیں سکدیاں ہن۔

اک گل اُگھڑویں طور تے ساہمنے رکھو کہ جے پنجابی زبان واسطے تسیں کجھ نہیں کرو گے تاں کوئی وی نہیں کرے گا۔ہر ویلے جھُردے رہن دی تھاں عملی طور تے کجھ کر کے وکھاؤ۔

بالاں نوں مادری زبان دی اہمیت بارے وقفے وقفے نال ضرور دسدے رہو۔بالاں نوں ہور زباناں وی سکھن دیو نہیں تاں اوہ ساڈے سماج وچ پرچلت سوچ دا شکار ہو کے اپنی تے ہورناں زباناں توں دُور ہوندا جاوے گا۔

ایہدے نال نال ایس گل نوں وی دھیان وچ رکھو کہ پُرکھیاں تے فخر ای کردے رہن دی تھاں اپنے حصے دا کم وی اپنی زبان واسطے کردے رہو۔پنجابی زبان دی کوئی کتاب، کوئی رسالا،کوئی اخبار یاں صوفی شاعراں بارے جانکاری اپنے بالاں نوں ضرور دسو۔انگریزی میڈیم پڑھدے بالاں دیاں کتاباں وچ باقی صوبیاں دے کلاسیکی شاعراں دے بارے تاں سوال ہین پر جے پُچھیا جاوے کہ پنجابی صوفی شاعر کہڑا اے تاں بال گنگ ہو جاندا اے۔ایہ کم تسیں آپ سوہنے انداز نال کرو،ستّر بہتر ورھیاں دی اُڈیک نہ رکھو۔

پنجابی واسطے کم کرن والیاں نوں اپنے اپنے ناں نوں بُھل کے اپنی زبان نوں پچھان بناؤن لئی جتن کرنا چاہیدا اے۔

پنجابی وچ نظم نالوں نثر دی بہتی لوڑ رہندی اے۔ ایس لئی لکھاریاں نوں نثر تے بہت زور دینا چاہیدا اے۔لہجیاں توں اُتے اُٹھ کے سوچنا چاہیدا اے جو سانوں سبھ نوں اکٹھا کر دیوے۔

سبھ توں پہلاں اپنی زبان بارے اوہدے مُڈھ بارے ڈھیر سارا پڑھو۔کلاسیکی لکھاریاں نوں ویکھو تے اوہناں دے وِژن نوں سمجھو کیوں جے اوہناں نے پیار تے محبت دا جو درس دِتا اے اوہ کُل سنسار نال محبت اے۔

پنجابیاں دی سبھ توں وڈی گھاٹ ایہ وی اے کہ اوہ اوریجن ٹیکسٹ دی تھاں حوالے تے سُنی سنائی گل نوں حقیقت سمجھن لگ جاندے نیں گھٹو گھٹ اپنی ماں بولی واسطے تاں انج نہ سوچو۔ایس بارے ضرور چنتا رکھو کہ تہاڈی زبان نوں تہاڈے تے تہاڈے بالاں کولوں کون کھوہ رہیا اے۔

وڈے تے عظیم لوک ای اپنی لکھت وچ سادا انداز تے سادا زبان نبھا سکدے نیں،نویں نسل نوں نال جوڑن واسطے سانوں سبھ نوں اجہیا لکھنا پوے گا جو اجوکی پِیڑھی نوں سمجھ وی آ جاوے۔کدھرے انج نہ ہووے کہ اوہ پنجابی لکھت دا وی ترجما کرواندے پھرن۔

گلبات کردیاں ہویاں پنجابی زبان نوں ورتیا جاوے کیوں جے جہڑا وی پنجاب اندر رہندا اے اوس نوں پنجابی ای منّیا جاندا اے۔پنجابی بولن تے شرمندگی کرن والیاں دی حوصلا شکنی کرنی چاہیدی اے تے اپنے ایس رویئے نال نویں نسل نوں عملی طور تے ماں بولی نال محبت دا درس دینا چاہیدا اے۔کیوں جے ہر پنجابی نوں خاب اپنی ای زبان وچ آؤندے نیں ایسے لئی تاں اوہ اپنے خاب لوکاں تیکر اپڑا نہیں سکدے نیں کیوں کہ اوہناں نوں کسے ہور زباناں وچ ایہناں نوں ترجما کر کے اپنے خاباں دی وی ترجمانی کرنی پیندی اے۔

دوجیاں زباناں دے ادب نوں پنجابی وچ ترجما کیتا جاوے۔ضروری نہیں کہ ہر کوئی اک وڈی کتاب ای ترجما کرے،اک ادھا صفحا ترجما کر کے وی حصا پایا جا سکے گا ۔پنجابیاں نوں دوجیاں زباناں دے ساہویں پنجابی ادب دی رچنا کرنی چاہیدی اے۔جے بالاں نوں اپنی مادری زبان وچ سکھایا جاوے تاں اوہ اسانی نال انگریزی زبان وی سکھ جان گے جو اجوکے سمے اندر جگت پدھر دے علماں نال پُرچی اے۔

اپنی زبان دی ودھوتری واسطے نا اُمیدی پھیلان توں چنگا اے کہ چنگی آس رکھی جاوے نویں پِیڑھی نوں اُمید دِتی جاوے۔

اوہ لوک جو پنجابی ہوندیاں ہویاں وی ایس نال متریا سلوک رکھدے نیں۔ پنجابی دے ناں تے لسانی یاں ادبی جھیڑا پیدا کر کے ایس زبان نوں محدود کرنا چاہندے نیں اوہناں دی اصل شکل سبھ نوں وکھانی چاہیدی اے۔اپنے سیاسی حکمراناں نوں ایہ گل اپڑانی چاہیدی اے کہ اوہ ساڈی زبان واسطے ساڈے فطری حق نوں اپنی پارٹی دے منشور دا حصا بنان گے تاں اوہناں نوں پنجابیاں دے ووٹ دتے جان گے۔پنجاب نوں کسے وی صورت وچ ونڈ کے اپنے بھیڑے مقصداں نوں حاصل کرن لئی جتن کرن والیاں نوں ایتھوں دی لوکائی کسے صورت وی اپنا نمایندا نہیں چُنے۔

اپنی زبان نوں کدے وی بھیڑا نہ آکھو۔ایس دے نال نال کسے دی زبان نوں وی بھیڑا نہ آکھو کیوں جے کسے دی ذلت کر کے تہانوں کدے وی عزت نہیں ملے گی۔ جے کوئی تہاڈی زبان نوں بھیڑا آکھے تاں ایہ اوس دی کم عقلی تے بے وقوفی اے تسیں انج دا ہوون دا ثبوت نہ دیو۔

پنجابی ماواں دا سبھ توں وڈا فرض ایہ اے کہ اوہ اپنے بالاں نوں پنجابی سکھان تاں جو اوہ اپنی زبان تے دھرتی نال پیار قائم رکھے۔پرایویٹ سکولاں،کالجاں تے ہور تعلیمی اداریاں نوں وی پنجابی زبان پڑھان دی پریرنا دتی جاوے تے اوہناں تعلیمی اداریاں دی اوہناں چر رجسٹریشن نہ کیتی جاوے جتھے پنجابی نہ پڑھائی جا رہی ہووے۔پنجابی پڑھن والے پڑھیاراں دا ایہ فرض بن جاندا اے کہ اوہ اپنی زبان،اپنی پچھان نوں اگے لے کے جاون تے اوہ ایس دی تحریک وچ وی بھرپور حصا لین۔پنجابی ماواں توں بعد پنجابی استاداں دی ڈیوٹی سبھ توں ودھ بن جاندی اے کہ اوہ اپنی زبان نال موہ اپنے پڑھیاراں دے ذہن وچ بٹھان تے اوہناں نوں زبان دی اہمیت دا درس دین۔بھاویں اوہ کوئی وی مضمون پڑھاون والا استاد یاں استانی ای کیوں نہ ہووے۔

اپنی ماں بولی نوں اُچا کرن لئی ہور وی ڈھیر کم نیں جو نال نال ودھدے جاون گے بس اج توں اپنے آپ نوں منزل ول لیجان دا پندھ شروع کرنا پینا اے۔پہلا قدم چُکنا اوکھا اے پر ناممکن تے نہیں۔پنجابیاں دے حوصلے تے ہمت تاں کدے وی گھٹ نہیں پئے نیں تے ہن وی نہیں پینے۔

٭٭٭٭٭