نین سکھ نوں اک واری فیر مبارکباد ۔۔۔۔۔٭رویل کالم٭

نین سکھ نوں اک واری فیر مبارکباد ۔۔۔۔۔٭رویل کالم٭

اعجاز

اجوکے ویلیاں وچ پنجابی ادب دے کھیتر وچ نین سکھ اک اجہیا لکھاری اے جہنوں فلمی ایکٹرساں وانگ خبراں وچ رہن دا ڈھنگ آوندااے۔ شاید ایسے پاروں اوہدی ہر دوجی لکھت تے نویں چھپت خاصی چرچا دا باعث بن کے ساہمنے آوندی اے۔ ایس پکھوں ویکھیا جاوے تے اوس دے رچے پہلے پنجابی ناول "مادھو لعل حسین/لہور دی ویل" دی اشاعت توں لے کے اوس نوں ملن والے انعام دے رولے رپے تیک لمیرا ادبی وواد چھڑیا ای رہیا اے۔ لکھاری دا ایہ ناول اک پاسے جتھے تاریخی حقائق نوں تروڑ مروڑ کے پیش کرن دی بھونڈی کوشش سی، اوتھے ای اوس وچ اوہدی اپنی اکھ دی ویکھنی تے ذاتی پسند ناپسند دا بھرواں وکھالا وی سی۔ جس وچ شاہ حسین جہے صوفی بزرگ دے اک ہندو جاتک مادھو لعل ول قلبی جھکائو نوں نویں زمانے دے کرداراں راہیں ہم جنس پرستی جہی لعنت راہیں چتر کے ایس گل تے مہر ثبت کرن دی کوشش کیتی گئی اے کہ جویں پنجاب دا مہان شاعر تے صوفی بزرگ۔۔۔(نین سکھ دی ایس دیدا دلیری تے پنجابیاں دی ازلی گھالوں پاروں فیر بعد وچ فوزیہ رفیق نے وی اپنے ناول کیڑو وچ بلھے شاہ تے عنایت قادری دے روحانی تعلق نوں جنس پرستی لکھ ورتایا اے) لکھاری دی ایہ رچنا اک پاسے جتھے کجھ تاریخی کتاباں وچلی جانکاری نوں سیاق و سباق توں ہٹ کے تروڑ مروڑ کے پیش کردی اے اوتھے ای اوس دی صنف نوں لے کے چوکھی جنگ چھڑی رہی اے کہ اوہ ناول ہے وی اے یاں کوئی تاریخی کتاب۔ حالاں کہ اوس توں کدھرے مگروں جدوں نین سکھ دی پنجاب دی تاریخ نال سنبدھت کتاب "دھرتی پنج دریائی" چھپی تاں اوس نوں خود ایس گل دا اعتراف کرنا پیا کہ ایس تاریخی کتاب دے کجھ ابواب اوس نے اپنے پہلے ناول بارے لکھے سن جو اوس وچوں کسے طرحاں چھپنوں رہ گئے سن تے ہن اوس اوہناں ابواب نوں ایس تواریخی پستک وچ شامل کرکے ورتان دا آہر کیتا اے۔

"مادھو لعل حسین/ لہور دی ویل" نائوں دی لیکھک دی ایہ لکھت اپنے ناں وچ ای دوچتی دا بھرواں وکھالا کراندی دسدی اے کہ اوس نوں خود علم نہیں اے کہ اوہدی لکھت دا نام "لہور دی ویل" اے یاں فر اوہدا ناں "مادھو لعل حسین" اے۔یاں مادھو لعل حسین نے کجھ لہور دے ناویں لایا اے۔

ایس ناول وچلی ساری تاریخی جانکاری جہنوں رپورٹنگ دے طور تے کہانی دے بیانیے دے نال نال بڑی چابک دستی نال ورتیا گیا اے اوہ ساری دی ساری چوکھیاں قیاس آرائیاں تے ٹیویاں تے مبنی جاپدی اے۔ جس وچ مغل شہنشاہ اکبر دی گھر والی دے غلط نام توں لے کے پنجابی دے سرکڈھ شاعر شریف کنجاہی دی کتاب جگراتے نوں باقی صدیقی دے ناویں مڑھن اتے شریف کنجاہی دی رچنا جگراتے نوں کسے ہور دے ناں لاون دا اپرالا وی کیتا گیا اے۔

ایس توں پہلاں چھپیاں لکھاری دیاں تن کتاباں جہناں وچ اک پنجابی شاعری تے دو کہانی دیاں کتاباں وی شامل نیں اوہناں وچ روایت نال جڑ کے اوس شاعری وی کیتی تے کہانیاں وی لکھیاں۔ پر ایس ناول تک اپڑدیاں اپڑدیاں اوہدے ایس سفر وچ اوس نے اپنے آپ نوں کدھرے پس منظر وچ چھپان دی کوشش وی کیتی تے پہلیاں دو کتاباں اپنے اصلی ناں "خالد محمود" دے ناں نال چھپوان مگروں اچانک اک قلمی ناں "نین سکھ" دا سہارا لے کے لکھنا چھوہ لیا۔

اپروکت درج ناول دی مشہوری تے اوس وچلیاں تاریخی ٹامک ٹوئیاں پاروں نین سکھ پنجابی ساہت دے پڑ وچ اک اجہے لیکھک وانگ نتار کے پیش کیتا جاون لگ پیا جویں اوس توں پہلاں نہ تے کسے نوں پنجابی وچ ناول یاں کہانیاں لکھنیاں آوندیاں سن تے نہ ای اوس توں مگروں کوئی پنجابی وچ اجہی کہانی یاں ناول لکھ سکے گا۔

ایس پکھوں ساڈے لیفٹ دے دھڑے بند کجھ دوستاں نے لگاتار لیکھک دی ڈھاسنا بن کے اوس نوں اتشاہ تے ہلاشیری نال نوازیا۔ جس پکھوں "شہید ناولٹ تے ہور کہانیاں" ناں دی لکھاری دی کتاب جدوں چھپ کے ساہویں آئی تے اوس دی لکھت وچلے فکشن ڈھنگ اپر لگے الزامات نوں دھون دی کوشش کیتی گئی کہ ایس لکھاری وچ جنا حوصلا، ہمت تے بے باکی اے اوہ جرات تے کسے ہور پنجابی لکھاری وچ ہو ای نہیں سکدی۔ اوس کول اتنی ودھیا ڈکشن اے، اوہدی بولی ورگی کوئی بولی لکھ کے تے دسے۔ اوہنے شہید جہیا ناول لکھ کے اسٹیبلشمنٹ دا مونہ بھن دتا اے۔

سچی گل تے ایہ وے جذبات دے ویہن وچ رڑھدے ہوئے لکھاری نے اپنی ایس کتاب وچ وی تواریخی حقائق نوں تروڑ مروڑ کے پیش کرن دا جتن کیتا اتے ٹی وی ٹاک شوز وچلیاں ککڑ لڑائیاں تے پیسے دھیلے دی چمک دمک ہتھوں ہتھل ٹی وی اینکراں دی نجی زندگی دے کچ سچ نوں ان بن انج دا انج ای لکھ دتا اتے اوس وچ فکشنی رنگ ڈھنگ تے ول چھل ورتن دی تھاویں کسے میلے یاں عرس دے اکھیں ڈٹھے حال وانگوں اک سرسری جھات راہیں ساری صورت حال نوں آرنبھیا۔

"آئی پرے دی واء" نین سکھ دیاں باقی دیاں رچناواں نالوں ہور وی چوکھی چرچا دا باعث بنی۔ اپنی ایس کتاب وچ لکھاری نے وکھ وکھ شخصیات دیاں پہلاں توں چھپ چکیاں ہڈبیتیاں وچوں کجھ حقائق اکٹھے کرکے اوہناں نوں اک لڑی وچ پرون دی کوشش کیتی۔ جویں اوہناں نے اپنیاں آپ بیتیاں لکھن/ لکھوان ویلے جھوٹھ دا سہارا لیا ہووے۔ ایس پکھوں دادا امیر حیدر اتے مولانا عبیداللہ سندھی دی حیاتی دے پینتڑیاں دوالے بنے لکھاری دے سوانحی مضمون جہناں نوں اوہ کہانی آکھن تے بضد اے مثال وجوں پیش کیتیاں جاسکدیاں نیں۔ پر ایس کتاب وچلی رچنا "وے توں کہڑا ایں!" ودھیرے چرچا دا باعث بنی۔ جہڑی اردو دے پرسدھ لکھاری مستنصر حسین تارڑ تے کشور ناہید دے دو وکھ وکھ اخباری کالماں دے مغلوبے تے چگلاٹ دا مجموعا سی۔ جس وچ اوہناں نے اجوکے ویلیاں وچ پنجابی دی سرکڈھ شاعرا نسرین انجم بھٹی دی وفات مگروں اوس نوں چیتے کردیاں ہویاں اوس نال جڑیاں یاداں دی اکڑ دکڑ نوں اک سرسری جھات راہیں چتریا سی۔ لکھاری جہڑا آپ وی کدے نسرین انجم بھٹی دے قریبی سجن بیلیاں وچ شامل سی اوس دو اردو اخباری کالماں وچلی جانکاری نوں ان بن ورت کے ایس لئی چرچا دا باعث بن گیا کہ اوہنے لفٹ دے دھڑے دی اک زنانی دی زندگی دے کچ سچ نوں نتار کے پیش کیتا۔ انج نسرین انجم بھٹی نال پیار کرن والے پنجابی لکھاری تے سیوک جہڑے شاہ حسین دی پت رولن تے وی مونہ وچ گھنگھنیاں پاکے بیٹھے ہوئے سن اوہناں نے ملوزوری آپو اپنی چ

IJ

IJ AZ

جہڑے شاہ حسین دی پت رولن تے وی مونہ وچ گھنگھنیاں پاکے بیٹھے ہوئے سن اوہناں نے ملوزوری آپو اپنی چپ دا جندرا توڑیا اتے لکھاری دی رج کے نندیا کیتی کہ اوس نوں کوئی شرم،حیا ہونی چاہیدی اے۔ جے اوہ ایڈا ای سچا یاں کھرا اے اوہ اپنی زندگی دے کچ سچ بارے وی انج ای لکھے جویں دے اوہنوں ہور دوجے کوجھے، کمینے، گھٹیا اتے بے ہودہ نظر آوندے نیں۔ انج اک اجہے محاذ دا مونہ کھلھ گیا جس پاروں لکھاری نوں ماں بھین دیاں گالھاں وی کڈھیاں گئیاں تے اوس دے قریبی دوستاں نوں وی بتھیرا نولیا گیا۔ جس پاروں اوہناں نوں وی اپنی دھر کٹن دا موقع لبھ گیا۔ انج پنجابی ادب وچ اک نویں جتھا بند سوچ نے جنم لے لیا۔ جس پاروں لیفٹ دے دوست وی تن چار وکھ وکھ دھڑیاں وچ ونڈے گئے۔ایس سبھ کاسے دے دوران کسے وی پنجابی لیکھک، استاد، نقاد، محقق تے پڑھیار نے کدے وی نین سکھ دیاں لکھتاں وچلی نثر دے کوجھ یاں اوہدے کرداراں دی پاتر سازی بارے کوئی گل بات تے کیہ کرنی یاں لکھنی سی۔ اوہناں تے ایس پاسے کدے دھیان تک نہیں دتا کہ اک پنجابی لکھاری نوں ای سارے کیوں بھیڑا آکھ رہے نیں تے اوڑک اوس دے کارن کیہ کیہ ہن۔ ساڈےپاسے اک بہت وڈا مسئلا ایہ وی اے کہ اسیں کسے وی لکھاری دی کتاب پڑھن توں بغیر ای اوس اپر دیباچے وی لکھ دیندے آں تے فیر اوہدے یاراں بیلیاں دی ویکھا ویکھی اوہدیاں صفتاں کرن والے موہری وی بن جاندے آں۔

نین سکھ دی اجوکی کتاب"جوگی،سپ، تراہ" اوس ویلے چرچا دا باعث بن رہی اے۔ جدوں اوہنوں دوجی وار عالمی پدھر دا انعام دیون لئی شارٹ لسٹ کیتا گیا اے۔ اگے تے انج ہوندا سی کہ ہر وار شاہ مکھی تے گرمکھی وچ چار چار کتاباں شارٹ لسٹ کیتیاں جاندیاں سن پر ایس وار شاہ مکھی وچ صرف نین سکھ دی کتاب نوں ای چنیا گیا ۔ حالاں کہ اوہناں توں کتے بہتر چھپیاں وکھ وکھ لکھاریاں دیاں کتاباں ایس مقابلے وچ شامل ہوکے وی شارٹ لسٹ وچ شامل نہیں ہو سکیاں۔ جس توں صاف ظاہر ہوندا پیا اے کہ کجھ نہ کجھ تے گڑ بڑ اے۔ خیر سانوں ایس نال کوئی لیکھا جوکھا نہیں اے انعام کسے نوں وی ملے اوہ دیون والیاں دی کم علمی تے بے عقلی دا سٹا وی ہوسکدا اے تے اوہناں دی ذاتی پسند ناپسند اتے ہمیش وانگ دھڑا کٹن دا نتیجا وی۔۔۔۔ شاید ایس پکھوں چڑھدے پنجاب دی ویکھا ویکھی ساڈے پاسے وی ایس انعام دی بھاری رقم نوں لے کے کافی وواد چل رہیا اے۔ نین سکھ تے اوہناں دے اک ہور متر جہڑے ایس انعام دی منصف جیوری دے پاکستان وچ موہری تے آگو وی نیں دو دو وار ایس انعام نوں اپنے ناویں لاون وچ کامیاب ہو چکے نیں۔ جدوں کہ چڑھدے پنجاب دا اک وی لکھاری ایس نوں دو وار حاصل کرن وچ سپھل نہیں ہوسکیا۔

نین سکھ دی اجوکی کتاب "جوگی، سپ، تراہ" وچوں کجھ نثری ٹوٹے میں ایس لئی سانجھے کیتے سن کہ ادب تے سماج دا درپن ہوندا اے۔ پر ایہ کہڑا سلیکھ اے جس وچ ہیٹھلیاں دھراں نال ہمدردی ظاہر کرن ویلے اوہناں دی جدوجہد نوں لانبھے رکھ کے نرا اوہناں دے جنسی کوجھ ای درشائے جاون۔

پر ساڈی اوس فیس بک پوسٹ نوں پتا نہیں کیہ کیہ رنگ دے کے پیش کیتا گیا۔

آکھیا جاندا اے کہ تنقید کھرے تے کھوٹے دی پچھان دا ناں اے۔ یعنی کسے فن پارے نوں اوس دی اصل حالت وچ ویکھن دا نویکلا جتن۔۔۔

جدوں کوئی تخلیق کار اپنا فن پارہ لوکائی ساہویں دھردا اے تاں اوس دا مقصد ہر گز ایہ نہیں ہونا چاہیدا کہ کوئی وی پارکھ یاں پڑھن والا اوس نوں نرا پسندیدگی دی سند نال ای نوازے۔ ہر دوجے بندے نوں اوس نال علمی ادبی اختلاف رائے دا پورا پورا حق اے۔

ہوسکدا اے اج سانوں نین سکھ دی کتاب وچوں کجھ فحش، گھٹیا اتے بے ہودہ اقتباس چنگے نہیں لگے، جہڑے کسے طرحاں وی ایتھوں دی رہتل دی عکاسی نہیں کردے۔ سگوں پنجاب مخالف اوس دھڑے دی سوچ نوں ہور ہوا دیندے نیں جہڑے پنجابی زبان نوں گالھاں، جگتاں تے ان پڑھاں دی زبان آکھدے نیں۔

نین سکھ پنجابی دا اوہ واحد لکھاری اےجس نے ہمیش پنجابی رہتل دے کوجھ ای گنوائے نیں؛ اوس دے پاتر عیباں نال پرچے ہوئے نیں۔ اوہ ہر اوہ کمینی تےگھٹیا حرکت کر گزردے نیں جہدے بارے سوچنا ہاری ساری دے وس دی کھیڈ نہیں اے۔ اوہ وکھ وکھ کرداراں دے کوجھ تے درشاوندا اے پر اوہناں دی سماج متعلق چنگی سوچ کدے وی اوس دیاں لکھتاں دا حصا کیوں نہیں بن دی۔۔۔

نین سکھ دے پاتر پنجاب دے کامے میل وچوں تے ضرور ہوندے نیں پر اوہ اوہناں دی جدوجہد دے عکاس اکا کوئی نہیں ہوندے۔ کسے وی سماج وچ انج دے لوک نہیں وسدے کہ اوہ بس گندے، برے تے کوجھے ہوون۔ جگت بھردے ہر معاشرے وچ چنگے، بیبے تے محنتی لوک وی ہوندے نیں۔ پر نین سکھ دیاں لکھتاں نوں پڑھ کے ساڈا واہ افضل احسن رندھاوا تے گردیال سنگھ دیاں لکھتاں والے مٹی نال مٹی ہوندے پنجابیاں نال نہیں پیندا۔ سگوں اوہناں پنجاب واسیاں نال پیندا اے جہڑے اوکھے بھارے ویلے لوڑ پے جاون تے زندگی دے ہر میدان وچ کنڈ وکھا جاندے نیں۔ اوہناں دے آکھاناں تے گیتاں وچ حاکم دھر ورودھ نفرت تے لبھدی اے پر اپنی روزوار دی حیاتی وچ حاکم دھر دی چاپلوسی کردے ہوئے اوس دے نسلی شجریاں دے سوہلے گاندے، اوہناں دے ہتھوں ڈگیا رزق کھاندے پیندے نیں۔ اوہ سرمایادار طبقے دے خلاف سینا تان کے یاں ہک ڈاھا کے نہیں کھلوندے بل کہ سر سٹ کے اوہدی ہاں وچ ہاں ملاوندے دسدے نیں۔

دنیا بھر وچ دتے جاون والے انعام جگاڑ بندی دے ودھیا نمونے نیں۔ جہناں وچ پنجابی ساہت دا نوبل انعام(ڈاھاں ایوارڈ) اپرلے درجے دی ساز باز نال ای حاصل کیتا جاسکدا اے۔ ایس لئی اک واری فیر نین سکھ ہوراں نوں ایہ ایوارڈ ملن تے بہت بہت مبارکاں۔