اعجاز دیاں دو کہانیاں

اوہ امریکا بارے کُجھ کیوں نہیں جاندا!

اوہ اک سدھارن جہیا پینڈو اے؛ سدھا، سادہ تے ساؤ۔

اوہ کدے وی رسول پور توں باہر نہیں گیا۔ اج توں پچھتر ورھے پہلاں اوہدا دادا اپنے دیسوں اُجڑ پُجڑ کے ایتھے آن وَسیا سی۔ اوس توں پچھوں اوہدا پیو،اوہ آپ، اگوں اوہدے پت پوترے ایتھے ای جنمے تے وڈے ہوئے۔اک کسانی پریوار نال تعلق ہون پاروں کھیتی باڑی اوہدا پیشا ٹھہریا اَتے کِرت کرسانی دھرم۔ایس لئی شروع توں ای ہڈ بھن کے دوہرے کرن والا اوہ دیہاتی کدے ایہ فن نہ جان سکیا کہ اُردو، عربی، فارسی، پنجابی یاں انگریزی دے حرف کِویں چُکی/لکھی دے نیں۔

اکھری پٹی دے اوہناں حرفاں دی شناخت بارے اوہنوں ککھ پتا نہیں اے۔ البتا اوہ اینّا ضرور جاندا اے کہ اوہدے قصبے توں سوکوہاں تے لہور ناؤں دا اک وڈا تاریخی شہر آباد اے جہدے اک پاسے دریائے راوی وگدا اے تے اوتھے داتا صاحب دا مزار وی اے جتھے ہر سال اک وڈا عرس منعقد ہوندا اے۔

اوہنوں اپنے پنڈ وِچلے بالاں دے پرائمری سکول بارے بس اینّا کُو چانن اے پئی اوتھے چار ماسٹر ایانیاں نوں پڑھاندے نیں جہناں وچوں اک اوہناں دے اپنے پنڈ دے لوہاراں دا منڈا اے تے باقی دے تِن نالدے پنڈاں وچوں آوندے نیں۔ گرمائی چھٹیاں دوران اوس سکول وچ گراں دے چوکھے لوک اپنے ڈنگر ڈھور بنھ لیندے نیں۔ کئی نشئی تے جواری اوتھے کمریاں دے تالے توڑ کے سکول دے احاطے وچ آپو اپنے شونق پورے کردے نیں۔ ایہناں عیباں دے چنگ تے بھیڑ دا ویروا کرنا اوہدے لئی بِنا شک سوکھا وی ہووے پر گرمیاں دیاں چھٹیاں مگروں جدوں لوکائی دا کھلاریا ہویااوہ گند معصوم ایانیاں نوں صاف کردیاں ہویاں اوہ ویکھدا اے تے اوس نوں ڈاڈھاہِرکھ ہوندا اے۔

اوہدی سوچ بھاویں واہی بیجی، جنوراں دا پٹھا دتھا کٹن وڈھن توں اگیرے تک دی نہیں، پر اوہدی گنتری دی حد پہلاں جتھے اک توں پنج تک دے ہندسیاں تیک سیمت ہوندی سی؛ فیر جدوں اوہدے اپنے پتر سکول پڑھن آون جاون جوگے ہوئے تے اوس وچ وِیہاں دے ہندسے دا وادھا ہوگیا۔ پر فر کدے اوہ ایس توں اگے نہ ودھ سکیا، یاں فیر شاید ایہدی اوہنوں کدے لوڑ ای نہیں پئی، یاں اوہنے ایہناں دو ہندسیاں توں ای اپنی جندڑی دا سارا کار ویہار تے حساب کتاب کرن دا وَل جان لیا سی۔ انجے اک سو، پنج سو تے اک ہزار دے نوٹاں نال اوہدی واقفیت اوہناں نوٹاں اُپر چھپے ہوئے ہندسیاں دی قدر ومنزلت پاروں نہیں، بلکہ اوہناں دی وکھ وکھ رنگت تے اوہناں اُپر چھپیاں ہوئیاں مورتاں پاروں ہوئی۔ باقی روز وار دے معاملیاں وچ لوکائی نال میل ورتن تے لین دین وچکار اوہ ہمیش اک، پنج تے وِیہ دے ہندسیاں توں ای کم چلا لیندا رہیا اے۔

اوہنے جہاز نوں اسماناں اُتے اُڈدیاں، ریل نوں پٹڑی اُتے چلدیاں تے گڈیاں موٹراں نوں سڑکاں اُتے دوڑدیاں ویکھیا اے۔ پر اوہنوں ایس بارے ککھ پتا نہیں اے کہ ایہ کس دی ایجاد/دریافت نیں۔ ایہ جانن دی اوہنوں کدے لوڑ ای نہیں پئی۔ بجلی بارے اوہ اینّا جاندا اے کہ کسے وی کندھ اُتے لگے ہوئے میٹر اُتلے کسے بٹن نوں دبان نال کنج کوئی کمرا روشن ہوسکدا اے یاں کسے پکھے نوں کسراں چلایا جاسکدا اے۔

انج اپنی زندگی دے ہورناں وکھ وکھ گول گھتیریاں بارے وی اوہدی جانکاری اُکا نہ ہوون دے برابر اے۔ جسراں سویر دی نماز دیاں کِنّیاں رکعتاں ہوندیاں نیں، کسے موئے بندے دا جنازا پڑھن ویلے کہڑی کہڑی آیت یاں دُعا پڑھنی بہت ضروری اے؛ اوہنوں چیتے نہیں ……

اوہنوں پتا اے مسیتاں وِچلے مولویاں دی کنڈ اُتے خدا دا ہتھ اے تے ایس لئی سال پچھوں اوہناں نوں کنک دے دانے الہٰی مہر گھلنے ای گھلنے نیں؛ نہیں تے ربّ تعالیٰ ناراض ہوندے نیں۔ اوہنوں حیرت اے کہ کِویں اوہ سارا سال ہڈ بھن کے دوہرا نہیں کردے تے اپنیاں گلاں دا کھٹیا کھاندے رہندے نیں۔ اوہناں دیاں جنت دوزخ تے جزا و سزا بارے آکھیاں سُنیاں گلاں اوہدے لئی کسے اچنبھے بھرے خاب خیال توں گھٹ نہیں نیں۔

اوہنوں اپنے ملک، پنڈ اَتے اپنے وڈکیاں دے دیس دے ناؤں توں وکھ جے کسے ملک دا ناں چیتے وی اے تے اوہ اے؛ امریکا۔

رسول پور دے ہورناں لوکاں وانگوں اوہنوں وی جاپدا اے کہ اوہدے ملک دے آگو، لیڈرتے ہور سارے کرتا دھرتا؛ اوہ سبھ اوسے دے پٹھو نیں۔

اوہنوں یقین اے پئی رسول پور وچلے سبھ لڑائی جھگڑیاں، ترقیاں تے پستیاں، چوریاں تے ہیرا پھیریاں پچھے اوسے دا ای ہتھ اے۔ اوہ آکھدا اے: ”رسول پور دیاں کچیاں پکیاں تے ٹُٹیاں بھجیاں سڑکاں، نالیاں پچھے وی امریکا دا ای ہتھ اے۔“

پر امریکا اوہدے رسول پور توں کِنّے میل دُور اے، اوہ دُنیا دے نقشے اُتے اُبھے لمے کس پاسے وے۔ اوہدا جگت بھردی بربادی تے ترقی وچ کِنّا کُو ہتھ اے؟ اوہ ایس بارے کُجھ کیوں نہیں جاندا!

٭٭٭٭٭

وساکھ

"ایہ کہڑا دیسی مہینا اے." کچہری نیڑلے ڈھابے تے کھلوتا سیانا آدمی پرانہ ٹالھی دے رکھ ہیٹھاں موڑھے تے بیٹھے ہوئے اخبار پڑھ رہے اک کالجی منڈے کولوں پچھدا اے.

"وساکھ" نوجوان بڑی بےدلی نال اوس ول ویکھیوں بنا جواب دیندا اے.

ایہ تے کنکاں پکن دی رت اے. گرمیاں دے موسم دا سکھ سنیہا. دھیاں دے سر کج کے اوہناں نوں ویاہن اتے اوہناں لئی داج خریدن دا ویلا. کساناں دے سراں توں بیاج لتھن دا سماں. کسے گھر دی پہلاں توں ڈٹھی ہوئی کندھ دے اسرن دا وقت, بھڑولھیاں تے دھڑوپیاں دے بھرن دی رت. شریکے وچ سر چک کے ہمے دعوے نال اپنا آپ وکھان دے دن اتے آوندے ورھے دی مناسب حکمت عملی طے کرکے سارے سال دیاں معاشی لوڑاں تھوڑاں نال نجٹھن دا اقرار... کسے نویں ویاہی ووہٹی دے کناں دیاں مرکیاں لئی کیتے ہوئے وعدے دےوفا ہوون دا موسم... کسے پینڈو پڑھاکو منڈے دیاں فیساں دے جمع ہوون دا بھرواں امکان. پتلے, باریک تے سادہ کپڑے پہنن دا عزم, سویٹر, جرسیاں تے مفلر پیٹیاں چ سانبھ سانبھ رکھن دے چاء.

ایہ ون پونیاں سوچاں دا تانا بانا اوس بڈھے آدمی دے دماغ وچ نسردا اے.جہنے اوس کالجی گھبریٹ کولوں پچھیا اےہ کہ ایہ کہڑا....

منڈا جہڑا اجوکے دور دا جم پل اے. اوہ کدے وی ایہ نہیں جان سکدا کہ وساکھی دا تہوار کیہ ہوندا اے? ڈھول دے ساز دی اوس نال کیہ مناسبت اے? واڈھے کون ہوندے نیں? ونگاراں کنج پائیاں جاندیاں نیں? پرات کہنوں کہندے نیں تے ایس رت وچ داتریاں کیوں تیز کروائیاں جاندیاں نیں? بھنگڑے کیوں پائے جاندے نیں?

پر اپنے پتر دی عدالتے پیشی اتے آیا ٹی بی دا اوہ مریض وڈیری عمر دا منکھ چنگی طرحاں سمجھدا اے کہ وساکھ بہار دے وچھڑن تے گرمیاں دے نسرن دا سمیل اے. اوس نوں پتا اے پئی ایس مہینے نے ای ہاڑ دا بوہا کھولنا اے تے تتیاں ہواواں لئی راہ ہموار کرنی اے.

اوہنوں پت جھڑ دا سیزن کدے وی پسند نہیں رہیا. اوس ہمیش چیتر توں پچھوں سنہرے وساکھ دی آس رکھی اے.

اوہ اپر انبریں ہسدے سورج ول ویکھدا ہویا رب دا شکر ادا کردا اے جہنے سال وچ اک کنکاں پکن دا مہینا وی رکھیا ہویا اے.

٭٭٭٭٭