دُنیا داری۔۔۔۔٭رویل کہانی٭

دُنیا داری۔۔۔۔٭رویل کہانی٭

شاکرہ بی بی

پورے پنڈ وچ دَھمی دی اذان خورے چندای لوک پے سندےہو‏‏‏ن گئےپر اوہ معمول دے مطابق اُٹھیاتےمنجی تھلوں جُتیاں لبھیاں ۔جُتیا ں پاون مگروں اوہ گھر دا بوہا کھول کے مسیت ول ٹر پیا۔اوہدے گھر توں مسیت تیکر دا پندھ اک لمی جہی گلی اے۔ایہ گلی اک تھاں تے مسیت وچ جان لئی مُڑنی وی پیندی اے۔دھمی ہون دے باوجود سردی دی دھند اینی اے کہ پوری گلی وچ ہر پاسیوں ہنیرا وکھالی دے رہیا اےتے دوروں مسیت دے دروازے اُتے لگے ہوئے اک بلب دا نکاجیہا چانن دس رہیا اے۔اوہنوں انج لگ رہیا اےجویں پنڈ دا ٹرافارم(ٹرانسفارمر) فیر سڑ گیا اےکیوں جے پنڈ دے لوکاں نے بجلی دا بل ڈھیرآون پاروں اپنے گھر دے ویہڑیاں تے گلی دے بلباں نوں بند کیتا ہویا اے۔ اوس دن وی مسیت وچ اوس توں پہلاں اکو ای بندا موجود سی جس نے کجھ چر پہلاں اذان دتی سی۔وضو کرن مگروں اوہ پنڈ دے باقی لوکاں دا جماعت کران لئی انتظار کرن لگ پیا۔پنج اک منٹ گزرےتاں مسیت وچ پہلے توں موجود بندااوہنوں بولیا

"امام صاحب!جماعت کراؤ"

امام صاحب نے اوس بندے ول ویکھےبغیر آکھ دتا"ٹھہرجاؤ،اک دو ہور بندیاں دا انتظار کر لینےآں"

دوجابندااک واری فیر بولیا"امام صاحب تسیں چنگی طرحاں جاندے اوکہ سیالیں (سردیاں) وچ لوکیں گھٹ ای دھمی دی نماز پڑھن لئی اوندےنیں"

امام صاحب ایہ گل چنگی طرحاں جاندے سن کہ پنڈ دے لوکاں دا ایناانتظار کیتے بغیر وی اوہ جماعت کراسکدے نیں پر خورےکیوں اج اوہناں دادل انتظار کرن لئی کردا پیا سی۔

امام صاحب بغیر کجھ بولے جماعت کران لئی کھڑے ہوگئے۔

اینی دیر وچ پنڈدے دو نکے بال آگئےجہناں نوں پنڈ دی کسے نیک ماں نے ایس لئی گھلیا کہ اوہ چھیتی چھیتی نمازپڑھن مگروں قرآن دا پارہ وی سنا لین گئے۔کیوں جے ہن پنڈ دے سارے لوکاں نے ترقی کرن دا فیصلہ کر لیا اےتے ایس لئی اوہ سویرے اُٹھ کے پہلے بالاں نوں سکول گھلن دی تیاری کردے نیں تاں جے اوہناں نوں سکول لے جان والے رکشے تے بس نہ نکل جاوے۔ایس لئی اوہ مسیت وچ روز دیہاڑی نہیں آسکدے۔مسیت وچ دو بالاں توں وکھ تن چارلوکیں ہور اکھٹے ہوگئے تے جماعت کرا دتی گئی۔مسیت وچوں نکلن مگروں امام صاحبنے اپنا رخ ڈیڑے ول کر لیاپر سارے راہ اوہ اکو ای گل سوچدا گیاکہ لوکاں نوں ہر جمعےدی تقریراں وچ میں نماز پڑھن لئی کہنا آں تے اوہناں تے اثر ای نہیں ہوندا۔

"خیر!جیہڑے خدا دا حکم نہیں مندے اوہ میرا کیہ منن گئے"

نہر دی پُل توں لنگھن ویلے اوہدی نظر نال دی جھگی تے سُتےبندے اُتے پے گئی جہنوں ویکھ کے اوہ حیران ہوگیاتے کہن لگا

"ایہناں نوں تاں رب دا کوئی ڈر ای نہیں اے۔بس کمانا،کھاناپیناتےسونا(استغفراللہ)"

اپنی جھگی تے اپڑن مگروں اوس ادھراُدھر تکیاتے اُچی اواز نال کہن لگ پیا۔

"اوےکتھےمر گیا اے"

"مجھاں گاواں اجے تیکر باہر کیوں نہیں بنھیاں؟"

ڈیڑے تے موجود اک نکے جہے کمرےوچوں اچانک اواز آئی۔

"آیاابا جی"

احمد بوہے دی کُنڈی کھول کےباہر نکلیاسامنے کُھلوتے اباجاجی نوں" ا سلام علیکم "کہیا۔

''اباجی نے سلام دا جواب دتے بغیر ای احمد نوں جھڑک دتا"

"اسلام وچ اک دوجےنوں سلام کرناسنت اے ایہدا کنا وڈا ثواب اے ایہ تسیں لوک نہیں جاندے۔

جدوں وی کوئی بندا کسے دوجے بندے نوں سلام کردا اے تاں اوہدا مطلب ای پئی 'اوہ سلامت رہوے

انج ای دوجا بندا جواب وچ پہلے دی سلامتی لئی دُعاکردا اے"

ایہ گل امام صاحب نے پچھلےجمعے تے کہی سی پرخورےاج اوس کیوں"اسلام علیکم" داجواب دینا ضروری وی نہیں سمجھیا۔

انج لگ رہیا سی جویں اوہدے اندرسوچاں دی اک جنگ چل رہی اے تے اوہ کسے نوں وی نہیں دس سکدا کہ ایہ جنگ کدوں تے کویں شروع ہوئی تے ایہنوں ختم کون کرے گا۔ایہ بنداپچھلے پنجاہ ورہیاں توں حیاتی دا پندھ طے کررہیااےپر اج اوہدے چہرےتے اک تھکے ٹُٹےمسافر والےنشان نیں۔جہڑااجے منزل تے اپڑیا وی نہیں تے تھک ہرکے بہہ گیا اے۔

اینی دیر وچ احمد دوبارہ بولیا

"اباجی!خیراے؟اج تسیں بہتے اُداس پے لگدے او"

امام صاحب سوچاں وچ ڈُبے۔۔۔۔۔۔"نہیں ،کجھ نہیں"

پچھلے سال کجھ ایویں ہویاکہ عید دی نماز پڑھان مگروں امام صاحب نوں اوہناں دی عید(عید والے دیہاڑے مولوی صاحب نوں عید پڑھان مگروں دتے جان والے پیسے)کجھ گھٹ مل گئی ۔گھٹ ایس لئی پئی مولوی صاحب دا وی تے اپنا اک اندازہ ہوندا اےکہ ایس واری ملن والی عید شاید ودھ جاوے تے اوہ اپنے گھر دی رہ جان والی ضرورت پوری کر سکن۔

"مُلاں دی دوڑ وی تاں صرف مسیت تیکر ہوندی اے"

ایہ نہیں سوچدے پئی دنے پنج واری تے سال وچ دو واری عید دی نماز پڑھان مگروں وی کوئی ہور کم کر لین۔''نکاح تے جنازے وی تے نت نہیں ہوندے''۔اج ویپنڈاں وچ بہت ساریاں تھاواں تے مسیت دےمولوی نوں وی کمیاں وچ گنیا جاندااےتے دوجیاں کمیاں وانگوں اوہدہ حصہ سال وچ دو واری اوہنوں مُنجی تے کنک دی صورت وچ دے دتا جاندا اے۔ایس لئی مولوی نوں اوہدی نوکری دا سال وچ دو واری عید دی شکل وچ ای بونس ملدا اےجیہدا اوہ وڈی شدت نال انتطار کردا اے۔

امام صاحب دے گھر ست دھیاں تے دو پُترسن ۔چار وڈیاں تے تن دھیاں دو پُتراں توں نکیاں سن ۔پنڈ دے دوجے لوکاں وانگوں امام صاحب وی اپنیاں دھیاں نوں دنیاوی تعلیم دیوان دا شوق رکھدے سن ۔اوہناں دی وڈی دھی اک کالج وچوں ایم اے انگریزی کر چکی سی ،اک دو دی شادی ہو چکی سی تےانج باقی بال وی آٹھویں ،دسویں پڑھ رہے سن۔پنڈ دیاں دو چار پڑھیاں لکھیاں کڑیاں وچ امام صاحب دی دھی دا ناں وی شامل ہو گیا۔پہلاں تاں امام صاحب وڈے خُش رہندے سن تے لوکاں دیاں اکھ وچ اکھ پا کے گل کردے سن۔پر ہولی ہولی اوہ ڈھلے پین لگ پئے تے سر جھکاون دے نال نال اواز وی جھکی پےگئی۔

کئی دناں توں انج بیمار رہن والے امام صاحب دی اج مسیت وچ ظہر دی نماز پڑ ھانمگروں حالت کجھ چوکھی خراب ہو گئی تے اوہ بہوش ہوگئے۔کئی جماعت دے پابند نمازیاں نے اوہناں نوں اُٹھایاتےہسپتال لے جان دا انتطام کیتا۔کئی مخلص لوکاں نے دوا توں بعدامام صاحب نوں اوہناں دے گھروی اپڑان دا جتن کر چھڈیا۔

دوجے دیہاڑے پنڈ دے سارےلوکاں نوں امام صاحب دے بہوش ہون دی وجہ پتا لگ گئی۔وجہ کیہ پتا چلی ؟

'پئی کجھ دن پہلاں امام صاحب دی سبھ توں وڈی دھی نے شادی کرن توں انکار کر دتاجیہدا رشتہ بچپن وچ اپنے سکے چاچے دے پُترنال ہوچکیا سی'

پنڈ وچ مرداں نے ایس گل دی تحقیق لئی ڈیڑے تے منجیاں گھتیاں تے پنجائیت لائی ۔ایس اکٹھ وچ ہر مرد نے اپنے اپنے کم نوں چھیتی نال مُکا کے شرکت کیتی ۔

لوکاں کول ویہل سی ایس لئی ہر اک نے اپنی واری اتےمفت مشورہ لازمی دتا۔اوہناں لوکاں نےوی رائے دتی جہناں نوں گھر وچ کسے اہم مسئلے اتے گل کرن ویلے باہر کڈھ دتا جاندا سی۔کجھ لوکاں نے آکھیا

"کہ پنڈ دے کسے دوجے بندے دی دھی انکار کردی تاں ایہ اینی وڈی گل نہیں سی تے ایہنوں معاف کیتا جا سکدا سی ۔مسیت دے امام دی دھی نوں انج نہیں کرنا چاہیدا سی "

اک بندے نے آکھیا "کہ زیادہ پڑھن دا ایہ نہیں مطلب کہ اوہ ماں پیو دا حکم نہ منےتے اپنی مرضی کرے"

دوجے نے کہیا"اوہنوں تے پنڈ دیاں دوجیاں کڑیاں لئی اک مثال قائم کرنی چاہیدی سی پر۔۔۔۔اوس نے ایہ کیہ کیتا؟"

گھراں وچ عورتاں نےوی اسمبلی دے اجلاس بہائے،کئی تبصرے ہوئے ؛پر فیر وی امام صاحب دی دھی بارے کوئی حتمی فیصلہ نہ دےسکیا۔کیوں جے ایہناں لوکاں دے ذہن صدیاں توں ایس گل دا فیصلا کر چکے نیں کہ "دین داری نبھانا مسیت دے امام دا کم اے تے دنیاداری ساڈا،امام صاحب فرشتہ ہوندا اے اوس کول کدی وی غلطی نہیں ہو سکدی ،جے ہو جاوے تے معاف نہیں کیتی جاسکدی"انج ایہ دنیاداری اک دین دار بندے اُتے غالب آگئ۔

امام صاحب کئی دناں تیکر مسیت وچ نہ آئے تے حدوں ودھ بیمار ہون لگ پئے۔انج لگدا سی جویں اوہناں کوئی گناہ کر لیا ہووےتےاوس گناہ پاروں اوہ لوکاں دا سامنانہکر سکدےہوون۔

سماج وچ رہن والے لوک آپوں اک دوجے نوں اینا ذہنی پریشر (ذہنی دبا)وچ پادیندے نیں کہ اوتھےفیرہر بندا اپنے چنگے مندے کم دا فیصلا وی نہیں کر پاندا،خاص طورتے امام صاحب ورگے دین دارتےحساس لوک وی اوتھے ماڑے پے جاندے نیں۔انج امام صاحب دی چُپ تے بیمار ہون دا کارن کیہ ایہ لوک،ایہ سماج تے ایہ دنیاداری سی؟

اک رات امام صاحب نوں منجی تے لیٹدیاں ہویاں کجھ چر ای لنگھیا ہووے گا کہاوہناں نوں انج جاپن لگ پیا جویں بارش دے قطرے اوہناں دے پیراں تے ڈگ رہے ہوون ،اوہ ڈر دے مارے اُٹھ کھلوتےتے سامنے سسکیاں بھردی ہوئی دھی نوں تکن لگ پئے۔جیہڑی امام صاحب دے پیراں اتے اپنا سر رکھ کے رو رہی سی۔ایہ امام صاحب دی اوہی دھی سی جس نے کجھ دن پہلے رشتے توں انکار کر دتا سی تے پنڈ دے لوکاں موجب !

"ایہی امام صاحب دے بہوش ہون دا وڈا کارن سی"

"اباجی! تہاڈا کیہ خیال اے؟"

"پر۔۔ ابا جی ! تسیں تے کجھ بولدے وی نہیں او،اباجی میں جاندی آں تسیں نہیں بولوگئے،تسیں کجھ نہیں بولو گےاباجی۔۔"اواز انج لگدا سی جویں کدرے دور جا رہی اے۔

سسکیاں اجے تیکر وی نہیں رُکیاں سن ،انج لگدا سی جویں اوہ بہت کجھ ہور کہنا چاہندی اےپر اوہدا گلااوہدی اواز نوں زبان تیکر لان لئی ساتھ نہیں دے رہیا سی۔ کجھ ٹل لان مگروں اوہ کہن لگی

"اباجی !ایہ تے دسو ساڈا مذہب میرے بارے وچ کیہ فرماندااے؟"

"ابا۔۔۔۔اباجی مینوںمیرے دین ، ماں پیو تے استاداں دا سبق نہ بھل سکیا۔مینوں لگدااے میتھوں ایہی وڈی بھل ہو گئی اے تے''مینوں معاف کر دیو' 'معاف کر دیو اپنی دھی نوں' 'اوہ لگاتار بولدی رہی "امام صاحب چپ چاپ منجی تے لیٹےدیوار ول تکدے رہےتےاوہناں دیاں اکھاں وچوں ہنجواں دا دریا کنارے ٹپندا جتن کردارہیا۔

"ابا جی ۔۔۔نکی عمرے بال اینا سیانا نہیں ہوندا اوہ ہر ویلے سوچدا اے کہ اوہ وڈا ہوکے وی چنگے کم کرسی پراوہ ایس گل توں انجان ہوندااے کہ وڈیعمرے پوری عقل مندی نال ایہ دنیا داری نبھانی پیندی اے"

"ہر کم کرن ویلےایہ سوچنا پیندا اے کہ'لوک کیہ آکھن گے؟'ایہ کم کرن نال معاشرے وچ ساڈی کیہ عزت ہووےگئی ؟ ایوں جہے سوالاں نوں مکھ رکھیا جاندا اے،بھاویں اوہدے بارے ساڈے مذہب نےکجھ وی آکھیا ہووے۔انج مذہب کئی کوہ پچھے رہ جاندااے"

اباجی!"دنیا داری نبھاون وچ مذہب بہتا پچھے رہ جاندااے"

دھمی ہون تیکر اوہدے کناں وچ اکواوازاگونجدی رہی "کہ دنیاداری نبھان وچ مذہب بہتا پچھے رہ جاندااے"

٭٭٭٭٭