ٹھردے جاندے پیر

میرے ابُّو غُصّے والے نیں‘ اج وی اوہناں مینوں بڑا سخت ڈانٹیااے‘ سردیاں پاروں چُلھا کمرے وچ ای بل رہیا سی تے اُتے شا م دی چاہ پک رہی سی۔ نینو کول کھلوتا ہویاسی۔ او ہ میرے نالوں دو سال نِکّا اے۔ پرانہ ابّا جی بیٹھے سن تے کول ای دادا جی بیٹھے اخبار پڑھ رہے سن۔ امی باورچی خانے وِچوں چینی دا ڈبّا لین گئی ہوئی سی‘ نینو نے خُشی نال چِیک ماری تے ابّا جی نے مُڑ کے ویکھیا۔ سانُوں چُلھے کول ویکھ کے اوہناں نوں غُصّا چڑھ گیا تے مینوں آکھن لگے ”کُتّے دے بچّے‘ نِکے دا دھیان نہیں رَکھ سکدا؟ چُلھے کول کھلوتا اے‘ جے اُتے ڈگ پوے تاں سڑ کے مر جائے۔“

مینوں کنبنی چھڑ گئی۔ میں چُپ چاپ کمرے دا بُوہا کھولھ کے باہر ویڑھے وچ آ گیا۔ ویڑھے وچ اِک مَنجِی ڈَٹھی ہوئی سی‘ میں اوہدے اُتے بَہ گیا تے کِنی ای دیر بیٹھا سوچدا رہیا۔ مِٹھُو دے ابا جی تاں میر ے ابُوورگے نہیں۔اوہ اوہنُوں چنگیاں چیزاں لیاکے دیندے نیں۔ چیزاں تا ں میرے ابُو وی لیا دیندے نیں پر میرے ابُّو مِٹھو دے ابو ہار چنگے نہیں۔ میرے ابُّو بہت غُصّے والے نیں پرمِٹھُو دے ابُّو ہر ویلے ہسدے رہندے نیں۔ پرسوں میں سکول جاون لئی مِٹھّبو دے گھر گیاتاں اوہدے ابّبو اوہنوں نِکر پوا رہے سن۔ مینوں ویکھیا تاں کول بُلا کے بڑا پیار کیتاتے آکھن لگے ”تُوں تے مِٹھُّوکٹھّے سکول جایا کرو تے کٹھّے واپس آیا کرو“فیر اوہناں مینوں اِک ٹافی وی دِتی۔ میں ٹافی لَین تَوں نہ کر دِتی۔ اوہناں زبردستی اوہ ٹافی میرے بوجھے وچ پا دِتی پر میں ٹافی بوجھے وِچوں کڈھ کے اوہناں نُوں موڑ دِتی تے دسیا کہ میرے ابُّونے منع کیتا ہویا اے کہ کِسے کولوں کوئی چیز نہیں لینی۔ مِٹھُودے ابُّونے میرے مَتھّے تے پیار کیتاتے آکھیا کہ تیرے ابُّو نے اوپرے لوکاں کولوں چیز لَین توں منع کیتا ہووے گا۔ میں تے تیرے دوست داابّا آں‘ تُوں چیز لَے لَے‘ میں ٹافی اوہناں کولوں لَے لئی تے آکھیا۔

”تُسیں میرے ابُّو نُوں دسّو گے؟“

”نہیں بیٹے! جے تُوں کہندا ایں تاں بِلکُلنہیں دساں گا۔“

اوہناں آکھیا‘ مِٹھُو دی امّی آکھن لگی ”ایہدا پیو تے قسائی اے“ مینوں ایس گل دی سمجھ نہ آئی۔ میرے ابو تے دفتر وچ کم کر دے نیں‘قسائی گوشت والے نُوں آکھدے نیں۔ فیر میرے ابُّو قسائی کِویں ہوگئے؟“

”بِئی اوہ تے نارمل گل کردا اے تاں وی لگدا اے کسے نال لڑ رہیا ہووے“ مِٹھُو دے ابا جی بولے۔ مَینُوں ایس گل دی وی سمجھ ن ہآئی کہ ”نارمل گل“کِیہ ہوندی اے۔ سارے آکھدے نیں کہ نیلُو بڑاہُشیار اے۔ دُوجی جماعت وچ اے پ چوتھی جماعت دیاں کتاباں فر ف رپڑھ لیندا اے پر مینوں بعض واری وڈیاں دِیاں گلّاں دی سمجھ نہیں آندی کیوں جے میری عُمر صرف سَت سال اے۔ دادا جی نے اِک وار دسیا سی کہ جدوں تُوں وڈاہو جاویں گا تاں ساریاں گلّاں سمجھ جایا کریں گا۔

میں ایہی گلّاں سوچدا رہیا فیر مینُوں لگا کہ سردی ودھ رہی سی تے میرے پَیر ٹھردے جا رہے سن پر میں کمرے وچ ابّا جی دے ساہمنے نہیں سی جانا چاہندا ایس لئی اوتھے ای بیٹھا رہیا۔

تھوڑ ی دیر بعد امّی کسے کم ویڑھے وچ آئی تے مَینُوں مَنجی تے بَیٹھے نُوں ویکھ کے پیار نال آکھن لگی۔

”میرا فلاسفر پُتری ایتھے کلا بَہ کے کِیہ سوچ رہیا اے؟“

میں حیران ہویا کہ امی نے مینوں پیارنال بُلایا اے۔ حالاں اج کل امّی صرف نِکے کاکے نُوں ای پیار کردے نیں۔

امی نے ویڑھے وچ لگی تار تَوں چادر لاہی تے واپسی تے میرے کولوں لنگھدیاں آکھن لگے ”چل اندر چُلھے کول بَہ۔ ویکھ کھاں‘ سردی نال پَیر نِیلے کِبتے ہوئے نیں۔ نَک وَگداپیااے۔“ امی ایہ آکھ کے اندر چلی گئی پرمیں اندرنہیں گیا۔ ”اندر کمرے وچ ابُو بیٹھے ہوئے نیں‘ اوہ مینوں غُصّے ہوون گے“ میں سوچیا۔ فیر اذان دی اواز آئی تے میں جلدی نال اُٹھ کے غُسل خانے وچ ٹُر گیا‘ مینُوں تا سی کہ ایس ویلے ابُو ہر روز اپنے بیمار دوست دے گھر جاندے نیں تے باہر جاون لئی اوہ ویڑھے وچوں لنگھن گے۔ کدھرے مینُوں ویکھ کے اوہناں نُوں مُڑ غُصّا نہ چڑھ جاوے‘ ابا جی دے بار جاون دے بعد میں کمرے وچ آگیا تے روٹی کھاکے سَوں گیا ساں۔ ابا جی پتا نہیں کدوں واپس پرتے۔

ابا جی مینُوں وڈّی عُمر دے لوکاں نُوں مِلن توں وی ہٹکدے نیں۔ ساڈے نال پڑھدے گوانڈھی ٹونی دے بھائی جان کالج وچ پڑھدے نیں۔ اِک دن میں ٹونی دے نال اوہدے بھائی جان کول گیا‘ اسیں اوہدے بھائی جان نال کالج دیاں گلّاں کر رہے‘ بھائی جان نے دسیاکہ کالج وچ سکول وانگ مار نہیں پَیندی‘ جدوں مرضی چھُٹّی کر لوو‘ اجے اسیں گلّاں کر رہے ساں کہ ابا جی دے غُصّے ہوون دی اواز میرے کنِّیں پئی‘ میں دوڑدا دوڑدا گھر آیا‘ ابا جی مینُو ں ای غُصّے ہو رہے سن۔ اوہناں مینُوں پُچھیا کِہ تُوں اپنے ہان دے مُنڈیاں نال کیوں نہیں کیڈدا؟ اوہناں بُہت ساریاں ایسیاں گلّاں کیتیاں جومیری سمجھ نہیں آئیاں پر میں اینا سمجھ گیاکہ اپنی عُمر توں وڈیاں نُوں ملنا ماڑی گل اے۔ پتا نہیں ابو نُوں ایہ گل کِہنے دَس دِتی کہ میں ٹونی دے بھائی جان کول بیٹھاں‘ فیر ابُو امی نُوں آکھن لگے کہ ”ایہنوں باہرنہ جان دیا کر‘ میں چاہناں ایہ معصوم رہوے‘ ایویں وقتوں پہلاں ای سارِیاں گلّاں نہ جان جاوے۔“

عید دے موقعے اُتے تایا جی سانُوں عید کران لئی لَین آؤندے نیں‘ ایس وار وی آئے‘ تایا جی دا پُتّرامجد وی دُوجی وچ پڑھدا اے تے میرایار اے۔ جدوں اسیں تایاجی دے گھر جائیے تاں اوہ بڑا خُش ہوندا اے۔ میں اوہنوں سکول دا کم کر دینداآں نالے اوہدیاں کتاباں وِچوں کہانیاں پھ کے سُناناں‘اوہ بڑے مزے نال سُندااے کیوں جو اوہنوں آپ پڑھنانہیں آوندا‘کدی کدی اسیں لڑوی پَیندے آں پر فیر صلح ہوجاندی اے۔ اوہد ے ابّا جی وی مِٹھُو دے ابا جی ہاربلکُل غُصّا نہیں کردے۔ امجد دے گھراگے ساڈی ٹیکسی رُکی تے میں اُتر کے اِک دم تایا جی دے گھر نسیاتے اباجی نے مینُوں ڈانٹیا کہ گلی وی ایدھر اودھر ویکھ کے پار کرنی چاہیدی اے۔ فیر جدوں چاہ پِیندیاں میں پیالی وِچ بسکٹ پالیا تاں وی ابا جی سبھ دے ساہمنے غُصّے ہوئے تے مینُوں آکھیا کہ دُوجیاں دے گھر جاکے تمیز کرنی چاہیدی اے۔ جدوں تائی اماں نے ابُو نُو ں آکھیا بالاں نُوں کھان توں نہیں ٹھاکنا چاہیداتاں ابُو آکھن لگے کِہ کھان دی گل نہیں میں ایہنوں تمیز سِکھا رہیاں۔

امجد نے میرے کن وچ آکھیاکہ تیرے ابُّو بڑے غُصّے والے نیں‘ چل میں ہُنے تینوں اِک نویں چیز وکھاواں گا۔ فیر چاہ د ے بعد اوہ مینُوں اَپنیکمرے وچ لَے گیا۔ اوہدے ابا جی نے اوہنوں تعلیم تاش لیا کے دِتے ہوئے سن‘ میں ایہ چیز پہلے نہیں سی ویکھی۔ ایہناں تاشاں اُتے اکھر لِکھے ہوئے سن‘ میں بڑی چھیتی طریقا سمجھ گیا تے اسیں لفظ بناون لگ پئے۔ امجد نے میرے نال شرط لائی کہ جے میں اوہدے نال دس لفظ ودھ بناواں تاں سارے تاش میرے۔اسیں کھیڈن لگ پئے‘ میں بڑیتھوڑی دیر وچ دس توں وی ودھ لفظ بنالئے تے سارے تاش کٹھے کر کے بوجھے وچ پا لئے پر امجد میرے کولوں اپنے تاش واپس منگن لگ پیا۔ میں واپس دین توں نہ کر دِتی تے آکھیا کہ ایہ تے پکّے میرے ہو گئے نیں۔ امجدغُصّے نال اُچی اُچی بولن لگ پیا تے نال دے کمرے وچوں ابا جی نے فیر مینُوں زور نال آکھیا کہ میں اتفاق نال کھیڈاں کھَپ نہ پاواں۔

امجد نے اباجی دی اواز سُنی تے مَینُوں آکھیا کہ تاش واپس کر دے نہیں تے میں تیرے ابا جی نُوں دسناں۔ میں غُصّے وچ آ کے فیر نہ کر دِتی۔ امجد میرے ابُو نُوں دسن گیاتے میں دُوجے دروازے راہیں چھت اُتے آ گیا۔ اوتھے کونے وچ ڈَٹھی منجی اُتے جا کے بَہ گیا۔

کافی دیر ہو گئی۔ کوئی نہ آیا‘ میں بنیرے اُتوں باہر گلی وچ آندے جاندے لوک ویکھدا رہیا۔ فیرمَینُوں ایہ گل بھُل گئی کہ میری جیب وچ امجدوالے تاش نیں۔ میں تھلے لَہ آیا۔

کھیڈن لئی میں اوس کمے ول گیا جتھے ابو‘ تایا جی جمع تے ہور گھر والے بیٹھے ہوئے سن۔ میں دُوروں ای امجد نُوں اپنے ابُونال بیٹھیاں ویکھیا تے واپس پرتن ای لگا ساں کہ گل کردیاں ابا جی دی نظر میرے اُتے پے گئی تے اوہناں بڑے پیار نال بُلا لیا۔ ”نِیلُو بیٹے‘ ایدھر آ“ حیران تے ڈریا ڈریامیں ابُو دے نیڑے ٹُر گیا۔

ابّا جی نے مینُوں بڑے پیار نال چُک کے اپنی گودی وچ بَہا لیافیر پُچھن لگے ”ایہ تیری جیب وچ کیہ اے؟“

”ایہ…… ”میرے مُونہ وچوں گَل نہ نکل سکی۔

ابا جی نے ہتھ پا کے تاش میری جیب وچوں کڈھ لئے۔ ”اچھا! تے ایہ تاش نیں؟

ایہ کہدے نیں؟ امجد دے ہوون گے! ہیں نا؟ چل لیا ایہنوں دے دیندے آں‘ لَے وَئی امجد‘ پھَڑ اپنے تاش“ ایہ آکھ کے ابُونے میرے جِتے ہوئے تاش امجد نُوں دے دِتے تے مینُوں گودی وِچوں لاہندیاں آکھن لگے ”چل باہر جا کے کھیڈ میں تیرے تایا ی نال گل کرلواں“

اپنے تاش لَے کے امجد اپنے کمرے وچ چلا گیاتے میں فیر کوٹھے اُتے آ گیا۔ …… کِنّی ای دیر ہو گئی اے‘ میں اجے وی کوٹھے اُتے ڈَٹھی منجی اُتے بیٹھا واں‘ فضا وچ سردی ودھدی جا رہی اے تے میرے پَیر ٹھردے جا رہے نیں۔