تاش دی عادت ۔۔۔۔٭رویل کہانی٭

’’رحیمے‘‘

شیخ عبدالحمید صاب انسپکٹر نے گھر دا بُوہا وڑدیاں ہی نوکر نوں اَواز دتی، ’’بشیر نوں میرے کمرے وچ بھیج ذرا"

تے اوہ شپا شپ اپنے پرائیویٹ کمرے وچ پہنچے، کوٹ تے پیٹی لاہ کے کِلی اُتے ٹنگی تے میز دے اگے جا بیٹھے۔

میز تے بہت سارا کھلارا پیا ہویا سی۔ اک نُکرے کجھ موٹیاں پتلیاں قانونی تے غیر قانونی کتاباں اُسریاں ہویاں سن۔ دوجی نُکرے چٹے پیلے اُگھڑ دُگھڑ کاغذاں نال توسیاں ہویاں کئی فائلاں۔ وچ کار قلمدان تے اوس دے لاگے کرکے اج دی آئی ہوئی ڈاک پئی سی جس وچ پنج چھے لفافے، دو تِن پوسٹ کارڑ تے اک دواخباراں وی سن۔ پِن کشن، بلاٹنگ پیپر، پیپر ویٹ، ٹیگاں دا اِک مُٹھا تے ہو راِیہو جہیا بتھیرا تھاؤں تھائیں پیا سی۔

بیٹھدیاں ہی شیخ ہوراں نے دور دی عینک اُتار کے میز دی ساہمنی باہی جہڑی کُجھ خالی سی، اُتے ٹِکا دتی تے جیب وچوں نیڑے دی عینک لا کے ڈاک ویکھن لگے۔ اونا نے اجے دوتن لفافے ہی کھولے سن پنجاںکہ وریاں دا اک ُمنڈا اندر آئوندا ویکھیا۔ منڈا ویکھن وچ بڑا چست چلاک تے شرارتی جہاسی، پر پیُو دے کمرے وچ وڑدیاں ہی اُس دا سبھاء اِک دم بدل گیا۔ چنچل تے پھُرتیلیاں اکھاں نیُوں گیاں۔ شریر وچ جویں ساہ ست ہی نہیں سی۔

’’بیٹھ جا ساہمنے کُرسی اُتے‘‘، اک لمبی چِٹھی پڑھ دیاں شیر وانگ بھبک کے شیخ ہوراں حکم دتا۔

’’تک میرے ول‘‘، چِٹھی ولوں دھیان ہٹا کے شیخ ہوریں کڑکے ، ’’ تُوں اج تاش کھیڈی سی، سُنیا اے؟‘‘ "نہیں ابا جی"، مُنڈے نے ڈردیاں کیا۔"ڈر نہ" شیخ ہوراں اپنی عادت دے خلاف کیا، ’’سچے سچ دس دے، میں تنیوں کہندا کجھ نہیں۔ میں خود تینوں اکھیں ویکھیا سی، عبدلے دے مُنڈے نال اوہناں وے ویڑھے وچ توں پیا کھیڈ دا سیں"۔

مُنڈا مونہوں تا ں نہ بولیا پر اُس نے "جی"وِچ سِر ہلائیاں۔

شاباش! شیخ ہوراں ہور نرمی نال بولے "میں آپ تاں نہیں سی ویکھیا ، کسے توں سُنیا سی۔ اے تاں تیتھوں اقبال کروان دا اک طریقا سی۔ بہت سارے ملزماں نوں اسیں ایسے طریقے بکا لیندے آں۔ خیر ، پر میں تینُوں اج کجھ ضروری گلاں سمجھانیاں نیں، ذرا خیال نال سُن"

’’خیال نال سُن" کہن توں بعد اوہنا نے بشیر ول تکیا۔ اوہ میز اُتے پئی عینک نوں پھڑ کے اوس دیاں کمانیاں ہیٹھاں اُتے کر رہیا سی۔

عینک اوس دے ہتھوں پھڑ کے ، نال ہی فائل وچوں اک ورنٹ دا مضمون دل وچ پڑھدے ہوئے شیخ ہوریں بولے، ’’تینوں پتا ہونا چاہی دا وے اِک گُناہ بہت سارے گُناہاں دا پیش خیما ہوندا اے، جس دی مثال اے ہے کہ تاش دا گناہ لُکان لئی تینوں جھوٹ وی بولنا پیا یعنی کہ اِ ک دی تھاں تُوں دو گناہ کیتے۔ ورنٹ نوں مُڑ فائل وچ نتھی کردیاں ہویاں شیخ ہوراں منڈے ول تکیا۔ بشیر پِن کُشن وچوں پِن کڈھ کڈھ کے ٹیبل کلاتھ وچ کھُبوریا سی۔

’’میرے ول دھیان کر"، اوس دے ہتھوں پِن کھوہ کے شیخ ہوراں اک اخبار دے ورقے پھولدے ہوئے بولے، تاش وی اک قسم دا جُوا ہوندا اے، جُوا! ایسے توں آدمی نوں جُوئے دی عادت پے جاندی اے۔ سُنیا ای؟ تے او ہ عادت نا صرف اپنے تک ہی محدود رہندی اے، بل کہ اک آدمی پاسوں دُوجے نوں ، دوجے پاسوں تیسرے نوں جاندی اے، جس طرحاں خربوزے نوں ویکھ خربوزہ رنگ پھڑ دا اے۔

قلمدان وچوں اُنگل نال سیاہی لائے بشیر اک کورے کاغذ اُتے چیچ بلولے واہ رہیا سی۔ خربوزے دا ناں سُندیاں ہی اوہنے اُنگل نوں میز دی ہیٹھلی باہی نال پُونجھ کے پیُو ول ایس طرحاں تکیا، جویں سچ مچ کوئی ہتھ وچ خربوزہ لئی بیٹھا ہوئے۔ بشیر دے اگوں قلمدان چُک کے پرے رکھدے ہوئے شیخ ہوریں بولے، ’’میری گل دھیان نال سن‘‘۔ اجے اوہ گل کرسکے سن کہ ٹیلی فون دی گھنٹی وجی۔

شیخ ہوراں نے اُٹھ کے ریسور پھڑیا، ’’ہیلو کتھوں بولدے جے؟ بابو پرشیتم داس؟ آداب عرض! سناؤ کیہ حکم اے؟ لاٹری دیاں ٹِکٹاں؟ اوہ اج میں شام نوں پُر کرکے بھیج دیاں گا۔ کِنے رُپے نیں پنج ٹکٹاں دے؟ خیر۔۔۔پر کدے کڈھی وی جے اج تک؟ قسمت خبرے کدوں جاگ پوے گی۔ تے تُسیں کس مرض دی دعا ہوئے! اچھا آداب عرض!

ریسور رکھ کے اوہ مُڑ اپنی تھاں آبیٹھے تے بولے، ویکھ شرارتاں نا کر، پیپرویٹ بُھنجے ڈگ کے ٹُٹ جائے گا۔ اس نوں رکھ دے تے دھیان نال میری گل سن۔ ہاں میں کی کہہ رہا ساں؟۔ اک ہور فائل دا پھیتا کھولدے ہوئے شیخ ہوریں بولے’’تاش دیاں برائیاں دس رہا ساں ۔ تاش توں جُوا، جوئے توں چوری، تے چوری توں بعد؟ پتا ای کیہ حاصل ہوندا ای؟‘‘ بشیر ول تکدیاں ہویاں اوہ بولے، ’’جیل، یعنی قید دی سزا‘‘۔

فائل وچوں باہر نکلے ہوئے اک پیلے کاغذ نوں بشیر ڈنک دی چنجھ نال چھید پا رہیا سی۔

’’نالائق، پاجی‘‘، شیخ ہوریں اوس دے ہتھوں ڈنک کھچ دے ہوئے بولے ’’چھڈ ایہنا وِرلے کماں نوں تے میری گل دھیان نال سن۔ تینوں پتا کِنے چوراں دا سانوں ہر روز چلان کرنا پیندا اے؟ ایہ سارے چور تاشاں کھیڈ کھیڈ کے ہی چوری کرنی سِکھ دے نے ۔ جے ایہ قانون دا ڈنڈا ایہنا دے سر اںتے نا ہوئے تاں خبرے کیہ قیامت برپا کرا دین۔ تے شیخ ہوراں میز دی نُکرے پئی تعزیرات ہند ول بشیر نوں تکایا۔ پر شبیر دا دھیان اک ہور کتاب ول سی۔ اوس دے اُتلے گتے توں جلد دا کپڑا تھوڑا جہیااُکھڑیا ہویا سی، جس نوں کھچدیاں کھچدیاںبشیر نے ادھا کُو گتا ننگا کر دتا سی۔

’’بیوقوف گدھا" ، کتاب اوس دے اگوں چُک کے پرے رکھ دے ہوئے شیخ ہوریں بولے، ’’تینوں جلداں اکھاڑن لئی سدیا سی؟ دھیان نال سن‘‘۔ تے سمناں اُتے دستخط کردیاں اُوہناں نے فیر لڑی جوڑی، ’’سانوں پُلس افسراں نُوں جو سرکار انیاں تنخاہواں تے پینشناں دہندی اے، تینوں پتا اے کیوںدہندی اے؟ صرف ایس لئی کہ اسیں مُلک وچوں جرماں تے مجرماں دی بہتات نوں روکیے۔ پر جے ساڈھے ای بچے تاشاں جوئے کھیڈن لگ پین تے دنیا کیہ کہے گی۔اتے اسیں ہی اپنا نمک کس طرحاں حلال۔۔۔‘‘

گل اجے ادھوری ہی سی کہ پچھلے بُوہے تھانی اوہناں دا اک اُچا لما نوکر آیا۔ اک سپاہی سی۔ شیخ ہوریں ہمیشا ایہو جہے دو تِن وفادار سپاہی گھر وچ رکھیا کردے سی۔ جناں وچوں اک ڈنگراں نوں پٹھے پاندا سی تے میاں(گاواں) چون لئی سی۔ دُوجا رسوئی دے کم وچ مدد دین لئی سی۔ تے تیجاجیہڑا اندر آیا سی، اسامیاں نال رقماں کھریاں کرن لئی سی۔ اوہنے جھک کے سلام کردیاں کیا ’’اوہ آئے نیں جی"

کون؟

’’او بگُھی بدمعاش دے آدمی، جناں نے دسہرے دے میلے وچ ڈیش لاؤن لئی عرض کیتا سی"

فیر تُوں آپ ای گل کر لینی سی۔

’’میں تاں اوہناں نوں کہہ دتا سی کہ شیخ ہوریں ڈھائی سو توں گھٹ نہیں من دے پئے، پر۔۔۔‘‘

اوہ کہندے نیں ’’اسیں اک واری خد شیخ ہوراں دی قدم بوسی کرنی چاہنے آں" جے تکلیف ناہووے تاں دو منٹی لئی چلے چلو۔ بڑے چِر دے اُڈیک رہے نیں ۔

’’اچھا، چلو" کہہ کے شیخ ہوریں جدوں اُٹھن لگے تے اوہناں نے بشیر ول تکیا۔ اوہ اُونگھ رہیاسی۔ جے جھٹ پٹ اوہ دبکا مار کے اوس نوں جگا نا دیندے تاں اوس دا متھا میزنال جا وجنا سی۔

’’جا اَرام کرجا کے" شیخ ہوری کوٹ تے بیلٹ سنبھالدے ہوئے، ’’باقی نصیحتاں تینوں شام نوں دیانگا۔ مُڑ کے تاش نہ کھیڈیں"

تے اوہ باہر نکل گئے۔

مُنڈے نے کھڑے ہوکے اِک دو آکڑیا ں تے اباسیاں لیاں، اکھاں ملیاں تے نچدا بھُڑکدا باہر نکل گیا۔

٭٭٭٭٭