kraamaat@gmail.com
+ +92 333-430-6384
محمد مہدی
November 26, 2022
عالمی منظر نامے اُتے خُشگوار ہوا دا بُلھا آیا اے۔ جدوں بُلھے آن لگدے نیں تے فیر ایہدی آس ہوندی اے کہ منظر مستقل طور تے سہانا ہو جاوے گا۔ بالی‘ انڈونیشیا وچ جی 20 دے اجلاس وچ امریکی تے چینی صدراں دی ملاقات ہوئی۔ ایہ صدر بائیڈن تے صدر شی دی پہلی ملاقات سی خاص طور تے ایہناں حالات دے تناظر وچ تے ایس پہلی ملاقات دی اہمیت ہور وی ودھ گئی سی کہ جدوں امریکی سپیکر نینسی پلوسی نے بیتی اگست وچ تائیوان دا دورا کیتا سی تے اوہدے بعد دوہواں مُلکاں وچکار بدگمانی بہت ودھ گئی سی۔
مختلف امور جویں موسمیاتی تبدیلی‘ فوڈ سیکیورٹی تے صحت دے مسئلیاں اُتے گل بات تعطل دا شکار ہو گئی سی۔ ایہناں حالات وچ ایس ملاقات نال کسے بہت وڈے بریک تھرو دی آس تے قایم نہیں کیتی جا سکدی سی پر برف پگھلن تے تلخی دی بجائے آپسی گل بات دے امکاناں دی بحالی ضرور ایس ملاقات دا بہت گہرا مثبت نتیجا اے۔ دوہواں مُلکاں وچکار بہت سارے اہم معاملات اُتے نقطا نظر دا اختلاف موجود اے تے ایس اختلاف دی موجودگی وچ ای دوہواں آگوواں نے ملاقات کیتی تاں جے تائیوان‘ ایڈوانس ٹیکنالوجی اُتے امریکی اقدامات‘ شمالی کوریا دے لمے ہدف نوں نشانا بنان لئی ایٹمی تجربیاں دے امکان تے یوکرین جنگ دے حوالے نال اک دُوجے دی گل سُنن تے اپنی گل سُنائی جا سکے۔
جویں کہ ذکر کیتا اے کہ تائیوان دے مسئلے اُتے بیتی اگست دے نینسی پلوسی دے دورا تائیوان نے بہت غیر معمولی اثرات مُرتب کیتے سن۔ چین بجا طور تے ایس حوالے نال بہت زیادا چوکنا ہو گیا۔ ایس لئی ایس ملاقات دوران وی صدر شی نے صدر بائیڈن اُتے واضح کر دِتا کہ تائیوان دا معاملا چین لئی پہلی سرخ لکیر دا درجا رکھدا اے جہڑی کہ کسے صورت وی نہیں ٹپی جانی چاہیدی۔ امریکا نے امریکا دی ون چاینا پالیسی دا اعادا کیتا اے۔ چین نوں اصل ایہ مسئلا درپیش اے کہ اوہ ایہ سمجھدا اے کہ امریکا ون چاینا پالیسی دے اصول نوں تے مندا اے پر ایہدے اقدامات اوہدی پالیسی نال میل نہیں کھاندے۔
حقیقت وچ ضرورت ایس گل دی اے کہ امریکا چین دے اوہناں شکاں نوں مکمل طور تے رفع کرے کہ امریکا دی پالیسی تے اقدامات وچ فرق نیں۔ صدر بائیڈن نے صحیح طور تے کہیا اے کہ امریکا تے چین دی آپسی مسابقت کشمکش وچ تبدیل نہیں ہونی چاہیدی تے ایہ کہ چین تے امریکا وچکار اختلافات ایہوجہے نہیں نیں کہ جہڑے حل نہ کیتے جا سکن تے دوہویں رل کے عالمی معاملات نوں حل نہ کر سکن۔ صدر شی نے وی بہت اُمید افزا گل کیتی اے کہ موجودا صورتِ حال دوہواں مُلکاں دی لوکائی دے مفاد دے منافی اے۔
اعلاترین سطح اُتے ایس نوعیت دی گل بات صدر بائیڈن دی ایس گل دی تائید کردی اے کہ عالمی معاملات وچ دوہویں مُلک سانجھی تفہیم ول ودھ سکدے نیں۔ تے ایہدا اک مظاہرا یوکرین وچ جاری حالیا جنگ دے حوالے نال دوہواں آگوواں نے وی کیتا اے جدوں اوہناں نے ایٹمی ہتھیاراں دے کسے وی استعمال نوں ناقبولن جوگ قرار دے دِتا تے دُوجے لفظاں وچ روسی صدر پوتن نوں واضح پیغام دے دِتا کہ ایس قسم دی فضول گل بات وچ چین وی روس دا ساتھ دین لئی تیار نہیں اے۔
چین نے اوہ مشورا دِتا اے کہ جہڑا ایس بحران نوں ختم کرن لئی سبھ توں صایب اے کہ امریکا‘ نیٹو تے یورپی یونین نوں روس نال گل بات کر کے مسئلے دا حل لبھ لینا چاہیدا اے۔ شمالی کوریا دا معاملا وی دُنیا لئی اک غیر معمولی طور تے اہمیت رکھدا اے۔ شمالی کوریا دے لمے فاصلے تک مار کرن والے ایٹمی ہتھیاراں دے تجربیاں دے حوالے نال امریکا ایہ سمجھدا اے کہ جے اِنج ہویا تے امریکا نوں شمالی کوریا دے نیڑلے خطے وچ فوجی موجودگی نوں ودھانا پوے گا تے ایہوجہی صورت یقینی طور تے چین لئی تشویش دا کارن بنے گی‘ ایس لئی صدر شی نال صدر بائیڈن نے ایس حوالے نال چینی اثر رسوخ استعمال کرن دی گل کیتی اے تاں جے ایہوجہی صورتِ حال مستقبل وچ وقوع پذیر نہ ہووے جہڑی کہ چین تے امریکا دے تعلقات نوں آپسی کشیدگی تک لے کے چلی جاوے۔
سخت تے تلخ حالات وچ وی مملکت دے اعلا ترین عہدے داراں دا رویّا ایہوجہیا ہونا چاہیدا اے کہ اوہ بہتری دے امکاناں نوں لبھ سکن پر افسوس کہ اسیں ایہوجہیا رویّا ایتھے وطن عزیز وچ نہیں ویکھ رہے۔ (شکریے نال روزوار "لوکائی)