محبت ویلا(دوجی قسط)

2

ستمبر مہینے دا پہلا ہفتابیت گیا سی۔ موسم وچ تبدیلی آؤن لگی سی۔ ہن چاہے دُپہر ویلے گرمی ہوندی پر شام سویرے موسم سکون دین والا ہو جاندا سی۔ ترن ہوریں پھمنوال توں پنج وجے دے ترے ہوئے سن۔ پاتڑاں پہنچدیاں اوہناں نوں ستّ وجع گئے۔ سورج دیاں کرناں نے فصلاں دے ٹوسیاں نوں چُمنا شروع کر دتا سی۔ جھونے دی فصل اپر پئے مکڑی دے جالے ’تے پئی تریل سورج دی روشنی نال موتیاں وانگ چمک رہی سی۔
ترن تے سکیمی نے پنڈ جان توں پہلاں کھنوری ڈاکٹر نوں دکھاؤن دی سوچی۔ ایس لئی اوہ پہلاں ڈاکٹر کول رُک گئے۔ ڈاکٹر نے گردن اپر پٹی کر دتی۔ لتّ دا ایکسرے کر کے ویکھیا۔ ہڈی بالکل ٹھیک سی۔ پکی بیہی وچ ڈگن کرکے پٹّ دا تھوڑھا جہیا اندروں ماس پھٹ گیا سی۔ ڈاکٹر نے کجھ گولیاں اتے ملن لئی دوائی دے کے اوہناں نوں تور دتا۔
اوہناں نے موٹرسائیکل کھنوری توں وڈی نہر دے نال نال لمے سفیدیاں نال ڈھکی سڑک اُپر چاڑھ لیا۔ ایہ سڑک اگے جا کے کھبے اتر جاندی سی۔ کھبے اتر کے دو سڑکاں پاٹ جاندیاں۔ اک ہریانے دے پنڈ برج گڑھ نوں چلی جاندی اتے دوسری ہانیپر نوں۔ ترن نے پنڈ کول پہنچ کے سکیمی نوں ہدایت کیتی کہ میرے ڈگن بارے نہ تاں کالج دسنا ہے اتے نہ ہی پنڈ۔ کالج تاں ڈگن دا دسنا ہی نہیں۔ پنڈ پہنچن تے ترن دے گھروالیاں اتے ہور وی جس کسے نے پچھیا، اس نوں ایہ ہی دسیا گیا کہ، ‘ترن دودھ لین جا رہیا سی۔ ساہمنے کتا آؤن ’تے اکو دم بریک لا دتے۔ موٹرسائیکل تلک گیا۔ سڑک دے کنارے پیا تکھا وٹا اسدی گردن ’تے لگّ گیا۔’ اوہناں دا ایہ جھوٹھ سبھ نے سچ من لیا۔
آصف نے ایتوار شام دی میٹنگ دا سنیہا ساریاں نوں وٹساپّ گُرپ ’چ لا دتا سی۔ کجھ نوں اس نے فون ’تے وی دس دتا۔ شامی سارے آصف دے باہرلے باگل وچ اکٹھے ہونے شروع ہو گئے۔ سکیمی ترن نوں موٹرسائیکل اُپر بٹھا لیایا۔ جہڑا وی ترن نوں لنگ ماردیاں ویکھدا، اوہ پچھ لیندا، “ایہ کیہ چند چاڑھ لیا؟” ترن سبھ نوں اوہی گھڑیاگھڑایا جواب دے کے چپّ ہو جاندا۔
نندو توں بنھاں باقی سارے آ گئے سن۔ نندو نائیاں دا منڈا سی تے اس دی کھنوری کٹنگ دی دکان سی۔ شام دے سمے گاہک زیادہ ہو جاندا سی اس کرکے اوہ ہر میٹنگ اپر لیٹ ہو جاندا۔ ترن نے سبھ منڈیاں ول ویکھیا تے پھر آصف نوں پچھیا، “نندو نوں سنیہا لا تا سی؟”
“ہاں سنیہا تاں لا تا سی۔”
“فون کر کے دیکھیں بھلاں کتھے جے پہنچئ۔”
“کرداں۔” آصف نے فون لا کے پچھیا تاں اوہ پنڈ پہنچ گیا سی تے سدھا ایدھر ہی آ رہیا سی۔ تھوڑی دیر بعد نندو موٹرسائیکل ’تے پہنچ گیا۔
“لیڈراں جوں لیٹ آؤنے اوئے۔” اک منڈے نے اس نوں سنایا۔
“دو تِن گاہک تاں میں میٹنگ کرکے چھڈّ وی آیاں۔” اس نے سبھ ’تے اک طرحاں احسان جتایا تے پھر بولیا، “ہاں دسو پھیر کیہ سپ کڈھنے۔”
“گل ایہ اے وی آپاں پچھلی وار مانگوں ایتکی وی ناٹک میلا کرواؤنے۔ اوہدے لئی فنڈ کٹنا شروع کریئے۔”
“کرواماں گے کدوں کُو؟” اک منڈے نے پچھیا۔
“نومبر دے پہلے ہفتے ٹھیک رہو۔ نالے تاں فنڈ کٹن نوں کھلھا ٹینم ملجو، نالے اودوں موسم جھا ٹھیک ہو جاندے۔” کسے ہور منڈے نے صلاحَ دتی۔
“ہاں اودوں جھے ٹھیک اے۔” سارے اس نال سہمت ہو گئے۔
“آصف، فنڈ آلیاں کاپیاں اپنے کول کنیاں ک پئیاں نے بچدیاں؟” ترن نے پچھیا۔
“دو تاں پوریاں پئیاں نیں۔ تنّ ُو ادھیاں-ادھیاں پئیاں نیں۔”
“نندو توں ایں کریں پھیر، کل نوں جاندا ہویا آصف توں اک کاپی پھڑ کے لے جیں۔ اوہدے نال دیاں کھنوری توں دس پندراں ہور چھپوا لیائیں۔” ترن نے اس کم اپر نندو دی ڈیوٹی لگا دتی۔
“بائی ناٹک آلے پہلاں مانگوں ترک ترکشیل جے تاں بلائیوں نہ۔ پچھلی وار اوہ ربّ ہے نی، ربّ ہے نی کہی گئے۔ میرا لانیدار میرے پچھے ڈانگ لے کے پے گیا۔ کہندا، “سالیو، تسیں ربّ نوں ٹب سمجھ رکھئ۔ توں وی دھمتان صاحب سکھاںسکھ کے ہویا سی مساں۔” منڈے دی اس گل ’تے سارے ہس پئے۔
“چل توں ہی دسّ دے پھیر کہنوں بلائیے؟” سکیمی نے اسے منڈے نوں پچھیا۔
“کوئی گھینٹ جا ہووے جہڑا سارے پاسے بہ جا، بہ جا کرا دے۔”
“ڈاکٹر. صاحب سنگھ نوں بلاؤ!” نندو ایس طرحاں اپر دی ہو کے بولیا جویں صاحب سنگھ بارے صرف اسے نوں ہی جانکاری ہووے۔
“ناٹک دے تاں اوہ وٹ کڈھ دیندے پر جہڑے بھورا پیسے ہیگے اوہ تاں اوہدی سٹیج تیار کرن ’تے ای لگّ جاں گے۔ جے اوہنوں بلاؤنا ای اے تاں کدے پھیر دیکھلاں گے، اجے آپاں اوہنوں بلاؤن جوکرے ہوئے نی۔” سکیمی نے نندو دی گل ’تے کاٹا مار دتا۔
“سیموئل جوہن کمیں رہو؟” آصف نے ساریاں نوں پچھیا۔
“ہاں، اوہ ٹھیک اے۔ اوہدے لئی تاں چاہے سٹیج وی نہ ہووے۔ اوہ تاں تھلے کھڑ کے وی ناٹک کھیڈ جاندے” ترن نے ہامی بھر دتی۔ اس دے پچھے باقی ساریاں نے وی سہمتی وچ سر ہلا دتے۔ ناٹک دی ڈیٹ پکی کر کے سیموئل نوں بلاؤن دی ڈیوٹی وی آصف دی ہی لگا دتی۔
“بائی نشیاں-نشیاں توں روکن آلا نہ ہووے ناٹک کار۔ جدوں کوئی آ کے نشے ورودھ بولن جے لگّ جاندے تاں پھیر تاں ایں لگن لگدے جویں اپنے-اپنے نوں گالھاں کڈھواؤن لئی بندہ پیسے دے کے بلایا ہندے۔” نندو کافی سمیں توں من ’چ لئیں بیٹھا گل بول گیا۔
“نشے تاں سیموئل وی نی کردا۔ بسّ تھوڈے جوں تھوڑھی-بہتیی سگرٹ-سگرٹ تاں پی لیندے۔” آصف نے دسیا۔
“چل! پھیر وی ٹھیک اے، تھوڑھا جا گن تاں ساڈے نال مل ای گیا۔” نندو دے چہرے ’تے لالی آ گئی۔ اس نے جیب وچوں بیڑی اتے سکھے دی چھوٹی ٹکی کڈھ کے نال بیٹھے منڈے نوں پھڑا دتی، “لے بنا پھیر یار۔”
اس منڈے نے بیڑی اپرلا دھاگا کھولھ کے اس وچلا تمباکو باہر کڈھ دتا تے پھر بیڑی نوں ایسے طرحاں بند کر کے، سکھے دی ٹکی بھور کے اس وچ پا دتی۔ نندو نے سینکھ جلا کے بیڑی سلھگا دتی۔ مُنڈے نے سوٹا کھچیا تے منہ اتے ناساں وچوں دھوآں پریشر کوکر وانگ باہر کڈھ دتا۔ ترن، آصف تے سکیمی نوں چھڈکے ایہ بیڑی ساریاں دے بلھاں تے ٹکدی گیڑے دین لگی۔ بیڑی پین والا منڈا سوٹا کھچن سمیں کجھ دیر چپ کردا تے پھر چلدی گل وچ شامل ہو جاندا۔
سوموار توں فنڈ شام سویرے کٹن دی رائے بن گئی کیونکہ دن سمیں بندے آپو-اپنے کماں اپر گئے ہون کرکے گھٹ ملدے سن۔ سکیمی نوں کہہ دتا کہ اوہ دو دن فنڈ کٹن دی شروعات کروا کے پھر ہی کالج جاوےگا۔ ترن نے اگلے سوموار تک پنڈ ہی رہنا سی تاں کہ سٹاں بالکل ٹھیک ہو جان۔ آصف دے باگل وچ رات دے گیاراں وجے تک گلاں دے نال-نال ہاسا گونجدا رہیا ۔ جدوں سارا پنڈ گُھوک سوں گیا پھر سارے منڈے آوارہ کتیاں دی ‘ٹؤں-ٹؤں’ سندے آپو-اپنے گھراں نوں تر پئے۔
دو دناں بعد سکیمی کالج نوں تر گیا۔ اگلے دن اس نے ترن نوں سنیہا دتا، “بائی تیرے اعلیٰ پٹولا پتا نی کہڑی کھڈّ ’چ جا اتریا، دکھائی ای نی دتا۔”
“چھڑے جیٹھ نوں منہ کمیں دکھاوے اوہو۔” ترن نے سکیمی نوں چھیڑیا۔
“مذاق نی بائی۔ مینوں تاں لگدی اوہ مار گی اڈاری۔” سکیمی نے شنکا پرگٹایا۔
“چل کوئی نہ، آ کے دیکھدیاں۔” ترن نے فون کٹ دتا۔
ہفتے بعد سویرے ہی اپنا بیگ موڈھے پا کے ترن وی کالج جان لئی تیار ہو گیا۔ آصف اس نوں کھنوری توں بسّ چاڑھ آیا۔ سنگرور تک اوہ بسّ ’چ چلا گیا تے سنگرور توں ساڈھے چھ والی ٹرین پھڑ لئی۔ ایہ ٹرین سمیں سر قلعہ رائیپر پہنچا دیندی اے۔ ایتھوں تھوڑھا تر کے پھاٹک تک جانا پیندا ہے۔ پھاٹک توں پھمنوال جان والا کجھ نہ کجھ مل جاندا ہے جہڑا اگوں پکھووال جاں کتے ہور جانا ہندا ہے۔ پھاٹک توں پھمنوال تِن کو کلومیٹر پیندا ہے۔
گڈی سنگرور سٹیشن ’تے صحیح ساڈھے چھے وجے پہنچ گئی۔ ڈبے زیادہ ہون کرکے اس وچ بہتا بھیڑ-بھڑکا نہیں ہوندا۔ ترن بلکل پچھلے ڈبے وچ چڑھ گیا تاں کہ پھاٹک تک جان لئی گھٹّ توں گھٹّ ترنا پوے۔ اسنے بیگ اپرلے پھٹے ’تے رکھ دتا تے آپ کھڑکی ول دی سیٹ مل لئی۔ گڈی دھوئیں دے بدل چھڈدی، ہولی-ہولی رسکدی تیز ہو گئی۔ سنگرور شہر پچھے رہِ گیا۔ دور-دور تک پھیلے جھونے دے کھیت نظر آؤن لگے۔ ترن دی نظر جھونے دی اس ہری چادر ’تے ٹکی نال-نال دوڑن لگی۔ ایس دے دماغ وچ وی جیون دے وکھوکھ ایپیسوڈ چلن لگ پئے۔
ترن اپنے توں چار سال چھوٹی، پلس ٹو وچ پڑھدی بھین دا اکلوتا بھرا سی۔ رنگ دوویں بھین-بھراواں دا اپنے پتا وانگ چاہے کنکونا سی پر نین-نقشاں دے سوہنے سن۔ ترن دا پتا جوانی وچ کبڈی دا ودھیا کھڈاری رہیا سی پر ویاہ توں بعد ایس نوں قبیلداری نے اجہیا جپھا ماریا کہ اوہ کھیڈن ولوں ہمیشہ لئی آؤٹ ہو گیا۔ اپنے گزارے جوگی زمین ’چ کھیتی کردا اوہ گھر توں کھیت تے کھیت توں گھر دا ہو کے رہ گیا۔ کبڈی کھیڈن دا شوق اگلی پیڑھی تک پہنچدیاں ترن نوں وی چمبڑ گیا۔ ترن دا پتا اپنا شوق اپنے پتر وچوں پورا کرن لگیا۔ اس نے ترن نوں کدے وی کھیڈن توں نہیں روکیا سگوں ہمیشہ ہلاّ-شیری دتی۔ ترن نیشنل سٹائل دا ودھیا ریڈر تے سرکل سٹائل دا ودھیا جاپھی نکل آیا۔
ترن تے سکیمی نے رنبیر کالج سنگرور توں فزیکل نال بی. اے. کیتی۔ سکیمی وی ترن دے ویڑھے ’چوں جٹاں دا منڈا سی۔ چاہے اوہ ترن وانگ ودھیا کھڈاری تاں نہیں سی پر اوہ اوہناں دی ٹیم وچ ضرور شامل سی۔ سکیمی رنگ دا گورا سی پر نین-نقشاں توں سدھارن جہیا ہی سی۔ جدوں ترن دے ڈی. پی. ای. نے ترن نوں بی. پی. ایڈ. کرن دی صلاح دتی تاں اس نے سکیمی نوں وی نال تیار کر لیا۔
اوہناں نے فون اپر کئی کالجاں توں پتا کیتا۔ کتے فیس ودھ سی، کتے زرمانا زیادہ بھرواؤندے سن۔ پنجاب توں باہرلے کالج دور سن تے ایتھوں دا میڈیئم وی ہوندی سی۔ سارے پکھاں توں سوچ کے اوہناں نے پھمنوال کالج نوں چنیا۔ پھمنوال کالج پیندا کتھے کو ہے؟ اس بارے دوواں نوں ہی جانکاری نہیں سی۔ سکیمی دے کسے دوست دی قلعا رائیپر رشتے داری سی۔ اس رشتے داری ’چوں پتا کیتا تاں رشتے دار منڈے نے سارا حل کر دتا۔ اس نے کہیا کہ اوہ اک وار قلعا رائیپر دے سٹیشن ’تے آ کے اس نوں فون کر لین، اگے اوہ آپے لے جاوے گا۔
ترن نوں یاد آیا، اوہ پہلی وار قلعا رائیپر دے سٹیشن ’تے اترے سن۔ پرانے اجاڑ جہے سٹیشن اپر تکھی دُھپ پے رہی سی۔ اک وار تاں اوہناں نوں جاپیا جویں اوہ 1947 توں پہلاں دے سمے وچ کسے سٹیشن ’تے پھر رہے ہون۔ دوواں نے اؤٹلے پشو وانگ آلےدوالے نگاہ ماری تے پھر سکیمی نے قلعا رائیپر والے منڈے نوں فون لا لیا۔
پنج منٹاں بعد ہی اوہ منڈا موٹرسائیکل لے کے سٹیشن اتے آ گیا۔ دوویں ہتھ ملا کے اس دے پچھے بیٹھ گئے۔ منڈا اوہناں نوں کالج لے کے جان دی بجائ پہلاں اپنے گھر لے گیا۔ دوواں نوں روٹی کھوا کے کالج چھڈگیا۔
ایہ کالج اس علاقے دا بہت پرانا تے وڈا کالج سی۔ اس وچ بہت سارے کورساں دے الگّ-الگّ ڈپارٹمنٹ سن۔ ترن تے سکیمی کسے منڈے توں فجیکل ڈپارٹمینٹ دا پچھ کے ایتھے چلے گئے۔ سٹاف روم وچ اوہناں نوں دو ادھیاپک(استاد) بیٹھے مل گئے۔ اوہناں نے ادھیاپکاں توں فیس توں علاوا ہور ساری ضروری جانکاری لے کے پروسپیکٹس خرید لئے۔ دوواں نے سوچیا کہ اجے کاہلی نہیں کرنی۔ گھر جا کے اک دو دن ہور وچار کر کے داخلا بھر کے جاواں گے۔
دو دناں بعد اوہ پکا من بنا کے داخلہ بھر گئے۔ پہلے پنج-ستّ دن اوہ ہر روز اپّ-ڈاؤن کردے رہے تے پھر قلعہ رائیپر والے منڈے راہیں پھمنوال پنڈ وچ کمرہ لے لیا۔ کمرہ لین توں اگلے دن اوہ سامان چکّ لیائے تے کمرے دی صفائی کر کے ایتھے ڈیرے جما لئے۔
ترن اج ہفتے بعد کالج پہنچ رہیا سی۔ جیوں-جیوں گڈی قلعا رائیپر ول دوڑی جا رہی سی توں ایس دے من وچ وی یاداں دے ورولے گھمیریاں کھا رہے سن۔ اس دیاں اکھاں اگے اس رات دا درش پھر گھم گیا، ‘سکیمی دسدا سی کہ اوہ مڑ دیکھی نہیں۔ شاید اسدی ماسی نوں شکّ ہو گیا ہونا، اوہ واپس بھیج دتی ہونی۔’ ایہ گل سوچدا اوہ اداس ہو گیا۔
جدوں گڈی پھاٹکاں کول جا کے ہولی ہوئی تاں اوہ یاداں دی دلدل وچوں باہر نکلیا۔ اس نے باہر نگاہ ماری۔ پکھووال والی سڑک اتے لائن دے دوویں پاسے واہناں دیاں لمبیاں قطاراں لگیاں سن۔ اوہنوں یاد آیا، اوس نے سکیمی نوں پھاٹک توں لے جان لئی کہیا سی۔ ترن نے پھاٹک کول کھڑے موٹرسائیکل والیاں وچوں سکیمی نوں پچھاننا چاہیا پر دوجے پل ہی گڈی اگے لنگھ گئی۔ اوہ سٹیشن اپر اتردیاں ہی پھاٹک ول تر پیا۔ پھاٹک کھلھ گیا سی۔ سارے واہن لائیناں پار کر رہے سن۔ اک موٹرسائیکل لائن مین دی کوٹھی کول کھڑا سی۔ ترن نے دوروں ہی پچھان لیا، ایہ سکیمی ہی سی۔
“بیٹھ بائی۔” ترن دے نیڑے آؤن ’تے سکیمی نے ککّ مار کے موٹرسائیکل سٹارٹ کر لیا۔ ترن ہتھ ملا کے پچھے بیٹھ گیا۔
“ماحول ٹھیک اے سارا؟” ترن نے اس رات واپری گھٹنا نال جوڑ کے پچھیا۔
“ہاں ہاں جماں اوکے! پر تیرے عالی تاں مینوں لگدی پکا مار گی ’ڈاری۔” سکیمی نے ترن دی گل سمجھدیاں جواب دتا۔
“چل کوئی نہ۔” ترن نے چپّ ہو کے اکھاں میٹ لئیاں۔
ہن ساہمنے کالج دی بلڈنگ دسن لگی سی۔ گراؤنڈ دی لمبی دیوار، کمرے اتے اچا انڈور سٹیڈیم، کالج دے کھبے ہتھ پنجاہ کو میٹر دور درکھتاں ’چ گھریا بابے موہن داس دا گورو گھر۔ کالج دے پچھلے کھونجے توں کھبے ہتھ تنّ منزلی منڈیاں دے ہوسٹل دی بلڈنگ۔ قلعہ رائیپر توں آؤندی ایہ سڑک سدھی پکھووال نوں لنگھ جاندی۔ اک سڑک کالج دی بلڈنگ ختم ہوندیاں ہی کالج دے پچھوں دی مڑدی ہوئی اگے جودھاں ہو کے لدھیانے نوں نکل جاندی۔ لدھیانے نوں جاندی اسے سڑک اتے کالج توں دو کو سو میٹر دور پھمنوال پنڈ وسیا ہویا سی۔
کمرا ویکھن لئی جدوں ترن تے سکیمی پہلی وار پنڈ وچ وڑے سن تاں پنڈ دیاں بھیڑیاں گلیاں اتے 1947 توں پہلاں دے بنے گھر ویکھ کے محسوس کر رہے سن جویں اوہ پچھلی صدی وچ وچر رہے ہون۔ پنڈ دی ایہ پرانی لوکیشن اوہناں نوں بہت پسند آئی سی۔ اوہناں اک پرانا گھر ویکھدیاں جھٹّ ہاں کر دتی سی تے سال دے چھ ہزار پر یمبر دے حساب نال کمرالے لیا سی۔ سکیمی نے گھر دے اگے آ کے موٹرسائیکل روک لیا۔ ترن نے بیگ کمرے وچ لیا سٹیا۔ گریوال تے لالی نہا کے کالج جان لئی تیار ہو رہے سن۔ اوہناں دوواں دے تیار ہوندیاں ہی اوہ دو موٹرسائیکل لے کے کالج نوں چل پئے۔
کالج پہنچدیاں ہی ترن دی روح خش ہو گئی۔ منڈے بھوریاں وانگ منڈراؤندے پھر رہے سن۔ کڑیاں رنگ بر نگے سوٹاں ’چ سجیاں ہوئیاں رنگین تتلیاں وانگ لگدیاں سن۔ اوہ چاروں کسے کڑی دی چال، کسے دا سوٹ، کسے کڑی دا خوبصورت چہرہ، کسے دا نخرہ پرکھدے، کمینٹ کردے اپنے ڈپارٹمینٹ ول چل پئے۔ اوہ کلاس روم وچ پہنچے تاں ایتھے تنّ کڑیاں تے چار منڈے آپو-اپنے موبائیلاں وچ کھبھے بیٹھے سن۔ سکیمی نوں کمرے اندر آؤندیاں ویکھ کے مہک اس نوں بھجّ کے پے گئی، “ہیں اوئے! نہ کیہ صلاح اے تیری؟”
“کیہ ہویا بابیو؟” سکیمی نے اس نال ہتھ ملاؤن لئی ہتھ اگے کر دتا۔
“بابے دے پترا! آہ میسج کیہ بھیجیا سی؟ ‘کڑیاں تے بھرنڈاں تاں ہوندیاں ای لڑن لئی نے۔” مہک نے اس نال ہتھ ملاؤندیاں اس دی ہک وچ مکی ماری۔
“میں کہڑا غلط کہے۔ آہ دیکھ لے اؤن سار ای لڑن لگ پئی۔” سکیمی نے دوجے منڈے-کڑیاں نوں سنا کے کہیا ۔ سکیمی دی گل سن کے سارے مسکرا پئے۔
“کوئی نہ، تینوں میں پچھوں وڈے شریف نوں۔” مہک نے اس ول انگل سیدھدیاں، اس نوں پیار بھری دھمکی دتی۔
تھوڑی دیر بعد انوٹمی والی میڈم کلاس وچ آ گئی تاں ہور منڈے-کڑیاں وی آ کے ڈیسکاں ’تے بیٹھ گئے۔ ساریاں نے موبائیل جیباں وچ پا لئے اتے کاپیاں کتاباں کھولھ لئیاں۔
پہلے دو پیریئڈاں بعد تیسرا پیریئڈ خالی سی۔ تیسرے پیریئڈ وچ ترن تے لالی لائبریری چلے گئے اتے گریوال تے سکیمی کلاس توں باہر بیٹھے منڈے-کڑیاں وچ جکڑ مارن لگّ پئے۔ دو وجے ساری چھٹی ہو گئی۔ اوہ چاروں موٹرسائیکل لے کے لوہگڑھ چونک ’چ دودھ پین چلے گئے اتے ایتھوں سدھا گھر آ کے سو گئے۔
“ترن....۔ ترن اٹھ، چار وجن آلے نے۔” ترن دی اکھ کھلھی تاں اس نے ویکھیا، سکیمی شام دی ایکٹیوٹی لئی تیار ہوندا، اس نوں بول مار رہیا سی۔
“میں نی جاندا یار اج۔ جی جا نیں کردا۔” اوہ پاسہ پرت کے پھر سوں گیا۔ باقی تنوں تیار ہو کے ایکٹیوٹی لگاؤن لئی چلے گئے۔
جدوں ترن دی دوبارہ اکھ کھلھی تاں ساڈھے پنج ہو گئے سن۔ اس نے کھڑے ہو کے پانی پیتا تے پھر منہ دھو کے کجھ دیر بیٹھا سوچدا رہیا ۔ پھر اٹھ کے کوٹھے اپر چڑھ گیا۔ کوٹھے چڑھدیاں سبھ توں پہلاں اسدی نظر نمر کے چُبارے ول گئی۔ اسدی چاہت انوسار ایتھے کجھ وی نہیں سی۔ اوہ کجھ دیر کھڑا ویکھدا رہیا ۔ سارے کوٹھے سنے سن۔ اسنوں سارا آلادوالا اُداسیااُداسیا جاپیا۔ اوہ ہولی-ہولی بیماراں وانگ پوڑیاں ’چ قدم ٹکاؤندا ہیٹھاں اتر آیا۔ منجے اتے بیٹھ کے کندھ نال ڈھوء لا لئی۔ اکھاں مِیٹ لئیاں۔ مِیٹیاں اکھاں وچ وی اس نوں نمر دی شکل صاف دکھائی نہیں دتی۔ اسنوں جاپیا جویں اوہ، اس دیاں یاداں وچوں وی کنی چھڈا کے کتے دور گواچ گئی ہووے۔

(جاری اے)