ڈرے ہوئے پُھل ………..٭رویل کہانی٭

ڈرے ہوئے پُھل ………..٭رویل کہانی٭

گورمیل بیروکے

میں نِکی ہوندی تتلیاں مگر بہت بھجدی ساں۔ اوہناں نوں پھڑنا لوچدی ساں۔ میرے اندرلی سوجھی مینوں روک دیندی۔ سوجھی کہندی، "نہ میری اڑیئے، ایہ مر جان گِیاں!" پر من کچھ ہور کہندا، "پھڑ لے، لے لا نظارے! ہر شے نے مرنا ای اے۔" میں اپنے من نوں دھکے نال روک لیندی تے ہور پاسے موڑ لیندی۔

ہُن میں وڈی ہو گئی ہاں۔ میں ہر چیز نوں، ہر وست نوں تے ہر جیو نوں اسانی نال ختم کر دیندی ہاں۔ میری سوجھی وی ہن میرے من نال رل گئی اے ۔ من پورا طاقتور اے ۔ اپنی مرضی کردا اے ۔

...فریزر دریا دا کنڈھا سی۔ پہاڑاں دی گود سی۔ کھڑی ہوئی دُپہر تے گرمی دا مہینا سی۔ نمی نمی پچھم ولوں پون وگدی سی۔ میرے پیر پانی چ سن۔ میرا من چپ سی۔ میری نگاہ ساہمنے کھڑے ہائیڈرین جیا دے بوٹے ول چلی گئی۔ میری سوجھی کہن لگی کہ منکھ دا من اوس پودے ورگا اے جہڑا سمیں سمیں تے رنگ بدلدا رہندا اے ۔ ایہ پودا وی مٹی دی کھاری تے تیزابی تاثیر مطا‌بق اپنے پھلاں دا رنگ بدلدا رہندا اے ۔ہُن ایہ لال پھلاں نال انج لدیا کھڑا اے جویں مکلاوے جان والی مٹیار تیار ہوئی کھڑی ہووے تے ہو سکدا اے ، آتھن تک جاں کل تک پھلاں دا پیازی ہو جاوے جاں نیلا ہو جاوے۔

اج من 'چ کوئی اداسی دا رنگ سی۔ ایسے من چ، جیہڑا اپنے آپ نوں طاقتور سمجھدا سی۔ اداسی دے رنگ وچ رات دے غیرقدرتی رنگ والیاں گلاں گھل رہیاں سن۔ رات جو واپریا سی، ایہ کوئی پہلی وار نہیں واپریا سی۔ پہلاں وی بہت وار میں ایہ کر چکی ساں۔

اوہ اِک کُڑی سی، جس نال میں سوں جاندی ساں۔ اوس دے سارے انگ میرے ورگے ہی سن۔ پر پھر وی اوہ میرے سریر نوں مُنڈیاں وانگر ورتدی سی۔ میں اس طرحاں دی کیوں ہو گئی ساں؟ کیوں اوس کُڑی نال ایہ کردی ساں؟

###

میری ممی نے میرے نانکیاں نوں کینیڈا بلاؤن واسطے سپانسر کیتا ہویا سی۔ میری نانی دے نال میری ماسی تے ماما آؤنے سن۔ میرا نانا میری ممی دے ویاہ توں پہلاں دا ای مکیا ہویا سی۔ میرا ماما تے ماسی حالے پڑھدے سن۔ اوہ میری نانی نال کینیڈا آ سکدے سن۔

...مینوں میری ممی نے اک دن سوّکھتے ہی جگا لیا تے سوہنے کپڑے پا دتے۔ میں پچھیا، "ممی کتھے چلے آں، آپاں؟" اوہ دسن لگی، "اج تیری نانی، ماسی تے ماما آ رہے نیں۔ آپاں ایئر پورٹ چلے آں اوہناں نوں لین۔" میرے ڈیڈی نے کسے دی وڈی وین منگی تے اسیں چلے گئے۔ ہوائی اڈے تے میری ماں نے میرے نانکیاں دے سواگت لئی ڈھول والے دا پربندھ وی کیتا سی۔ اسیں پُھلاں دے گلدستے وی لے کے گئے ساں۔

میرے نانکے کینیڈا آ اترے۔ میری ممی نوں گوڈےگوڈے چاء سی۔ ساڈا گھر بھریا-بھریا جاپن لگا سی۔ کئی دناں تک ملن والے آؤندے راے تے اسیں وی بہت سارے گھراں 'چ جاندے راے ۔... تے ہولی ہولی میرے نانکیاں دی گڈی کماں ول رُڑھ پئی۔

...میرے جنم توں پنج سالاں مگروں میری چھوٹی بھین آ گئی۔ میری نانی کئی دن روندی رہی۔ چھوٹی نوں پرانہ سٹدی رہی۔ میرے ڈیڈی نے چنگھنی نال دُدّھ پلا کے چھوٹی نوں پال لیا۔ میں وی اپنے ڈیڈی دے نال چھوٹی نوں پالن چ مدد کیتی۔

جیویں جیویں چھوٹی وڈی ہوندی گئی تاں میری نانی میرے ڈیڈی دے ورودھ ہوندی گئی۔ اوہ نکی-نکی گل تے میرے ممی ڈیڈی نوں آپس وچ لڑا دیندی۔

میرا ڈیڈی سِدھا تے صاف بندہ سی۔ اوہ پنجابی پڑھ لکھ لیندا سی تے تھوڑی تھوڑی انگریزی وی جاندا سی۔ اوہ پنجاب چوں کھیتی کردا آیا سی تے کینیڈا چ وی کھیتاں تے نرسریاں چ جوب کردا رہیا سی۔ اوہ سانوں دوہاں بھیناں نوں بھانت بھانت دیاں گلاں سناؤندا۔ اوہ دسدا ہوندا کہ اج میں کیہ کیتا؟ اج مینوں کون ملیا؟ اج کون کیہ کہندا سی؟ اج دیاں خبراں کیہ نیں؟ بہت وار اوہ ساڈے پنڈ دیاں گلاں چھیڑ لیندا تے سناؤندا ہی رہندا۔ اسیں پنڈ کدے نہیں گئیاں۔ پر ڈیڈی نے گلاں نال ہی سانوں پنڈ دے ادھیوں ودھ لوکاں نال مِلا دتا سی۔

جد ڈیڈی ساڈے نال گلاں کردا ہوندا، اوس وقت میری نانی اندرے اندر پتا نہیں کڑھدی کیوں رہندی؟ کئی وار اَواز وی کڈھدی، "ہوں!"

میرے ڈیڈی دے کم تے جان توں بعد، میری ماسی تے نانی اس دے ورودھ بہت ابا تبا بولدیاں۔ کئی وار تاں سانوں دوہاں بھیناں نوں وی کہہ دیندیاں، "تھوڈا ڈیڈی گندا...۔"

چھوٹی جد توتلے جاے شبد بولن لگ پئی تاں اوہ کئی گلاں ڈیڈی نوں دس دیندی۔ پھر گھر چ کلیش ودھ جاندا۔ اک دن ڈیڈی کہندا، "میں تھوڈی دھی نوں دھکے نال نہیں ایتھے لیایا۔ تسیں میریاں منتاں کیتیاں سی۔ تسیں کہندے سی، ساڈا پار اتارا ہوجو۔ ساڈے چھوٹے نیانے ایہدے مگر کنیڈے پہنچ جان گے...۔"

ہولی ہولی میری ممی، میری نانی دے مگر لگن لگ پئی تے ڈیڈی توں دُور ہون لگ پئی۔ پھر اڈو اڈ سون لگ پئے۔ گھر دا ہر کم میری نانی اپنے مطابق کرن لگ پئی۔انج کہہ لؤ کہ گھر دی گڈی دا سٹیرنگ اس نے اپنے ہتھاں چ پھڑ لیا۔ جو کچھ میرا ڈیڈی کردا، اوس نوں میری نانی نکار دیندی۔ کئی وار تاں اس دیاں لیاندیاں چیزاں وستاں وی کوڑے 'چ سٹ دیندی۔

مینوں سمجھ نہیں لگدی سی کہ ساڈے گھر چ کیہ چل رہیا اے ؟ میری ممی راتاں نوں کیوں روندی رہندی اے ؟ ڈیڈی نال کیوں نہیں بولدی؟... تے نانی دا حکم گھر چ کیوں چلدا اے ؟

...میرا ڈیڈی اک دن شراب پی کے گھر آ گیا۔ نانی نے اس نوں بہت گالھاں کڈھیاں تے کہن لگی، "میری دھی دے گھروں باہر ہوجا چوریا۔" اس رات میرا ڈیڈی گیراج وچ سُتا۔

اوس توں بعد ڈیڈی رات نوں لیٹ گھرے آؤن لگ پیا۔ اسیں دوہیں بھیناں سوں جاندیاں ساں۔ سویر نوں کدے کدے سانوں ڈیڈی جگاؤندا۔انج چھٹی والے دن سانوں نال ای رکھدا۔

...اک وار اس طرحاں ہویا کہ کئی دناں تک اسیں ڈیڈی نوں نہ ملیاں۔ پتا نہیں اوہ رات نوں کد آؤندا سی تے کد سویرے چلا جاندا سی؟ میں اپنی ممی نوں ڈیڈی وارے پچھیا تاں اوس نے مینوں کٹیا۔ روندی-روندی میں سوچدی رہی کہ ایہ کیہ ہو گیا؟ اس وقت میں ستویں جماعت چ پڑھدی ساں۔

سکول 'چ ساڈی گوانڈھن نے مینوں دسیا کہ تیرا ڈیڈی پولیس نے پھڑ لیا سی۔ ایہ سبھ کجھ ساڈے ستیاں پئیاں توں واپریا۔...پتا لگا کہ روز وانگر میرا ڈیڈی گھر وڑیا۔ پہلاں بنائی ہوئی سکیم مطابق، میری ماسی نے میرے ڈیڈی نوں بانہاں چ گھٹ لیا۔ اوہ چھڈاؤن لگا تاں اوہ کہن لگی، "آجا، بُلے لُٹ لے، جیجا!" شاید میرا ڈیڈی گل سمجھدا سی۔ اوہ چھڈا کے باہر نکلن لگا تاں تناں عورتاں نے پھڑ لیا۔ اوہ شرابی سی۔ ڈگ پیا۔ میری ماسی ننگی ہوکے اوس دے اتے بیٹھ گئی۔ ...تے پولیس بُلا کے میرے ڈیڈی تے جھوٹھا کیش درج کروا دتا۔

میں گھر دے حالات بارے ہر وقت سوچدی رہندی، میری نانی نےانج کیوں کیتا اے ؟ میری ماسی نوں کیہ ملیا، ایہ کرکے؟ میری ماں نوں فائدا ہویا جاں نقصان؟

ساڈا وسدا رسدا گھر اُجڑ گیا تے ساڈا، دوہاں بھیناں دا بچپن مِدھیا گیا۔ میں سوچنا کہ چھوٹی تاں حالے کئی گلاں ولوں انجان اے ۔... تے مینوں انج لگنا جویں ساڈی دُھپ والی چھتری چ مورے ہو گئے ہون۔ سرکھیا والا کنبل پاٹ گیا ہووے تے پیار دے نگھ تے برف پے گئی ہووے۔

چھوٹی پہلاں بہت چنچل ہوندی سی۔ بہت بے پرواہ سی۔ پر ہولی-ہولی اوہ بہت ہی سنویدنشیل کُڑی بن گئی تے میرا سبھاء بہتا سنگاؤ ہو گیا۔ میں ڈراکل بن گئی۔ سکول چ میں بہت گلاں چ پچھے رہن لگی۔ بہت وار کلاس دے منڈے کڑیاں میرا مخول اڈاؤندے، کیونکہ میں بہت ہی معمولی سوالاں دے جواب وی غلط دے دیندی۔ میرا من ہر وقت ڈیڈی دے خیالاں 'چ گھمدا رہندا۔ بھیڑے-بھیڑے سپنے آؤندے۔ گل-گل تے رونا اتے لڑنا جھگڑنا میری عادت بن گئی۔ میں اپنے نکے-نکے فیصلے لینوں اسمرتھ ہون لگی۔

...میں آلے-دوآلے وچوں خشی بھالن لگی۔ انٹرنیٹ نال دوستی کر لئی۔ انجان لوکاں نال گلاں کرکے من سکون لبھن لگا۔ گلاں پہلاں پہل سدھارن کردی ساں۔ پھر پتا نہیں کد اوہناں گلاں چ کامکتا بھرن لگ پئی۔ منڈیاں نال گلاں کرکے سریر بھخن لگ جاندا۔ ٹھنڈ دی لوڑ محسوس ہون لگدی۔ پھر میرے ہتھ انگاں 'تے چلے جاندے...۔ سبھ کاسے توں مگروں اپنے آپ نال گھرنا ہون لگ جاندی۔ رون آؤندا۔ اک دو وار تاں اپنے آپ نوں ختم کرن دی وی سوچی۔

میری کوئی سنن والا نہیں سی۔ نہ ہی کسے نوں میں دس سکدی سی کہ میرے اندر کیہ چل رہیا اے ؟ میرا دل ہر پل ٹٹدا سی۔ میرے اندر کچھ مچ رہیا سی۔ مینوں گھاٹ سی کسے چیز دی...۔

... میں اٹھاراں ورھیاں دی ہو گئی ساں۔ میری نانی میرا ویاہ اپنی مرضی دے منڈے نال بھارت چ کرنا چاہندی سی۔ میں اس طرحاں نہیں چاہندی ساں۔... تے میں گھروں بھج گئی۔ اک سہیلی نال رہن لگ پئی۔ اوہ وی ماپیاں دی لڑائی دا سیک ہنڈھا چکی سی۔ اس توں وی اگانہ، اس دے متریئے باپ نے اس نال زبردستی وی کیتی سی۔ میری سہیلی نوں میرے نال بہت ہمدردی سی۔ ساڈے کمرے 'چ اِک ای بیڈ سی۔

اِک دن میری ممی میرے نال فون اتے گلّاں کردی لڑ پئی۔ میرا رون نکل گیا۔ میری سہیلی نے مینوں بکل چ لے کے چُپ کرایا۔ پتا نہیں اس دی بکل چ کیہو جہیا منموہک نگھ سی، جس وچوں مینوں انتاں دا ہلاس ملیا... تے پھر اس نگھ دا ہلارا لین لئی میں نت ہی اس دیاں بانہاں 'چ جان لگی۔ پھر پتا ہی نہیں لگا کہ کد اوہ مرداں وانگر مینوں ورتن لگی۔

###

میرے ممی ڈیڈی دے پچھوکڑ دا مینوں ہُن پتا لگا اے ۔ ہن میں سمجھن جوگ ہوئی ہاں۔ میرا ڈیڈی پنجاب توں بہت ای اوکھ جھل کے کینیڈا آیا سی۔ ایتھے آ کے اوس نے بہت محنت کیتی۔ بہت کچھ بنایا۔ کئی ورھیاں پچھوں ویاہ کراؤن پنجاب گیا۔ میرے نانکیاں نے منتاں کرکے میری ممی دا رشتہ میرے ڈیڈی نوں کیتا سی۔ میرا ڈیڈی کہندا سی کہ ساڈا کوئی میل نہیں اے ۔ پر میری نانی نے ترلے کردیاں کیہا سی کہ ساؤُ میری دھی سیانی اے ۔ ایہ ساڈے گھر دے حالات سمجھدی اے ...۔ میل تاں دھروں لکھے آؤندے نیں...۔

میرا ڈیڈی جس دن میری ممی نوں پہلی وار ملیا تاں اوہ دیکھن نوں باہروں پوری طرحاں قدرتی تے سبھاوک وہار کردی رہی۔ میرے نانکیاں دیاں کئی عورتاں کولوں میں سنیا اے ، "جس دن مُنڈے آلے رشم دی روک کرکے گئے تاں اسیں پچھیا، رشم تیرا ہون آلا پروہنا کیہا جھا اے، کڑے؟" تاں اوہنے بھرے من نال جواب دتا سی، "ٹھیک ای اے؟"

میرے ممی ڈیڈی دا ویاہ ہو گیا تے سبھ کچھ سکھی ساندیں نیپرے چڑھ گیا۔ میری ممی کینیڈا آ گئی۔ کماں دھندیاں 'چ جڑ گئی۔ کچھ سمیں مگروں میں آ گئی۔ میرا ڈیڈی بہت خوش ہویا۔ میرے دادکے کچھ نہ بولے۔ میری نانی میرے جمن تے بہت دکھی ہوئی۔

کچھ ورھیاں مگروں میرے دادا تے دادی کینیڈا آ گئے۔ اس ویلے دی مینوں تھوڑی تھوڑی سُرت اے ۔ جد اوہ اوتھے آئے تاں میری ممی میرے ڈیڈی نال گل گل تے لڑن لگی تے رسن لگی۔ گھر دے ماحول چ کڑتن ودھ گئی۔ چھ کو مہینیاں چ میرے دادا دادی سبھ سمجھ گئے۔ اوہ واپس بھارت مُڑ گئے۔

ایہ گل میری دادی نے مینوں ہُن اِک دن فون تے دسی سی کہ میری نانی نوں کینیڈا آ کے پتا لگا کہ میری ممی دے دوجا نیانا ہون والا اے ۔ میری نانی کہن لگی، "آپاں چک کراواں گے بئی منڈے جاں کُڑی اے؟" بارڈر توں پار جاکے چیک کرایا۔ ڈاکٹر کہن لگا، "ہُن کچھ نہیں ہو سکدا۔ مہینے اُپردی لنگھ گئے۔ ہُن صفائی نہیں ہو سکدی۔ ایہ کرنا، بہت خطرناک ہو سکدے۔" میری نانی نوں انتاں دا دُکھ ہویا۔

...ایہ گلاں میری نانی دے مونہوں میں کئی وار سنیاں سن، جد اوہ میرے نانکیاں دی کسے عورت نال گلاں کردی سی، "کیہ مقابلے میری دھی دا اوس بوجھڑ جُٹ نال؟ اوہ انگھڑ جاتو تے میری دھی گنے دی پوری۔ ہیں؟ اسیں تاں کڑی نوں کھوہ 'چ دھکہ دے بیٹھے...۔" نکی ہوندی نوں مینوں ایہ گلاں سمجھ نہیں آئیاں سن۔ ہُن پتا چلدا اے کہ میری نانی میری ماں دے مگروں میرے باپ نوں لاہ کے کوئی سیونے ورگا گبھرو پنجاب توں لیاؤنا چاہندی سی۔

مینوں ہن سمجھ آؤندا اے کہ بچیاں نوں جوجو دی، دھیان دی، سنیہ دی، لاڈ دی، نت نویں گیان دی، شانتی دی تے ماپیاں دی اکسرتا دی بہت ضرورت ہندی اے ۔ ایہناں سبھناں ولوں ساڈا گھر سکھنا سی۔ سانوں دوہاں بھیناں نوں ایہناں سبھناں گلاں دی گھاٹ رہی۔

سیانے کہندے نیں؛ وکھریاں قدراں قیمتاں، وکھو وکھرے سوچن دے ڈھنگاں دا ہونا، طلاق دا کارن بن دا اے ۔ اِک دوجے دا مانسک تے سریرک شوسن کرنا وی اک کارن اے ۔ نشے وی طلاق کراؤندے ہن۔ پتی جاں پتنی وچوں کسے اک دا دھوکھیباج ہونا تے کئی وار کم-کاج جاں نوکریاں وی طلاق دا کارن بندیاں ہن۔ میرے من 'چ آؤندا اے کہ میرے ممی ڈیڈی دا ایہو جیہا کوئی رولا نہیں سی۔ سبھ کچھ ٹھیک سی۔ بس میری نانی نوں جوائی پسند نہیں سی۔ اسے کارن ہی، جد اسیں دوہیں بھیناں ڈیڈی واسطے کوئی چنگی گل کردیاں ساں تاں ساڈی نانی مچکے کولا ہو جاندی سی۔

میری ماں جے تکڑی ہوندی، جے حوصلہ کردی تاں بچا ہو سکدا سی۔ پر اوہ انج نہ کر سکی۔

گھروں کڈھے جان مگروں ڈیڈی نے لُک کے سانوں دوہاں بھیناں نوں ملن دی کوشش کئی وار کیتی سی۔ اوہ سانوں سکول توں آؤندیاں تے جاندیاں نوں دور کھڑکے دیکھدا رہندا۔ میرا بہت جی کردا ہندا اوہنوں ملن نوں۔ چھوٹی اک وار بھج کے ڈیڈی کول چلی گئی سی۔ نانی نے گھر آکے اسنوں ماریا سی۔ میں بہت ڈر گئی ساں۔

...میرا ماما گھر توں باہر رہن لگ پیا سی۔ اسدے چالے پٹھے ہی سن۔ اوہ مہنگیاں کاراں دا تے گوریاں دا شوقین سی۔ نشے وی کردا سی۔ میری نانی نے بٹھاکے اسنوں کئی وار سمجھایا سی۔

ماسی وی رنگین سبھاء دی مالک بن گئی سی۔ کہن نوں تاں اوہ پی. ایچ. ڈی. دی پڑھائی وچالے چھڈکے کنیڈا آئی سی، پر اوسدا مانسک پدھر اٹھویں والے طالب علم جِنا کو ای سی۔ پڑھائی والا پاسا مامے دا وی زیرو دے نیڑے ای سی۔ ماما کسے پاسے ہور تر رہیا سی تے ماسی کسے پاسے ہور۔ ماسی لک کے ووڈکا دا پیگ لا لیندی سی۔ ایہ عادت اسنوں پتا نہیں کد تے کویں پئی سی؟ بھانت بھانت دے کپڑے خریدنا تے دو کو دن پاؤنا، فیر سٹ دینا، اسدا شونق سی۔ بیوٹی-پارلر تے جاکے خرچہ کرنا، مان سمجھدی سی۔ ایہ گلاں پہلاں-پہلاں دیاں سن۔ استوں مگروں تاں اوہ راتاں نوں گھروں باہر رہن لگ پئی سی۔

...کچھ سمیں مگروں میرا ماما ڈرگاں والے گینگ نال رل گیا سی تے گھر چھڈ گیا سی۔ پھر پتا لگیا کہ اسنوں کسے نے مار دتا اے ۔ اسدی لاش نہیں لبھی سی۔

میری ماسی اک دن کم تے گئی گھر نہ آئی۔ ...کئی دسدے ہن کہ اوہ امریکہ چ کسے کالے نال رہندی اے ۔

...مینوں چھوٹی دسدی سی کہ نانی ہُن نت بیمار رہندی اے ۔ اس دی 'ہائے ہائے' نوں ممی بہت نفرت کردی اے ۔ ہُن تاں ممی اوس نوں کئی وار گندیاں گالھاں کڈھ دیندی اے ۔

...میرا ڈیڈی پتا نہیں کتھے اے ؟ میرا اوس نوں ملن نوں بہت چِت کردا اے ۔ میرا جی کردا اے کہ میں اوس دے کپڑیاں دی مہک لواں تے اوس دے سخت تے کھردرے ہتھاں 'چ کھیڈدی ہوواں...۔

...میری سہیلی کئی وار میرے نال عمر بھر رہن دیاں گلاں کرن لگ پیندی سی۔ اوس نوں ہُن میں صاف کہہ دتا اے کہ اک کُڑی نوں منڈے دے ساتھ دی لوڑ ہوندی اے ۔ ویاہ کُڑی تے منڈے دا ای ہونا چاہیدا اے ۔ کئی سالاں بعد میرے من دے قدرتی پھلاں وچ اصلی رنگ کھڑن لگ پئے ہن۔ من سوجھی دے آکھے لگن لگ پیا اے ۔ پر کدے کدے من دے کسے کھونجے 'چ اگُیا کالی رات دے رنگ ورگا پھل چیک پیندا اے کہ جے کِتے ایس کُڑی دی زندگی وی ایہدی جمن والی وانگ...۔ اوسے ویلے دوجے پاسیوں حسین وچاراں دی بکل ' چ کھیڈدی میری سوجھی من دے برابر کھڑو جاندی اے تے دن دے چانن ورگے پُھلاں ہیٹھ کالے پُھل نوں دب لیندی اے ۔

٭٭٭٭٭