تعلیم گرہن(مفت تعلیم)۔دوجی قسط۔۔۔۔٭رویل لیکھ٭

تعلیم گرہن(مفت تعلیم)۔دوجی قسط۔۔۔۔٭رویل لیکھ٭

میرے خیال وچ جِنا کُو ایہ تصور غلط تشریح ہویا اے کوئی ہور نہیں ہو سکدا۔ سبھ دا خیال اے کہ تعلیم مادر پدر مفت ہووے گی تے ایس طرحاں ملک دے نال نال قوم وی ترقی دیاں منزلاں تک پہنچ جاوے گی۔ مفت تعلیم دا تصور جدید دور دی پیداوار اے تے ایہدا بی وی مغرب توں ای پھٹیا۔ اوہناں دا ایہ مننا اے کہ جے معاشرے وچ سکون نال رہنا اے تے سبھ نوں نال لے کے چلنا پوے گا تے شعور و آگاہی دینی پوے گی ورنہ جہالت ایلیٹ کلاس نوں وی کچا کھا جاوے گی۔ ہن دوجا مسئلا ایہ وے کہ جو تعلیم لئی رقم نہیں خرچ کر سکدے اوہناں دا کیہ کریے؟ ایس واسطے حکومت خُد یاں کسے فلاحی ادارے توں ایس رقم دا پربندھ کردی اے تے ایس طرحاں ضرورت منداں دی تعلیم تے وی اوہناں ای خر چیا جاندا اے جناں " خلائی مخلوق" یاں "شاہی مخلوق" دی تعلیم تے۔

ایہ اِک حقیقت اے تے کائنات دا اصول وی کہ ایس اسباب دی دنیا وچ کج وی مفت یاں فری نہیں۔ " جناں گُڑ پاوو اوہناں مٹھا ہوندا اے" ۔ لیکن ترقی پذیر تے اُچیچے طور تے روایتی اذیت پسند دیساں وچ ایہ سمجھیا جاندا اے مفت تعلیم دا مطلب اے " مفت ای مفت" ۔ نہ پڑھن والے کولوں کجھ لوو تے نہ ای حکومت کجھ دیوے۔

مغرب تے ایس حقیقت نوں من چکیا اے کہ تعلیم تے خرچ کیتے بغیر تعلیم دینا ممکن نہیں بلکل جِویں بغیر پیسے توں راکٹ خلا وچ نہیں گھلیا جا سکدا۔ ایس واسطے امریکا جی ڈی پی دا 16.70فیصد، کینیڈا 5.27فیصد، روس 8.94فیصد، فرانس 7.32 فیصد خرچ کردے نیں (ایہ ڈیٹا 2023 وچ گوگل سرچ توں لیا گیا)۔ ایسے طرحاں ساڈے گوانڈھی دیس انڈیا جی ڈی پی دا 6فیصد، بنگلہ دیش 6 فیصد، گھانا 3.89 فیصد خرچ کر رہے نیں۔

جے اسیں ساڈے ملک دی مثال لئیے تے دل کردا اے بندا کندھاں نوں ٹکراں مارے۔ جی ڈی پی دا2.4 فیصد ( 2021) جہڑا کہ افغانستان 2.9 فیصد ، بھوٹان 7 فیصد تے کمبوڈیا 3.1 فیصد توں وی گھٹ اے۔

دسویں تک اک پڑھاکُو لئی لگ بھگ1000 Rs روپے ورھے وار حکومت ولوں دتے جا رہے نیں جہدے وچ بجلی دے مونہ زور بِل، دفتر دی سٹیشنری، وائٹ واش تے ادارے دے تمام اخراجات شامل نیں۔ ایہ گل سوچ کے ہاسا آوندا اے کہ اک پڑھیار تے روزانا 3 روپے خرچ ہو رہیا اے۔ مناسب فنڈ نہ ہوون تے کرپشن پاروں سرکاری سکول آخری ساہنواں لے رہے نیں۔ مفت تے موت وی نہیں لبھدی، فیر معیاری تعلیم روزانا 3 روپے وچ کس طرحاں لبھ سکدی اے۔

ایہو جہیا حال ای اُستاداں، نصاب، پالیسیاں تے احتساب دے حوالے نال اے۔ خیر ایہ طے کرنا پوے گا کہ کیہ اسی واقعی اک قوم ہاں؟ کیہ اسیں تعلیم دینا چاہندے ہاں؟ جے دینا چاہندے ہاں تے ایہدے واسطے باقی سبھ نوں کٹ لا کے تعلیم لئی مناسب بجٹ رکھنا پوے گا۔ معاشرتی ناکامی دراصل تعلیمی اداریاں دی ناکامی ہوندی تے ایہدا خمیازا سارے ہجوم یاں قوم نوں بھگتنا پیندا اے۔ ایہ جو انھے واہ سکول کھول دتے گئے نیں، جتھے لوڑ ای نہیں اوہناں نوں دُبارا ویکھنا پوے گا، اُستاداں دی تقسیم ہر ادارے وچ برابری تے تعداد مطابق کرنی پوے گی تے سیاست نوں اک پاسے رکھنا پوے گا، اداریاں دا کڑا احتساب تے جزا سزا دا شاندار نظام لاگو کرنا پوے گا جو ہر تفریق توں اُتانہ ہووے، استاد دی عزت تے معیشت نوں وی سنبھالا دینا پوے گا تے آخر وچ ایہ دلوں مننا پوے گا کہ تعلیم کسے وی قوم لئی زندگی موت دا مسئلاہوندی اے خاص کر کے ساڈے ورگے دیساں وچ جتھے بے یقینی تے غربت ہر چوک وچ دھمالاں پاندی نظر آندی اے۔ ایس دے نال نال ایہدے واسطے چنگی چوکھی موٹی رقم وکھ کرنی پوے گی جس نال مُردا ادارے شاید کجھ جان پھڑن تے ساڈی ماڑی تقدیر وی شاید درست سمت ول ٹُر پوے۔

جاری اے۔۔۔۔۔۔۔