(پروہت جِہنے مَچھیاں پالیاں(ہندی کہانی دا پنجابی ترجما

پروہت جِہنے مَچھیاں پالیاں(ہندی کہانی دا پنجابی ترجما)

منوج کمار پانڈے

ترجما :خالد فرہاد دھاریوال

جدوں رام دت پرتیشٹھان پور دے اِک آشرم ورگے سنسکرت سکول توں پروہتی تے کرم کانڈ دی سِکھیا لے کے واپس آئے تد تیک اوہناں دے والدپنڈت کرشن دت ترپاٹھی بُڈھے ہو چکے سن۔ ایس دے باوجود اوہناں نے اپنی پروہتائی چنگی بھلی سنبھالی ہوئی سی۔ اوہناں دی دھون لگاتار ہِلدی رہندی سی ایس لئی ہُن اوہ مُنڈھی ہلاؤن پنڈت دے ناں توں جانے جاندے سن۔ مُنڈھی ہلاؤن پنڈت بارے کئی چیزاں مشہور سن ، جہناں دا ذکر پنڈ دے لوکیں کنڈ پِچھے تاں مزے نال کردے ہیی ،کئی وار اوہناں دے ساہمنے وی کہن توں نہیں مڑدے سن۔ جویں پنڈت ہوراں نوںپیاز گنڈھا بہت پسند سی تے اوہناں نے دھمایا ہویا سی کہ اوہ پیازتے تھوم نوں چُھوہندے وی نہیں۔ ایس وجھا توں اوہناں نوں اپنے ججماناں ولوں تھوم گنڈھا نہیں لبھدا سی جدوں کہ اوہناں دے کئی ججمان ایہ بیجدے وی سن۔ ایس لئی اوہناں نوں تھوم گنڈھا دُور دراڈے بازاروں چوری چھپے خرید کے لیاؤنا پیندا سی۔ اوہ گل گل وچ ’ہے ناتھ نرائن واسو دیوائے ‘ وی کہندے سن ، ایس کارن لوک اوہناں نوں ناتھ نرائن پنڈت وی آکھدے سن۔ اوہناں نوں اوہناں دے اصلی ناؤں توں شاید ہی کوئی بلاؤندا سی۔

چھیتی ای رام دت نے ساری پروہتائی اپنے ہتھ وس کر لئی۔ ہُن جیکر اِک ہی دِن دو تھاواں اُتے جانا ہوندا، اودوں پنڈت کرشن دت جاندے، نہیں تاں اوہ گھر ہی رہندے۔ اپنے پیو کرشن دت دے اُلٹ رام دت نے اپنی پچھان اِک سنتوکھی پنڈت دی بنائی۔ جو اپنے ججماناں کولوں کُجھ منگدا نہیں سی ، سبھ کُجھ اوہناں دی شردھا اُتے چھڈ دیندا سی۔ اُتوں اوہناں دی ایہ مشہوری کہ اوہ فلانے گورو جی مہاراج دے آشرم توں کُل کرم کانڈاں دی اُچی سِکھیا لے کے آئے ہن، ایس وجہوں اوہناں دی مانگ تیزی نال ودھی۔ تے جدوں چار پنڈ دُور دے اِک منے پرمنے پنڈت مراری اُپادھیائے نے اپنی دھی پاروتی دا ویاہ اوہناں نال کر دتا تاں ایس مگروں اوہ اپنے علاقے دے سبھ توںبُہتے ججماناں والے پنڈت ہون ای والے سن۔ مراری اُپادھیائے دا کوئی پُتر نہیں سی تے اوہناں دے ججمان وی دیر سویررام دت کول آؤن والے سن۔ تے جوان رام دت دا دھیان ہُن تک ایہناں گلاں ول نہیں گیا سی۔ اوہ تاں اپنی نویں ووہٹی پاروتی وچ پوری طرحاں ڈُب گئے سن۔

پاروتی اوہناں توں لگ بھگ ست سال چھوٹی سی۔ گوری چِٹی۔ تِکھے نین نقش۔ رُوپ تے جوانی نال بھر پور۔ رام دت ہر سمے اوس نوں خوش کرن دی فکر وچ رہندے۔قصبے دے بازاروں اوس لئی لکا کے جلیبی سموسے لیاؤندے،پکوڑے تے طرحاں طرحاں دی مٹھیائی لیاؤندے ، مطلب کہ پاروتی دا ہر کہیا منن نوں ہمیشاں تیار۔ پنڈت کرشن دت مُنڈھی ہلاؤندے ہوئے وِلکدے کہ سوہریا ایہی سِکھن گیا سی آشرم۔ تھوڑھا ججماناں اُتے دھیان دے۔ کُجھ نہ ہووے تاں وی اوہناں ول ٹُرجایا کر۔ کدے خالی ہتھ نہیں موڑن گے۔ کُجھ نہ کُجھ لے کے ہی پرتیں گا۔ جواب وچ رام دت داج وچ مِلی نویں لِشکدی سائیکل چُکدے تے کِدھرے ایدھر اودھر نکل جاندے۔ تے جدوں وی آؤندے خالی ہتھ کدے نہ آؤندے ، پاروتی لئی کُجھ نہ کُجھ ضرور لیاؤندے۔ کرشن دت بڑبڑاؤندے رہ جاندے۔

پاروتی اوہناں نال بڑا ہسدی بولدی ، اپنے پیکے دیاں گلاں دسدیاں رام دت بارے پُچھدی۔ شک کرن دی کوئی وجھا نہیں سی پر رام دت نوں ہمیشاں لگدا کہ کُجھ ہور ہے جو پاروتی اوہناں توں لکاؤندی اے۔ اِک اداسی اے پاروتی دے اندر جہڑی نِت نروئی رہندی اے۔ کئی وار رام دت پاروتی نوں لُک چُھپ کے ویکھدے۔ چہرے دا اِک اِک بھاو۔ پلکاں دا اُٹھنا ڈِگنا۔ اوس دا چلنا پِھرنا اُٹھنا بیٹھنا۔ سریر دا اِک اِک انگ، ڈھنگ۔ اوہناں نوںاپنی قسمت اُتے رشک ہوندا تے اوہ پاروتی دی اداسی دا کارن نہ جان سکدے۔ کئی وار اوہناں نے محسوس کیتا کہ جدوں اوہ پاروتی دے کول جاندے نے تاں اوس دے چہرے اُتے کُجھ لکیراں ودھ جاندیاں ہن۔ پر اوہناں نوں کدی ایس دا کوئی سبب وکھالی نہیں دِتا۔ اوہ پاروتی کولوں وار وار پُچھدے ، اوس نوں ایتھے کوئی اوکھیائی تاں نہیں اے ؟ اوہ رام دت توں خوش تاں ہے ؟ ایہناں سوالاں دا جواب اوہناں نوں سدا اپنے پکھ وچ مِلدا۔ پر شک کرن دی اِک وجھا ہور سی۔ جُگل بندی دے پلاں وچ پاروتی کئی وار اچانک ٹھنڈی پے جاندی تاں کئی وار رام دت نوں لگدا کہ اوہ کُجھ سُنگھن دی کوشش کر رہی اے۔ پر رام دت پاروتی بارے سوچدیاں کدے کسے سِٹے اُتے نہ اپڑے۔ بعد دے دِناں وچ اوہناں نے من لیاکہ شاید ایہ اوہناں دا وہم ہی اے تے ہولی ہولی ایدھروں بے پرواہ ہوندے گئے۔

مگروں پنڈت کرشن دت لد گئے تاں نال ہی رام دت نوں کوئی روکن ٹوکن والا وی نہیں رہیا تے ہُن تک اوہناں نوں سمجھ آ گئی سی کہ اوہناں نوں پروہتی تے تیویں نال محبت دا پلڑا سانواں رکھنا ہووے گا۔ نہیں تاں دوویں تباہ ہو جان گے۔ محبت لئی ضروری اے کہ ڈِھڈ وی بھریا رہے تے ڈِھڈ بھرن دا پروہتی توں علاوا اوہناں نوں کوئی ہور چج نہیں آؤندا سی۔ اِک وارپروہتی اُتے دھیان جم جان مگروں رام دت بہت جلدی اِک گُنی گیانی پنڈت وچ بدل گئے۔ اوہناں نے ویاہ ، جھنڈ، ٹِکا، ست نرائن ورت کتھا تے گھر پرویش وغیرادے نال نال کُجھ ٹونیاں دے وی چکر چلائے۔ لوکاں نوں سمجھاؤن لگے کہ مقدرٹونیاں نال ہی سِدھ ہوندا اے تے ایہ ٹونہ کسے وی چیز لئی کرایا جا سکدا سی۔ سندر سلکھن تیویں یاں نُونہ واسطے ، چنگی فصل دے لئی ، مقدمیاں نوں جتن لئی ، نوکری لگن لئی ، جائداد تے شانتی ودھاؤن لئی یاں اجہی ہی کسے وی ہور سدھر دے پورا ہون لئی۔ اوہناں نے اپنے ججماناں نوں چُھوٹ دتی کہ کوئی نہ دسنا چاہوے کہ اوہ ایہ ٹونہ کیوں کروا رہیا اے تاں وی اوہ اوس دے لئی ٹونہ کروا سکدے ہن۔ ایس طرحاں اوہناں نے اوہناں لوکاں نوں وی اپنے ٹونے دے گھیرے وچ کھچ لیا جو تیویں یاں بھرا یاں دشمن دی موت لئی ، گوانڈھی نوں تباہ کرن لئی یاں کسے دُوجے دی تیویں ، بھین یاں دھی اُتے ہتھ صاف کرن لئی ٹونا کروانا چاہوندے سن۔ رام دت دا ایہ ٹونے والا نسخا پُج کے کامیاب ہویا۔

جدوں کِتے ٹونہ وغیرہ کروانا ہوندا تاں رام دت ججمان نوں برانڈے وچ بیٹھا چھڈ کے منڈپ وچ جان دی گل آکھ کے اُٹھ جاندے کہ دیوی کولوں پُچھ کے آؤندا ہاں۔ منڈپ ولوں ہو کے اوہ پاروتی دی کوٹھڑی وچ اپڑ جاندے کہ گھر دیاں ضرورتاں لئی کیہ کیہ چاہیدا اے۔ چیزاں سِدھیاں روپئے وچ وی لئیاں جا سکدیاں سن تے اوس دی اِک حد سی ، دُوجے ایہ کرم کانڈ دے شاندار ہوون نوں نشٹ کرن والی گل وی ہوندی۔ تے رام دت دیوی کولوں پُچھ کے آؤندے تاں اپنے ججماناں نوں کرم کانڈ دا سامان لکھاؤندے۔ سو گرام ہِنگ ، ادّھا کلو جِیرا، دس کلو چینی ، پنج کلو گُڑ، چاندی دی پازیب یاں نتھ ، سونے دا کِل یاں تیلی یاں سونے دا کوئی پنچھی یاں ہور کوئی چھب ، سیر بھر سُکا میوہ ، اِک رجائی ، تکیا ، چادر تے پنجھی بیل وغیرہ۔ تے پنڈت رام دت اینا کُجھ ہی نہیں لکھاؤندے سن۔ اوہ پورے کسبی سن ایس لئی ججماناں نوں بعض اجہیاں چیزاں وی لکھاؤندے جو صرف کرم کانڈ دا بھلیکھا پائی رکھن لئی ہوندیاں سن۔ جویں اِک سو اِک کمل دے پُھل ، سوا یارھاں کلو گنگا دی ریت، سمبل دی لکڑی ، پندراں کھوھواں دا پانی ، ست بندیاں دے کھیت دی مٹی ، پنج طرحاں دے سفید پُھل، ست قِسم دے پِیلے پُھل یاں دس گرام پارہ ورگیاں کئی چیزاں۔ یاں جیکر دشمن توں مُکتی لئی کوئی جنتر تنتر قِسم دا ٹونہ ہو رہیا ہوندا تاں دشمن دے گھر دی مٹی ، گِرجھ دا کھنبھ ، مور تے اُلو دی ہڈی ، لوبان ، سپ دی کُنج یاں اک دا اِک چھٹانک دُدّھ ورگیاں وستاں لکھاؤندے۔ ایس طرحاں دے ٹونے رام دت گُجھے طور تے کردے سن تے اوہ جاندے سن کہ چیزاں نوں خفیہ کہہ دین نال اوہناں دے نال اِک بھیت جُڑ جاندا اے تے اوہ ہور تیزی نال چوپھیرے کِھنڈیاں ہن۔ ایس طرحاں دیاں وستاں یاں کرم کانڈ دے طریقے دا اِک لابھ ایہ وی ہوندا سی کہ ایہناں دے ہیٹھاں جِیرا، جوائن ، چینی یاں گُڑ ورگیاں شیواں دب کے رہ جاندیاں سن سگوں کئی وار تاں اوہ ججمان نوں زیادہ آسان لگدیاں سن۔ اوہناں وچ پیسابھاویں لگدا سی پر اوہناں نوں لیاؤنا سوکھا سی جدوں کہ مفت چیزاں نوں اکٹھا کرنا اکثر بے حد اوکھا یاں نموشی بھریا ہوندا سی۔

ایس طرحاں دیاں چیزاں رام دت لئی اِک تیسرے ڈھنگ نال وی منافعے دا سودا ہوندیاں سن۔ کئی وار اوہناں نوں اکٹھا کرن وچ آؤن والیاں مشکلاں توں بچن لئی لوک اوہناں نوں اِک مُٹھ دکھشنا دین دی پیش کش کردے سن۔ بدلے وچ سارا سامان اکٹھا کرنا رام دت دا کم ہوندا سی۔ رام دت ایس طرحاں دیاں چیزاں دا اِک وڈا بھنڈار اپنے کول رکھدے سن۔ بُہتا تاں پہلاں دے ٹونے اندر ورتوں وچ آ چُکیاں چیزاں ہی ہوندیاں سن جہناں نوں رام دت ایہ آکھ کے اپنے گھر منگوا لیندے سن کہ فلانے دن یاں رات نوں ایہناں نوں مٹی وچ نپ دیواں گا یاں منتراں دے نال پُھوک دیواں گا۔ تے ایس دے نال ٹونہ پورا ہو جاوے گا۔ اوہناں وچوں بُہتیاں چیزاں نوں اوہ اپنے پچھواڑے دے کھپڑیل وچ سنبھال کے رکھدے جاندے سن جو جلدی ہی دوبارہ کم آ جاندیاں سن۔ ہولی ہولی رام دت ہور لالچی ہوندے گئے تے اپنے مُڈھلے دِناں دے سنتوکھ نوں کِدھرے بہت ڈُونگھا دبا چھڈیا۔ اوہناں نے دان دکھشنا دے حساب نال طرحاں طرحاں دے ٹونیاں دیاں قسماں طے کر دتیاں۔ جیوں کوئی ججمان ست نرائن ورت کتھا لئی اوہناں کول آؤندا تاں سِدھا ای پُچھ لیندے ، اِک سو اِک والی یاں پنج سو اِک والی ؟ دکھشنا توں ہی طے ہو جاندا کہ اوہ کِناںسماں دین گے تے سنسکرت وچ کتھا واچن دے علاوہ قِصّہ وی سناؤن گے یاں کتھا واچدے سمے کُجھ حِصے وی غائب کر دین گے۔

رام دت دیاں اجہیاں حرکتاں توں بعد وی اوہناں دا رُتبا قائم رہیا تاں ایس دے کئی کارن سن۔ پہلا تاں ایہی کہ اوہناں نے کرم کانڈ دے سارے طور طریقیاں دی اچیچی سکھیا حاصل کیتی سی ، پرکسے دا نوکر بن کے نہیں سکھیا۔ دُوجا چھوٹے توں چھوٹے ٹونے نوں شاندار رُوپ دین دی اوہناں دی کلا۔ جویں کسے وی پوجا یاں ٹونے لئی منڈپ بناؤندے سمے رام دت اِک مچھی ضرور بناؤندے سن جس دا چہرہ کُجھ کُجھ انسانی شکل جہیا ہوندا سی یاں جیبھ جہنوں اوہ سرسوتی دا چنھ کہندے سن۔ مچھی دے بارے کُجھ لوکاں نے پُچھیا تاں رام دت نے دسیا کہ اوہناں نوں وشنو دا مچھی اوتار سِدھ اے۔ ایسے طرحاں اوہناں نوں پُراناں دیاں بہت ساریاں کہانیاں یاد سن جو اوہناں نوں اِک چنگا بھلا کتھی بنا دیندیاں سن۔ اوہ جدوں وچ وچ اپنی بودی سہلاؤندے ہوئے کہانیاں سناؤندے تاں لوک اوہناں وچ ڈُب جاندے۔ ایس دے باوجود اجہیا نہیں سی کہ اوہناں دے ورودھی نہیں سن۔ اوہناں دے ورودھیاں وچ اوہ لوک تاں ہے ای سن جہناں دے خلاف اوہناں نے ٹونے پورے کرائے سن۔ اوہ وی سن جہناں نے رام دت توں ٹونے کرائے سن تے اوہ کامیاب نہیں ہوئے۔ ایس دے باوجود پنڈ دے کئی جھگڑیاں تے ان ہونیاں دا پُن رام دت نوں دتا جاندا سی۔ تے لوکاں نے اوہناں نوں سِدھا نشانا ایس لئی نہیں بنایاکیوں جو اوہناں کول ایہناں گلاں دا کوئی ثبوت نہیں سی۔ دُوجے اوہ پنڈت رام دت ترپاٹھی دے بھید بھاؤ توں ڈردے وی سن۔

رام دت دے دو پُتر ہوئے ، جوڑے۔ رام دت نے اوہناں دے ناں رکھے وشِشٹھ نرائن ترپاٹھی تے وشوامِتر نرائن ترپاٹھی۔ جس دور وچ اوہناں دے بچے ہولی ہولی وڈے ہو رہے سن ، رام دت دی بختاوری لگاتار ودھ رہی سی۔ چھپر گھر چنگے بھلے پکے گھر وچ بدل گیا سی تے بوہے نیڑے دا کچا کُھوہ پکے کُھوہ وچ۔ رام دت نے کُھوہ دے کول اِک چھوٹا جہیا مندر وی بنوا لیا سی۔ اِک دو تھاؤں ہور تھوڑھی تھوڑھی زمین دان وچ مِل گئی سی۔ کُجھ انب تے مہوئے دے پھل دار درخت دان وچ لبھ گئے سن۔ رام دت نے پاروتی دے ناں اُتے اِک وِگھہ پیلی وی خرید لئی سی۔ گھر، دان دکھشنا وچ آئیاں منجیاں تے تخت پوشاں ، بستریاں ، سٹیل دے بھانڈیاں تے تانبے دے کلساں نال بھریا سی۔ پاروتی نے گاں تے مجھ وی پال لئی سی جہناں دا دُدّھ پی کے وشِشٹھ تے وِشوامِتراپنی چھاتی چوڑی کر رہے سن۔ ایس دوران رام دت نوں پاروتی دی اداسی پھر ستاؤن لگدی جیہدے نال نبڑن دا رام دت نے اِک سوکھا جہیا طریقہ لبھ لیا سی۔ اجیہے موقعیاں اُتے رام دت سونے چاندی دے سارے پشُو پنچھی کڈھدے تے پاروتی لئی کوئی زیور گھڑا لیاؤندے۔ پاروتی خوشی ظاہر کردی تے رام دت نوں وی جاپداکہ اوہناں نے پاروتی دی اداسی حال موقعے کُجھ سمے لئی تاںدُور کر دتی اے جیہدا کارن رام دت اپنی پوری کوشش دے بعد وی کدے کُجھ نہیں جان سکے سن۔

رام دت دے دوویں پُتر سگویں اوہناں اُتے جا رہے سن۔ گورا رنگ تے تیزی نال ودھدی لمائی تے دوہری قد کاٹھی۔ پر رام دت اپنے بچپن وچ شرمیلے تے گُھٹے وٹے سن ، اوہناں دے اُلٹ وشِشٹھ تے وِشوامِتررج کے شرارتی نکل رہے سن۔ اوہناں دیاں شرارتاںتے بدمعاشیاں دے الاہمے اوہناں تک پُجدے ، جس اُتے اوہ اوہناں نوں اُتوں اُتوں ڈانٹدے رہے پر اندرے اندر خوش ہوندے رہے۔ اوہناں نوںپیار کردے رہے۔ اوہناں نوں پچکاردے رہے۔ رام دت ایس گل اُتے خُشی محسوس کردے کہ اوہناں دے پُتر اوہناں دی طرحاں لادُو نہیں ، ایس لئی اوہناں نال کدے اوہو جہیا کُجھ نہیں ہووے گا جویں رام دت نال بچپن وچ ہوندا رہیا اے۔ انج وشِشٹھ تے وِشوامِتردیاں کرتوتاں ولوں رام دت تے پاروتی دوناں وچ ہی اِک بے پرواہی دا بھاو رہیا۔ رام دت خُش سن تے غفلت دی اِک وجھا ہور وی سی کہ اوہ اپنے پروہتی دے کماں وچ اینے کُھبے ہوئے سن کہ کدے جان ای نہیں سکے کہ دوناں بھراواں دی بدمعاشی اوہناں نوں کیہڑے پاسے کھڑدی پئی اے۔ پاروتی اپنی اداسی وچ ہی گواچی رہندی۔ تے جدوں رام دت گھر نہ ہوندے تاں اوس نوں پُچھن والا وی کوئی نہ ہوندا کہ اوس دے اداس ہون دا سبب کیہ اے ؟جہنوں اوہ ہمیشاں نکاردی رہی سی۔

ایس حالت دا لابھ پنڈ دے اوہناں لوکاں چُکیا جو رام دت کولوںکسے وجھا توں دُکھی یاں ناراض سن۔ اوہناں دشمن نوں تباہ کرن دے پنڈاں وچ اِک پرچلت تے عام طریقے اُتے عمل کرنا شروع کر دتا۔ ایہ طریقہ سی ،کسے دی اولاد نوں وگاڑنا یاں وِگڑے ہوئے نوں ہور شہ دینا۔ ایس مگروں تاں دوناں نوں ڈکنا نا ممکن ہو گیا۔ بدمعاشی تے کمینہ پن جویں دوناں دے خون وچ شامل سی۔ دوناں دی اِک جوڑی بن گئی سی جو ہمیشاں اکٹھی رہندی۔کِسے دے چلدے سائیکل دے پہیے وچ ڈنڈا اڑکا دینا ،کسے بچے اُتے تُھک دینا ، بالاں نوں گالھاں سکھاؤنا، بُوٹیاں نوں توڑ بھن دینا یاں دُپہراں نوں جدوں لوک سُتے ہوون اوہناں دے جنور کھول چھڈنا ، ایہناں کماں توں اوہناں دی بدمعاشی شروع ہوئی تاں ودھدی ہی گئی۔ رام دت نوں اپنے کم ولوں ہی ویہل نہیں سی تے پاروتی جدوںکدے اپنی اداسی توں باہر نکلدی تاںدوناں نوں رج کے ماردی کُٹدی یاں اوہناں دی روٹی بند کر دیندی۔ پر مار کٹائی لئی دوویں گھٹ ہی ہتھ آؤندے سن تے روٹی اوہناں لئی کوئی مسئلا نہیں سی۔ اجہے کئی گھر سن جتھوں وشِشٹھ تے وِشوامِتر چُپ چاپ کھا پی آؤندے سن۔

پنڈ وچ اِک مُنڈا سی چمپک۔ چمپک لمے وال رکھدا سی تے پنڈ دی ناٹک منڈلی وچ تیویاں دا سوانگ رچدا سی۔پتا نہیں ایہ سوانگ کردے کردے یاں اُنج ہی سہج رُوپ وچ اوس دے سریر وچ تیویاں والا سہپن آ گیا سی۔ دوویں بھرا اکٹھے اوس دے پِچھے پئے تے اوس دی مرضی نال یاں کُجھ پیسے دا لوبھ دے کے یاں ڈرا دھمکا کے اوس نال مونہ کالا کیتا تے مگروں لون لا دتا۔ اوہ سڑن نال چِیکدا رہیا ، دوویں بھرا ہسدے رہے۔

اوس دیہاڑے رام دت دے گھر وچ کھانا نہیں پکیا۔ پاروتی دا چہرہ پتھر وانگوں سخت ہو گیا سی۔ چمپک دی ماں رام دت دے بُوہے اُتے رج دے گالھاں کڈھ کے گئی سی۔ اِک تاں وشِشٹھ تے وِشوامِتردی اینی گندی حرکت تے اُتوں چمپک دی ماں دا بُوہے اُتے آ کے گالھ مندا بولنا۔ پاروتی صدمے دی حالت وچ سی۔ اوس دی سمجھ وچ نہیں آ ؤن ڈیہا سی کہ اوہ کیہ کرے۔ اوہ بھیانک کرودھ تے بے چینی وچ گھر دی اِک نُکڑ توں دُوجی نُکڑ ول گُھم رہی سی۔ اینے نوں جدوں رام دت شامیں گھر پرتے تے گھر وچ انھیرا ویکھیا تاں سہج ہی پُجھ بیٹھے۔ کیہ ہویا پاروتی ، گھر وچ انھیراکیوں اے ؟ تہاڈے دوناں پُتراں دی موت ہو گئی اے ایس لئی ، پاروتی نے جواب دتا۔ کیہ بک رہی ایں ہوش وچ تاں ہیں ؟ کتھے نیں وشِشٹھ تے وِشوامِتر؟ رام دت دے ایس سوال دے جواب وچ پاروتی نے کہیا کہ اوہناں نوں گنگا مائی کھا گئی۔ رام دت نوں سمجھ جانا چاہیدا سی کہ گھر وچ کُجھ بھیانک گھٹنا ہوئی اے پر ہوئے تاں پنڈت ہی ، نہیں سمجھ سکے۔ تے بدلے وچ پاروتی نوں تمانچہ کڈھ ماریا۔

پاروتی جویں کرودھ نال پاگل ہو رہی سی۔ اوہ چِیک پئی ، مار لے مچھی دی اُچھاہن والیا، اِک میں ہی ساں جہڑی تہاڈے نال نباہ کردی آئی۔ کوئی دُوجی ہوندی تاں مونہ اُتے تُھک کے ٹُر گئی ہوندی۔ تہاڈا ہی پاپ اے کہ اجیہے نکرمے پُتر لبھے ہن۔ مردے وی نہیں کہ ویلھ ملے۔ نفرت اے مینوں تہاڈے نال۔ ایہ تہاڈا ہی پاپ اے جو میری اولاد دے سر چڑھ کے بول رہیا اے۔ ہُن تک نہ رام دت نے پاروتی نوں کدے ماریا سی ،نہ ہی پاروتی نے اوہناں نوں کدے اجیہی گل کیتی سی۔ پاروتی ہپھن لگی سی ، جویں ڈِگن لگی ہوئے۔ رام دت سنبھالن لئی اگے ودھے جہناں نوں حالت دی گمبھیرتا توں باہلا ایس دے اچنبھے نے اپنے گھیرے وچ لے لیا سی کہ پاروتی دوبارہ چِیکی۔ ہتھ نہ لاؤ مینوں۔ تہاڈے جُثے وچوں مچھیاں دی اُچھاہن آؤندی اے۔ اُلٹی آؤندی اے مینوں تہاڈے نال سؤندے جاگدے۔ تُسیں جدوں ساہمنے ہوندے ہو تاں میرا من کردا اے کہ میں ساہ لینا بند کر دیواں۔ جد توں تہاڈے گھر آئی ہاں ، میں ٹُھک نال کدے ساہ نہیں لیا۔ اوہی بھیڑی اُچھاہن تے ہُن اوہی اُچھاہن مینوں تہاڈے پُتراں کولوں آؤن لگی اے۔ تہاڈی واشنا تاں گھر وچ ہی سی ، تہاڈے پُتر پورے علاقے وچ کھلار رہے ہن پنڈت۔ اوہناں نوں سمبھالو۔ میرے اُتے ہتھ چُک کے اپنی مردانگی نہ وکھاؤ۔

رام دت بھوئیں تے رکھی پنڈ وانگ بیٹھ گئے۔ ایس پاروتی نوں تاں اوہ جاندے ہی نہیں سن۔ اوس چہرےجہنوں خُش کرن لئی اوہ اوس دے اگے پِچھے پھردے سن ، گہنے گھڑاؤندے سن ، دے پِچھے ایہ کہڑا رُوپ لُکیا سی جہنوں اوہ اج تک نہیں جان سکے۔ تاں ایتھے لُکی سی اداسی ! اچن چیت اوہناں دی بودی وچ اولی پِیڑ چھڑی۔ بودی نوں ہتھ نال ملدے ہوئے اوہناں نے کہیا میں اوس نوں کدے نہیں یاد کیتا پاروتی۔ میں تاں تیرے پِچھے پھاوا ہویا رہیا تے تینوں میرے کولوں مچھیاں دی اُچھاہن آؤندی اے۔ اینا تیل ، صابن ، چندن ، عطر ! نہیں ایہ کیویں ہو سکدا اے ؟ مینا نوں تاں میں کدوں دا بُھل چُکیا ہاں تے کیہ اوہ میرے اینی دُھر اندر وسی ہوئی سی کہ خود مینوں وی نہیںپتا چلیا۔ کیہ میرے چہرے دے پِچھوں مینا دا چہرہ جھلکدا اے ؟ کیہ میریاں دوناں اکھیاں دی تھاں دو مچھیاں ہن ؟کیہ میری چمڑی دا رنگ بدل رہیا اے ؟کیہ میرے نہواں وچ مچھیاں دا ماس بھر گیا اے۔ جیکر نہیں تاں ایہ اُچھاہن کتھوں آئی تینوں ، بول پاروتی بول ، رام دت جویں اوتھے ہی پئے پئے بُڑبڑا رہے سن۔ اوہ دراصل پاروتی نال نہیں اپنے آپ نال گل کر رہے سن۔

ایس دے برابر اِک دُوجی خودکلامی پاروتی دی وی چل رہی سی۔ رام دت تہاڈی ایس بھیڑی اُچھاہن نے میرا ناس کر دتا۔ ایس نے کدے اِک پل لئی وی مینوں تہاڈے نال نہیں ہون دتا۔ میں ہمیشاں ترسدی رہی تہاڈے اجیہے ساتھ لئی جدوں ایہ مرجانی بو ساڈے وچکار نہ آئے۔ جس پل تہاڈے دوویں پُتر میری کُکھ وچ آئے اوس پل وی میں تہاڈے نال نفرت کر رہی ساں رام دت۔

اوس پوری رات وشِشٹھ تے وِشوامِتر گھر نہیں آئے۔ساری رات گھر وچ دیوا نہیں بلیا۔ رام دت جیہے دے تیہے پئے رہے اپنی بُڑبراہٹ وچ ڈُبے۔ پاروتی پوری رات پاگل پنے وچ رہی۔ آؤندی تے رام دت نوں جھنجھوڑن لگدی ، میری کیہ غلطی سی پنڈت کہ توں مینوں مِلیا ایس اُچھاہن دے نال ، اجیہی اولاد مِلی جو نک وڈھا رہی اے گلی گلی۔ سبھ تہاڈی ایسے اُچھاہن دی وجھا توں ہویا۔ دسو کتھوں لیائے ایہ بو ؟ دوویں اکٹھے بول رہے سن پر کوئی اِک دُوجے نوں سُنن دی حالت وچ نہیں سی۔ پاروتی دی سالاں دی دبی نفرت پُھٹ پئی سی پر اوہنوں کوئی دِشا نہیں مل رہی سی۔ پرت کے اوہ پاروتی نوں ہور پاگل بنا رہی سی۔ اِنج ہی رام دت اوہناں مچھی دی اُچھاہن والے دِناں وچ پہنچ گئے سن۔ ایس پل اوہ پاروتی توں اینی دُور سن کہ پاروتی جیکر اوہناں نوں مار وی دیندی تاں وی اوہ جیوندے جاگدے لگدے۔ رام دت تے پاروتی دوناں نوں جیون نے دوبارہ موقعہ دتا سی۔ پر دوناں وچوں کوئی وی ایس حالت وچ نہیں سی کہ اوس نوں سہار سکدا۔

رات بھر ڈُبیا رہنا مچھیاں دی اُچھاہن وچ

رام دت ترپاٹھی دے والد کرشن دت ترپاٹھی اِک چھوٹے موٹے پینڈو پروہت سن۔ اوہ پڑھے لکھے نہیں سن۔ اوہناں نوں پروہتی دا کوئی کم کاج نہیں آؤندا سی پر ابھیاس نال سنسکرت دا اجہیا کم چلاؤگیان اوہناں نے اکٹھا کر لیا سی کہ اٹک اٹک کے ست نرائن کتھا وغیرہ دا پاٹھ کر لیندے سن۔ کرشن دت کول لوک اودوں آؤندے سن جدوں کوئی دُوجا پنڈت اوہناں نوں ڈھونڈیاں وی نہیں مِلدا سی۔ کوئی عجب نہیں کہ ایس حال کرشن دت دا سبھ توں وڈا سفنا ہی ایہ بن گیا کہ اوہ اپنے پُتر رام دت نوں علاقے دا سبھ توں وڈا پنڈت بناؤن۔ اوہ جاندے سن کہ ایہ اوہناں دے کیتے دھرے نہیں ہو سکدا ایس لئی اوہناں نے رام دت نوں کسے واقف کار پنڈت نال رکھوا دین دی سوچی۔ تے جلدی ہی اوہناں نوںپتہ لگ گیا کہ ایس طرحاں اوہناں دا پُتر صرف جھولا چُکنا یاں سودا سامان بنھنا سِکھے گا۔ دُوجا جیون بھر لئی ایہ کامے والی پچھان پک جاوے گی۔ کرشن دت خود کُجھ دناں تیک اِک پنڈت دا تھیلا ڈھو چُکے سن ایس لئی ایس درد نوں جاندے بُجھدے سن۔ ایہنیں دِنیں اوہناں نوں کدھروں الہٰ آباد وچ گنگا کنڈھے پرتیشٹھان پور وچ چلن والے اِک رہائشی سنسکرت سکول بارےپتا لگا جتھے نہ صرف سنسکرت دا گیان دتا جاندا سی سگوں طرحاں طرحاں دے کرم کانڈ وی سکھائے جاندے سن۔

جدوں کرشن دت ترپاٹھی اپنے اکلوتے ماں مہٹربال رام دت نوں لے کے اوتھے پہنچے تاں دھوتی کُڑتا پہنن والے تے لمی بودی رکھن والے بالاں دے سنسکرت پاٹھ اُتے لِین ہو گئے تے بِناں کُجھ وی سوچے سمجھے ایانے رام دت نوں آشرم وچ چھڈ کے ٹُر آئے۔ رام دت دی عمر اوس سمے پندراں سولھاں سال توں زیادہ نہیں سی۔ اگلے ست اٹھ سال اوہناں ہُن اوتھے ہی رہنا سی۔آشرم اِک چھڑے آچاریہ جی چلاؤندے سن تے ایتھے تیویاں دا داخلہ منع سی۔

آشرم وچ رام دت دی ٹِنڈ کر دتی گئی۔ سر اُتے اِک موٹی جیہی بودی چھڈ دتی گئی۔ اوہناں دا جنیو کرایا گیا۔ جانگھیئے دی تھاں لنگوٹ بنھنا سکھایا گیا تے پینٹ شرٹ دی تھاں دھوتی کُڑتا۔ ایسے طرحاں اوہناں نوں بیہن کھلون، نہاؤن ، چندن لاؤن تے سؤن دی جاچ وی دسی گئی۔ اوہناں نوں ایہ وی دسیا گیا کہ نہاؤندے سمے گنگا وچ کس پاسے مونہ کرکے کِنیاں ڈُبکیاں لاؤنیاں ہن۔ آشرم وچ مفت سِکھیا تے رہن کھان دے بدلے ایہناں پڑھیاراں نوں کُجھ خاص نہیں کرنا پیندا سی۔ اوہناں آشرم دے کرڑے اصولاں دا پالن کرنا ہوندا سی۔ تے آچاریہ جی ولوں اپنے ججماناں یاں بچیاں دے ہِت وچ آئے دن ہون والے کرم کانڈاں وچ سیوک بننا پیندا سی۔ اوتھے رام دت نوں اپنے ورگے کئی بچے مِلے جو لمی بودی تے جنیو دھارن کیتے ہوئے سنسکرت بھاشا تے کرم کانڈ نوں سِکھن دا سفنا لے کے آئے سن۔ بھاویں ایہ سمجھنا کسے لئی وی مشکل نہیں سی کہ ایس سفنے وچ کِناحِصّہ ایہناں بالاں دا اپنا سی تے کِنا اوہناں دے پیوواں دے سفنے یاں مجبوریاں سن۔ ایتھے یتیم بچیاں دی وی اِک وڈی گنتی سی جہناں نوں اوہناں دے نزدیکی ساک سبندھی ایتھے چھڈ گئے سن۔ ادّھے یتیم تاں رام دت وی سن ، بِناں ماں دے۔

آشرم دے کٹھور ماحول وچ بچے سہمے تے بُجھے رہندے۔ رات نوں کئی وار کُجھ بچے رون لگدے جہناں نوں اوہناں دے ساتھی ہی چُپ کراؤندے۔ یاں تھوڑھا پہلاں آئے بچے ڈانٹدے۔ ہولی ہولی آشرم وچ بچیاں دا اِک ٹھٹھ بجھن لگدا۔ اوہ اِک دُوجے نال لڑدے جھگڑدے نال رہنا سِکھدے۔ مُڈھلے دِناں وچ بچیاں نوں لنگوٹ بنھنا نہ آؤندا۔ اوہناں دے لنگوٹ اکثر کُھل جاندے تے دُوجے بچیاں دا دِل خُش ہو جاندا۔ آشرم وچ من دی خُشی دے سامان بہت تھوڑے سن۔ آچاریہ جی کول اِک ریڈیو سی جو اوہناں دے کول رہندا سی۔ بچیاں نوں من دی خُشی لئی سؤندے سمے اِک دُوجے دی بودی بنھ دین یاں لنگوٹ کھول دین ورگے کماں تیک ہی محدود رہنا پیندا سی۔ اِک وڈے آچاریہ سن جہناں اُتے بچیاں دی دیکھ بھال دی سمچی ذمہ واری سی۔ ایہ آچاریہ بے حد سخت سن تے ذرا جِنی وی غلطی اُتے ڈاڈھی مار کٹائی کردے سن۔ بچے اوہناں کولوں بے حد ڈردے سن۔ اینا کہ جدوں اوہ بچیاں نوں لے کے گنگا اشنان وغیرہ لئی جاندے تاں اوہناں دے پِچھے ٹُرن والے ان گنت بچیاں دے قدماں دی آواز تک نہیں نکلدی سی۔ اوہ زور نال ساہ لینا تیک بُھل جاندے سن۔ ایسے طرحاں اوہناں نوں اپنے نفس تے حواس اُتے قابو رکھن دی سِکھیا دِتی جا رہی سی۔

پر ایس دُنیا دے ہیٹھاں اِک ہور دُنیا سی۔ نویں آئے بچے پرانے ہو رہے سن۔ وڈے آچاریہ دے سنتاپ دے باوجود اوہ مخول کرنا، اشارے کرنا سِکھ رہے سن۔پل بھر لئی ہی ٹھیک اوہناں وچ بال پن آؤندا تے کُجھ کھیڈ کرکے ٹُرجاندا۔ بُہتی وار ایہ کھیڈ پھڑی جاندی۔ مار پیندی سزاواں مِلدیاں، پھر وی۔ ایس سبھ دے وچکار بچیاں نوں دھپھا دھرول کر کے ایس قابل بنایا جانا سی کہ اوہ بھوِکھ وچ دھرم دے جھنڈے نوں سنبھال سکن۔ کامیابی نال کرم کانڈ کرا سکن۔ سپھل کتھا واچک بن سکن۔ چاہے ماحول دا اثر ہوئے یاں ایتھے رتی رتی وچ پسری گُھٹن دا، اگلے دو تِن سالاں وچ رام دت آشرم وچ پوری طرحاں رچ وس گئے۔ پر سنسکرت وچ تاں کُجھ اجیہے کہ کوئی وی ہور بولی نہ جانن دے باوجود سنسکرت نوں دُنیا دی سبھ توں اُتم بولی منن لگ پئے۔ رام دت دے نال دے بُہتے بچے اِنج ہی سوچدے سن۔ ایتھوں نکل کے اوہناں نے پروہتی یاں ہور کرم کانڈاں نوں اپناؤنا سی۔ اوہ مذہبی رسماں دی پُورتی لئی تیار کیتے جا رہے کسبی سن۔ اوہناں دی سِکھیا پوری طرحاں روزگار والی سی۔ اوہناں دا اپنا ڈریس کوڈ سی۔ اوہناں دا اپنا چھل بھرم سی جیہدی آڑ وچ اوہناں جیون بھر رہنا سی۔ اوہناں دے شبد ، بولن ڈھنگ ، اُٹھن ، بیٹھن دے طریقے توں لے کے تکیہ کلام تک سبھ کُجھ مِتھیا جا رہیا سی۔ ایہی اوہناں دا بھوِکھ سی۔ ایہی اوہناں دی دُنیا سی۔ اوہناں نے لوکاں دے وشواس تے ڈر وچوں اپنا روزگار بھالناسی۔ اوہ پورے کسبی بنن والے سن باوجود ایہدے اوہناں جیون بھر فری لانسر رہنا سی۔

اکثرکسے پڑھیار نوں آچاریہ یاں وڈے آچاریہ دے لتاں پیر گھٹن جانا پیندا سی۔ ایہ پڑھیاراں دے ویہار وچ شامل سی۔ رام دت وڈے آچاریہ دے پیر تاںگُھٹدے پئے سن پر آچاریہ نال اوہناں دا سِدھا واہ کدے نہیں پیا سی۔ اِک دن آچاریہ نے اوہناں نوں اپنی سیوا لئی سدیا۔ آچاریہ لنگوٹ اُتے پیلی دھوتی پہن کے لیٹے ہوئے سن۔ رام دت دے آؤندیاں ہی آچاریہ نے دھوتی لاہ کے پاسے رکھ دتی تے رام دت نوں پیر دباؤن لئی کہیا۔ رام دت پیر گُھٹدے رہے تے آچاریہ اوہناں نوں اوہناں دی پڑھائی بارے ، گھر پریوار بارے تے ایتھے کوئی اوکڑ تاں نہیں اے وغیرہ پُچھدے رہے۔ ایہ وی بھروسہ دوایا ،کوئی مشکل ہوئے تاں سدھا مینوں دسیا کر۔ رام دت خوش ہو گئے۔ اینویں ہی سبھ لوک آچاریہ کولوں اینا ڈراؤندے سن۔ آچاریہ تاں اوس نال کِنا ہس ہس کے گل کر رہے نیں۔ اوہناں دی گلھ وی تھپکی تے رام دت دی خُشی بُہتا چِر نہ ٹِک سکی۔ آچاریہ نے اپنا لنگوٹ کھول چھڈیا تے بولے ایتھے وی گُھٹ دے۔ ویکھ ایہ وچارا پِیڑنال بے سُدھ پیا اے۔ رام دت شرم تے اپمان نال دُکھی ہو گئے۔ اوہناں دا دِل ایتھوں بھج جان نوں کیتا پر اوہ بھج نہیں سکے۔ آچاریہ نے رام دت دا ہتھ پھڑ کے اوس مرے ہوئے چوہے اُتے رکھ دتا تے اوہناں دے ہتھاں نوں اپنے ہتھاں وچ لے کے چوہے نوں گھٹن ملن لگے۔ چوہا زندہ ہون لگا۔ تد آچاریہ نے کہیا کہ نہیں ایہدا زندہ ہونا ٹھیک نہیں۔ ایہنوں مار دے پر ایہنوں مارن دا اِک خاص طریقہ اے۔ رام دت اکھاں میچ لیندے ہن۔ اُسل وٹ لیندے رہندے ہن۔ نموشی تے کرودھ نال ٹھنڈے پے جاندے ہن۔ ڈر نال کمبدے رہندے ہن تے اوہناں دی دھوتی تے لنگوٹ لتھ جاندا اے۔ رام دت پوری طاقت نال چِیکن لگدے ہن پر خرانٹ آچاریہ دا ہتھ پہلاں ہی اوہناں دے مونہ اُتے ہے۔ چِیک اندر ہی گُھٹی جاندی اے۔ تھوڑھی دیر بعد لگ بھگ بے ہوش رام دت نوں آچاریہ اِک تکھے پھل والا لما چاقو وکھاؤندے آکھدے نے کہ کسے نوں کُجھ دسیا تاں ایس نال تینوں وڈ ھ ٹُک کے گنگا دیاں مچھیاں نوں کھوا دیاں گا۔ اوہ باہر نکلے تاں اوہناں نوں کِدھرے اِک پاسیوںکِسے آچاریہ دا ہاسا سنائی دتا کہ آچاریہ نے اج ایس نوں وی گُپت گیان دے دتا۔

اوس پوری رات رام دت وار وار بے ہوش ہوندے رہے۔ تاپ تے بے سُرتی وچ ، ’مر جاواں گا آچاریہ جی ‘ یاں’ چوہا !چوہا !!‘ورگا کُجھ برڑاندے رہے۔ ’مر جاواں گا آچاریہ جی‘ نوں آچاریہ جی نال اوہناں دے موہ تے ’ چوہا!‘ نوں تاپ وجہوں اُپجیا ڈر من لیا گیا۔ آچاریہ مسکراؤندے رہے۔ اوہناں نال کُجھ بچے وی مسکراؤندے رہے۔تے دُوجے کُجھ بچے ڈرے سہمے رہے۔ اوہناں دی رہی سہی مسکان وی غائب ہو گئی۔ اِنج ہی کئی دِناں تیک چلدا رہیا۔ چاقو والے آچاریہ جی نہ صرف رام دت دے سفنیاں وچ آؤندے رہے سگوں حقیقت وچ وی روز آ کے اوہناں دا حال چال پُچھدے رہے۔ رام دت دِن رات ڈرے سہمے رہندے۔ رات نوں سؤندے سؤندے تربھک پیندے۔ اوہناں نوں سفنے وچ وی اپنے نال اوہی گندہ کم دُہرایا جاندا دِسدا ، چاقو دی اوسے چمکدی ہوئی نوک دے زور اُتے۔ اوہ وار وار چاقو دا اپنے اندر جانا محسوس کردے تے سِیت ہو جاندے۔

جلدی ہی اوہ ٹھیک ہو گئے تے بالپن دے دِناں دی پُر نُور خوشی اوہناں دے چہرے اُتوں غائب ہو گئی۔ اوہناں دی شرارت، دُنیا دی ہر چیز نوں اپنے طریقے نال جانن سمجھن دی بے صبری سبھ غائب ہو گئی۔ اکھیاں دی چمک مر مُک گئی۔ ایہدی تھاں اکھیاں دے ہیٹھاں اِک دُھندھلا سیاہ ہنیرا آ بیٹھا۔ پہلاں مستی تے بے فکری دی وجھا توں اوہ پیر کِدھرے ہور رکھدے سن تاں پیر کِدھرے ہور پیندا سی ، ہُن ڈر دُبدھا تے آپ وساہ دی تھوڑ وجہوں پیر کِدھرے ہور رکھدے تاں پیر کِدھرے ہور پیندا ۔ اِک سِیتل اداسی ، مایوسی تے اپنے آپ وچ ہی گواچے رہن نے اوہناں نوں اوہناں دے دوستاں نالوں وی تروڑ دتا۔ اوہ ہمیشاں ایس گل ولوں ڈرے رہندے کہ جو کُجھ اوہناں نال ہویا ایس گل دا اوہناںدے کسے دوست نوںپتا نہ لگ جاوے۔ نہیں تاں سبھے یار اوہناں توں دُور ہو جان گے ، اوہناں نال نفرت کرن گے ، اوہناں دی کِھلی اُڈان گے۔ اِک چُپ اوہناں دے چہرے اُتے گُوڑھی چھاں دی شکل وچ جمع ہو رہی سی۔ ایہ چُپ کدے چِڑچڑے پن نال ٹُٹدی تاں کدے شانت بھاو نال۔ دوستاں دے خود نالوں دُور ہو جان دا ترٹھ یاں مخول کیتے جان دا ڈر اوہناں اُتے کُجھ ایس قدر بھارُو ہو گیا کہ اوہ اپنے آپ ہی سبھ توں وِتھ کرگئے۔ کوئی اوہناں ول ویکھ کے مسکراؤندا تاں رام دت نوں اوس دا چہرہ ٹیڈھا وکھالی دیندا۔ اوہناں نوں لگدا کہ شاید اوہ جان گیا اے کہ اوس دن اوہناں نال کیہ ہویا سی۔

یاراں نالوں نِکھڑگئے رام دت نے اپنے آلے دوالے دی دُنیا نوں نویں سرے توں پچھاننا شروع کیتا ای سی کہ اوہی گھٹنا پھیر توں دُہرائی گئی۔ ایس وار اوہناں نوں تاپ نہیں چڑھیا۔ خود نوں ختم کر لین دی سدھر جاگی۔ ایہ سدھر عارضی سی ،جیون نال پیار ایس اُتے حاوی رہیا۔ پر جدوں اوہی گھٹنا اوہناں نال وار وار دُہرائی جان لگی تے کدے کدے اِک ہور آچاریہ نے وی اوہناں نوں سدنا شروع کر دتاتاں جان دین دی اوہناں دی سدھر تگڑی ہوندی لگی گئی۔ جیون دا موہ ختم ہوندا گیا تے ایس ختم ہوندے موہ دے وچ اوہناں نے جانیا کہ ایہ نرک بھوگن والے اوہ اکلے نہیں سن۔ اوہناں ورگے ہور وی کئی سن جو چُپ چاپ ایس عذاب وچوں لنگھ رہے سن۔ اوہناں داآپ وساہ مُک گیا سی۔ اوہ اکلے ہو رہے سن۔ اوہ خود نال ہی جُوجھ رہے سن تے ہار رہے سن۔ تے کُجھ ایہناں چیزاں دے عادی وی ہو رہے سن۔ کُجھ ایس دا بدلہ دُوجے بچیاں کولوں لین دی کوشش وچ سن۔ اِک وار ایس پوری حقیقت توں واقف ہو جان مگروں رام دت چُپ چاپ گھر دوڑ آئے۔ تے بڑی کوشش توں بعد وی اوہناں نوں اوہ شبد نہیں ملے جہناں وچ اوہ اپنے پیو نوں اپنے نال واپر رہیاں گھٹناواں بارے دس سکدے۔ چُپ دا سٹہ ایہ کہ پیو اوہناں نوں دُوجے دن پھیر آشرم چھڈ آیا۔ شام نوں وڈے آچاریہ نے اوہناں نوں بینت نال ماریا تے رات نوں پیر گُھٹن لئی بلایا۔’ ایس مگروں ہُن جین لئی کیہ بچیا اے ؟‘ رام دت نے سوچیا۔

اِک وار مِتھ لین توں بعد جان دین دا جو سبھ توں آسان طریقہ اوہناں نوں سمجھ وچ آیا اوہ گنگا وچ ڈُب جان دا سی۔ رام دت دے من وچ اپنی ماں دی بہت دُھندھلی جیہی یاد سی۔ پھر وی اوہناں نے ماں دے نہ ہون نوں ڈُونگھا محسوس کیتا۔ اوہناں نوں لگا جیکر ماں ہوندی تاں سبھ کُجھ اوہناں دے بِناں دسے وی جان جاندی۔ ماں نوں سبھ کُجھ سفنے وچ وکھالی دے جاندا۔ اوہناں نوں پیو دا خیال آیا تے نال ہی غُصہ وی کہ اوہ ایتھے رام دت نوں ایہناں راکھشساں دے وچکار چھڈ گئے سن۔ اوہناں نوں پنڈ دے اپنے نال دے دُوجے بچے یاد آئے جو بھاویں پڑھ لکھ نہ رہے ہون پر گھر وچ تاں ہون گے۔ پنڈ دے اوہناں دے ہانیاں دا وی اپنا نرک ہو سکدا سی ایہ سوچن لئی رام دت اجے چھوٹے سن۔

اپنے دوستاں نالوں وکھ ہون توں بعد گنگا دا کنڈھا اوہناں نوں اُنج وی چنگا لگن لگا سی۔ کئی وار رام دت نوں ایس وجھا توں وی ڈانٹ پئی سی کہ ہمیشاں گنگا دے کنڈھے کیہ کردا رہندا ایں پر جدوں وی اوہناں نوں موقعہ ملدا گنگا ول بھج اُٹھدے۔ اوتھے اوہناں نوں سکون ملدا ، رج کے اداس ہون تے رون لئی اِکلتا لبھدی تے کئی وار پل بھر لئی ہی سہی ہور سبھ کُجھ بُھل جان دا موقعہ وی۔تے جدوں رام دت نے مرن دا مِتھ لیاتاں گنگا دی گود توں سوا کُجھ ہور اوہناں دی سمجھ وچ نہیں آیا۔ اوہ ہولی ہولی پانی وچ لتھدے گئے تے جیوں جیوں اوہ اندر جاندے گئے جان دین دا اوہناں دا حوصلہ اُکھڑدا گیا۔ جدوں پانی ٹھوڈی تک پہنچ گیا تاں اوہناں نوں موت دا بھیانک چہرہ وکھالی دتا۔ اوہ اوتھے ہی گڈ کیتے۔پل بھر وچ ہی رام دت نے اوتھوں پرتنا چاہیا پر پیراں ہیٹھلی پولی ریت اوہناں نوں اپنے ول سد رہی سی۔پانی دا ویہن تے دباء اوہناں دے خلاف سی۔ اپنی پوری کوشش توں بعد وی اوہ کنڈھے ول اِک وی قدم نہیں ودھا سکے سگوں باہر نکلن دی گھبراہٹ وچ کھڑے رہن دا توازن وِگڑ گیا تے اوہ ڈونگھیائی وچ لتھ گئے۔ اپنے قد توں بُہتی گہرائی وچ ۔ پانی نال لڑن دی بے تھہوی کوشش وچ اوہناں نے پانی اُتے آؤناچاہیا پرپتا نہیں اوہناں دی کوشش نال یاں پانی دی کھیڈ نال ہی اوہناں دا سر ذرا جہیا باہر نکلیا۔ اوہ پانی وچ سن۔ پیراں دے ہیٹھاں وی پانی ہی سی۔ اُتے اسمان سی۔ ایس اِک پل وچ اوہناں نوں مُڑ کے ماں دی یاد آئی۔ اوہ اپنی پوری طاقت نال انجانے ہی کُوک پئے،’ماں!‘تے ایس دے نال ہی اوہ پانی وچ سما گئے۔ اوہناں دے کُھلے مونہ وچ پانی بھرن لگا۔

جدوں رام دت نوں ہوش آیا تاں اوہناں نے ویکھیا کہ کوئی اوہناں دا ڈِھڈ دبا دبا کے ڈِھڈ وچوں پانی کڈھن دا جتن کر رہیا اے۔ جدوں رام دت نے اکھاں کھولیاں تاں ایہ اوہناں دا ایس سریر وچ نواں جنم سیجہنوں اپنے تگڑے محنتی جُثے دے سہارے اِک مٹیار نے سِرجیا سی۔ رام دت نے اکھیاں کھول کے اوس نوں ویکھیا تے اکھیاں بند کر لئیاں۔ رام دت پل بھر لئی سبھ کُجھ بُھل گئے۔ اوہ سوچن لگے کہ اوہ ایتھے کیویں اپڑے۔ تد اوہناں نوں پِچھلا سبھ کُجھ اِک جھٹکے وچ یاد آؤن لگ پیا۔ ایس پل اوہناں نوں اوہ ساریاں گلاں کوئی بھیڑا سفنا محسوس ہویاں۔پل بھر وچ اوہ دوبارہ سبھ کُجھ اِنج بُھل گئے جویں سفنا یاداں وچوں دھو پونجھ کیتد اے۔ اوہناں اِک دُوجی دِھر ویکھی جو ہُن تھوڑھی نچنت سی، اوہناں اُتے جُھکی ہوئی۔ اوہ خُش سی کہ اوس دی محنت اکارتھ نہیں گئی سی۔

اودوں ایس کُڑی نے، جس دا ناں مینا سی تےجہنوں بعد دے دِناں وچ رام دت نے اپنے پرانے گیان دے خمار وچ متس گندھا دا ناں دتا سی ، اوہناں نوں پُچھیاکہ پنڈت ہو۔ رام دت دی سمجھ وچ ہی نہ آیا کہ اوہ کیہ جواب دین۔ مینا نے دسیا کہ جدوں اوس نے رام دت نوں پھڑن لئی ہتھ ودھایا تاں بس اوہناں دی بودی ہی ہتھ وچ آئی۔ نال ہی رام دت نے اپنی بودی دیاں جڑھاں وچ اِک نِمھا جہیا درد محسوس کیتا جو اگانہہ ساری زندگی اوہناں دی بودی وچ ہوندا رہنا سی۔ اوہ شرما گئے۔ اوہناں دا سریر بے جان ہو گیا سی۔ ہتھ پیر بھارے ہو گئے سن جویں اوہناں اُتے کسے نے گِلی مِٹی دے لے تھپ دتے ہوون۔ پھر وی اوہناں نے اُٹھن دی کوشش کیتی تاں کُڑی نے کہیا کہ تھوڑھی دیر لیٹے رہو پنڈت جی ، تہانوں میرا کہنا مننا چاہیدا اے۔ رام دت نے چپُ چاپ اکھیاں میچ لئیاں تے آکھیا کہ توں جا میں ٹُر جاواں گا۔ میں ہُن ٹھیک ہاں۔ کُڑی نے کہیا کہ ایہ تاں دسو کہ تسیں ڈُب کیوں رہے سی تاں گھبرائے ہوئے رام دت نے جواب دتا کہ بعد وچ دساں گا۔ کُڑی ہسن لگی۔ اوس نے کہیا کہ تسیں کیہ سوچدے ہو میں مگروں وی تہانوں مِلاں گی۔ رام دت، نہیں! ہاں!! کرکے رہ گئے۔ اوہ کئی وجھا توں شرما رہے سن۔ اوہ خُش سن کہ بچ گئے سن تے ایس گل اُتے شرما رہے سن کہ اوہناں نوں اِک کُڑی نے بچایا سی۔ ایس توں وی زیادہ نموشی اوہناں نوں ایس گل اُتے ہو رہی سی کہ اِک کُڑی اوہناں دے اینے نیڑے بیٹھ کے اوہناں نوں ویکھدی رہی سی۔ ایس شرماؤن وچ تھوڑھا چنگا لگن دا احساس وی شامل سی کہ اوس نے اوہناں دا ڈِھڈ دبایا سی تے بودی پھڑ کے پانی وچوں باہر کھچ لیائی سی۔ رام دت نے دوبارہ اکھیاں کھولیاں تاں ویکھیا کہ کُڑی اِک ٹُک اوہناں ول ویکھ رہی اے۔ اوہناں نے جھبدے اکھیاں بند لئیاں تے کہیا کہ توں جا۔ کُڑی نے آکھیا کہ ٹھیک اے پنڈت جی میں جاندی ہاں۔ رام دت نے دُور جاندے ہوئے پیراں دی آواز سُنی تے اکھیاں کھول لئیاں۔ اوہناں نوں بودی دیاں جڑھاں وچ نِمھا نِمھا درد محسوس ہو رہیا سی۔ اوہناں نے بودی سہلائی تے اُٹھ بیٹھے پر پِچھلے دو تِن سالاں دے وتیرے وجہوں سہج سبھاء چونکڑی مار کے بیٹھ گئے۔ بیٹھدے ہی اوہناں دی نک نے اِک واقف جیہی اُچھاہن محسوس کیتی۔ جدوں رام دت نوں لگاکہ اُچھاہن پچھواڑے ولوں آ رہی اے تاں جھٹ دینی پِچھے ول گُھم گئے۔ پِچھے اوہی مچھیرن مسکراؤندی ہوئی کھڑوتی سی۔ اوہناں نے چِڑ کے آکھیا کہ تو جاندی کیوں نہیں۔ رام دت دا پورا سریر عجیب طریقے نال ٹُٹ رہیا سی پر اوہ اُٹھے تے بِناں کُڑی ول ویکھے یاں اوس نوں کُجھ کہے سُنے آشرم ول ٹُر پئے۔ آشرم پہنچن تیک اوہناں نے پِچھے مُڑ کے اِک وار وی نہیں ویکھیا پراُ چھاہن اونویں ہی آؤندی رہی تے اوہناں دا پِچھا کردی رہی۔

آشرم وچ پڑھیاراں نوں صابن لاؤن دی مناہی سی۔ آچاریہ جی مننا سی کہ خُشبودار چیزاں نال لالسا بھڑکدی اے ایس لئی پڑھیاراں نوں ایس توں بچ کے رہنا چاہیدا اے۔ آشرم وچ اوہ گنگا دی ریت مل مل کے دیر تیک نہاؤدے رہے۔ جدوں اوہناں نے سوچیا کہ ہُن بو گواچ گئی ہووے گی اودوں اوہناں نوں لگا کہ مچھیرن اوہناں دے پِچھے ہی کھڑوتی اے۔ اوہناں نال اینی جُڑ کے کہ اوہ اوس دیاں ساہواں دی گرمی نوں وی اپنی دھون اُتے محسوس کر سکدے ہن۔ رام دت نوں لگا کہ جیکر اوہ پرتے تاں ضرور اوس دے چہرے دے سامنے ہون گے۔ اوہ پرتے پر مچھیرن کدھرے نہیں سی۔ صرف اوس دی اُچھاہن سی۔ اوہناں دی بودی وچ دوبارہ درد ہون لگا۔ بودی سہلاؤندے ہوئے رام دت نے سوچیا کہ اجیہاکیوں ہو رہیا اے پر کُجھ سمجھ وچ نہیں آیا۔ اوہ اکٹھے ہی ایس اُچھاہن توں بچنا وی چاہ رہے سن تے ایہ وی چاہوندے سن کہ ایہ اُچھاہن اوہناںدے انگ سنگ وی رہے۔کِدھرے اوہ چڑیل تاں نہیں سی،اپنی بودی اُتے ہتھ پھیردے ہوئے رام دت نے سوچیا۔

جوان رام دت نے پہلی وار کسے کُڑی نوں اینا نیڑے توں محسوس کیتا سی۔ اوہ وار وار سوچدے اوس دے بارے وچ ۔ اوس نے اوہناں نوں ڈُبدیاں ویکھیا ہووے گا ، دوڑ کے آئی ہووے گی۔ اوہناں نوں چُھوہیا ہووے گا تے ایس توں اگے اوہ کُجھ وی نہ سوچ سکدے تے اوہناں دی بودی درد کرن لگدی۔ اوہ بودی سہلاؤندے ہوئے بیٹھے رہندے۔ اُنج تاں روزہی سویرے اوہ نہاؤن لئی گنگا ول جاندے سن پر اوہناں نوں مچھیرن نظر نہیں آئی۔ تیسرے دن شامیں اوس نوں ویکھن دی ڈونگھی چاہ اوڑک اوہناں نوں گنگا ول اکلے ہی کھچ کے لے گئی۔ چِراں تیک ایدھر اودھر دی نیجھ نہار توں بعد جدوں اوہ نراش ہو کے پرتن لگے تاں اوہ ساہمنے ولوں آؤندی ہوئی وکھالی دتی۔ اوہ رام دت نوں ویکھ کے مسکرائی تاں اوہ شرما گئے۔ اوہناں دی چال ہولی ہو گئی تے اوہناں نے ظاہر کیتاکہ جویں اوہناں نے اوس نوں ویکھیا ہی نہیں۔ رام دت قدرت دا نظارہ کردے ہوئے ہولی ہولی ودھدے رہے۔ جیوںہی اوہناں نوں جاپیا کہ اوہ نہیں رُکی تے ٹُردی چلی گئی اے تاں جھبدے پرت گئے تے بِناں کسے کوشش دے اوہناں دیاں نظراں اوس سانولی سلونی کُڑی اُتے ٹِک گئیاں۔

کُڑی نے کہیا چریا پنڈت جدوں مینوں لبھ ہی رہے او، تاں اینا پاکھنڈ کیوں کر رہے ہو۔ رام دت ہکا بکا رہ گئے۔جواب وچ اوہناں نے کہیا کہ ہاں ، ہاں ، نہیں ، نہیں۔ کُڑی ہسن لگی تے بولی پہلاں طے کر لؤ کہ ہاں کہنا اے کہ نہیں آکھنا اے۔ رام دت شرما گئے تاں اوہ بولی اوس دن ڈُب کیوں رہے سو ؟ تیرنا نہیں آؤندا ؟ رام دت نے مُنڈھی ہلا کے کہیا ہاں، ہاں نہیں ، نہیں۔ ڈر لگدا اے ؟ ہاں ، ایس ملاقات وچ اجہیا کجھ خاص نہیں ہے کہ یاد آئے پر یاد دا کیہ اے اوس دی اپنی ہی دلیل ہوندی اے۔ ایس ملاقات توں بعد رام دت اکثر گنگا کنڈھے جان لگے۔ کُڑی رام دت توں دو تِن سال وڈی سی تے اوس دا ناں مینا سی۔ اوس دا گھر ایتھے ہی مچھیریاں دی وستی وچ سی۔ اوس دا پیو مچھیاں پھڑن دا تے ماں مچھیاں ویچن دا کم کردی سی۔ جدوں رام دت کُڑی دے نال ہوندے تاں عام طور تے اوہی بولدی۔ رام دت بس گل دا ہنگارا دیندے۔ پر پِچھلے کُجھ دِناں دے واقعے نے اوہناں دا جو آپ وساہ پوری طرحاں توڑ دتا سی اوہ پھیر توں جُڑن لگا۔

ایس وچکار مینا نے رام دت دے نال تردے ہوئے اوہناں نوں تیرن دے گُر دسے۔ اوس نے رام دت نوں گُھمری ناں دا اِک پانی اُتے تیرن والا کیڑا جیوندا نگلن لئی مجبور کیتاجس دے بارے وچ مینا دا بھرم سی کہ اوس نوں نگلن مگروں تیرنا اپنے آپ ہی آ جاندا اے۔ چاہے ایہ مینا دے ساتھ دا اثر ہووے یاں گُھمری نگلن دا کہ اوہ ایس کیڑے دی طرحاں ہی تیرن لگے۔ رام دت دے چہرے دی چمک دوبارہ پرتن لگی۔ آشرم وچ اوہناں نوں کئی وار سزا ملی پھر وی موقعہ مِلدے ہی اوہ گنگا دے کنڈھے ول بھجدے۔ شام دے جُھس مُسے وچ اوہ اکٹھے تیردے ، شرط لاؤندے کہ کون اگانہہ نکل جاوے گا ، ٹھٹھول کردے ریت اُتے اِک دُوجے نوں چھوہندے پھڑدے تے گتھم گتھا ہو جاندے۔بھاویں دوناں وچوں کسے نے نہیں کہیا سی کہ اوہناں وچکار پیار ورگا کُجھ ہے ایس دے باوجود دوناں نے اِک دُوجے نوں تن من توں محسوس کرنا شروع کر دتا سی۔

ایس کم وچ دوناں نے ہولی ہولی اِک دُوجے نوں پچھانیا تے رام دت دے من وچ اپنے سریر دے بجی ہون وجہوں جو اِک گنڈھ بجھ گئی سی اوس توں اوہ مُکت ہون ول ودھے۔ جدوں رات دے ہنیرے وچ گنگا دی ریت اُتے دوویں اِک ہوئے تاں ایس پِچھوں رام دت نے قسم کھادی کہ ہُن ویاہ کرن گے تاں مینا نال ہی کرن گے۔ رام دت نے اپنے ایس پکے ارادے بارے مینا نوں دسیا تاں اوس نے ایہ گل ہاسے وچ اُڈا چھڈی۔بولی ،پنڈت جات نال ویاہ کون کرے گا۔ اوتھے جا کے مچھی دی تھاں پیٹھے دی سبزی کھانی پوے گی۔ اُتوں تہاڈی ایہ گُت ورگی موٹی جیہی بودی ، مینوں تاں تہاڈے نال ٹُردیاں وی شرم آوے گی۔ میں تاں کِسے مچھیرے نال ہی ویاہ کراں گی۔ توں جھوٹھا سفنا نہ ویکھ۔

آشرم واپس پرتدے سمے رام دت نے اپنی بودی کٹان بارے سوچیا۔ اِک توں بعد اِک کئی بہانے سُجھے پر ساریاں نوں اوہناں نے رد کر دتا۔ اصل گل ایہ سی کہ اوہ بِناں بودی دے اپنی کوئی کلپنا نہیں کر سکے۔ اِک بودی دے کٹے جاندیاں ہی اوہناں دی جات چلی جانی سی ، کُجھ اجیہے سنسکار اوہناں دے من وچ وسے ہوئے سن۔ اپنی جات دے خاص ہون دا خیال تاں اُنج ہی اوہناں دے خون وچ رچیا ہویا سی ، نالے اوہناں دی آشرم دی پچھلے پنج چھ سالاں دی پڑھائی ، کہ دُنیا باہمناں دے ہی آل دوالے گُھمدی اے۔ یاں نہیں گُھمدی تاں گھمنی چاہیدی اے ،کہ سورج دھرتی دوالے گیڑا لاؤن دے نال نال باہمناں دا وی طواف کردا اے۔ تے باہمناں دے کُجھ دھرم تے سنسکار ہوندے ہن۔ بودی ، چندن تے جنیؤ ورگے سنسکار اوہناں نوں اپوتر دُنیا وچ پوتر بنائے رکھدے ہن۔ اوہ ایس قصے دی پُھونڈ وچ گواچے سن جو آشرم وچ اوہناں نوں کئی وار سنایا گیاسی کہ پہلاں باہمناں دیاں دھوتیاں اسمان وچ سُکدیاں سن۔ اوہ نہا کے دھوتی اُتانہہ اُچھال دیندے تے دھوتی سُکن توں بعد تہہو کے ہیٹھاں آ جاندی۔باہمناں دی پاکی تے جلال ہُن پہلاں ورگا نہیں بچیا ایس لئی ہُن اوہناں نوں اپنیاں دھوتیاں زمین اُتے ہی سکاؤنیاں پیندیاں ہن۔پنڈت رام دت نے ایہ قصاسُنن توں کُجھ دِناں بعد ہی مِتھ لیا سی کہ اوہ وی اپنی دھوتی اسمان وچ سکاؤن گے۔

ایس توں پہلاں آشرم دیاں گھٹناواں نے اوہناں دے پاکی دے خیال دے تومبے اُڈا دتے سی۔بھاویں ایس وچ اوہناں دی کوئی غلطی نہیں سی پر خود نال نفرت تے ناپاکی دا اِک گوڑھا احساس اوہناں دے اندر کِدھرے ڈُونگھا دھس گیا سی۔مینا دے ساتھ نے اوہناں نوں سریر دی اپوترتا دے خیال توں پوری طرحاں آزاد کر دتا سی۔ کئی وار اوہ اپنی جیبھ اُتے کسے مٹھیائی دا ٹکڑا ، کوئی پھل یاں ہور کوئی چیز رکھ لیندی تے کہندی ، کھائیں گا چریا پنڈت ؟تے رام دت کھان لئی مرے جاندے۔ اوہ بُک وچ پانی بھر کے پُچھدی، چریا پنڈت تریہہ تاں نہیں لگی ہوئی تے رام دت دا سنگھ تریہہ نال سُکن لگدا۔ رام دت اوس دے بُک وچوں پانی پیندے تے مینا دیاں اُنگلیاں اوہناں دے مونہ وچ آ جاندیاں۔ اوہ پُچھدی ہور تریہہ لگی اے پنڈت ؟ تاں رام دت جھٹ دینی مُنڈھی ہلا دیندے۔ اوہ بُک وچ پانی بھردی تے بدمعاشی نال اپنے جُثے دے کسے انگ اُتے روڑھ لیندی۔کہندی، تھوڑھا جہیا ہی تاں پانی سی ، رُڑھ گیا رام جی ۔ جتھے رُڑھیا اے اوتھوں ہی پی لؤتے رام دت پین لگدے۔ ساہمنے گنگا وگدی رہندی پر اجیہے پلاں وچ گنگا دا پانی کھارا ہو جاندا۔ اِنج ہی اِک دن اوس نے اپنی جیبھ اُتے رکھ کے پنڈت نوں مچھیاں وی کھوائیاں۔ اوہ اِک اِک ٹکڑا اپنی جیبھ اُتے رکھدی جاندی تے رام دت کھاندے جاندے۔ اِنج تاں پنڈت رام دت زہر وی کھا سکدے سن۔ اوہی مچھیاں دی اُچھاہن تاں اوہ مینا دے سریر وچوں محسوس کردے سن جو اوہناں نوں وار وار مینا ول کھچ لیاؤندی سی۔ اِک تِکھی تے اُتشاہ بھر دین والی اُچھاہن۔ ہوا وچ رچ کے اپنے ول کھچ کے اپنے وچ رلا لین والی اُچھاہن۔ اجیہے پلاں وچ اوہ اپنے آپ نوں مہارِشی پراشر تے مینا نوں مُشکی ہوئی ستیا وتی سمجھن لگدے۔

پر ایہ پورا سچ نہیں سی۔جس دن رام دت نے مچھیاں کھادیاں ، پرتدے ہوئے راہ وچ بڑیاں اُلٹیاں کیتیاں۔خود نوں بِھٹ کیتا محسوس کیتا۔ اجہیا ہمیشاں ہوندا سی۔ رام دت مینا دے ساہمنے اپنا باہمن ہونا یاں اُتم ہون دے سارے سنسکار بُھل جاندے سن تے آشرم ول ودھدے ہی اوہناں نوں پھر توں اپنا باہمن ہونا یاد آؤن لگدا۔ دھوتی اسمان وچ سکاؤن دا خیال یاد آؤن لگدا۔ اپنی بودی ، چندن تے جنیو یاد آؤن لگدے۔ رٹے ہوئے منتر یاد آؤن لگدے تے پراناں وچوں پڑھیاں بِھٹ کیتے باہمناں دیاں انیک کتھاواں یاد آؤن لگدیاں۔ تے ہور وی کُجھ اُلٹ پلٹ ہو گیا سی رام دت دے اندر۔ پراناں نوں پڑھدے ہوئے ویگ تے کام دے حِصیاں اُتے رام دت رُک رُک جاندے سن۔ اوہ حِصے اوہناں نوں بِناں کِسے کھیچل دے یاد ہو جاندے سن۔ سنسکرت دے اجیہے بہت سارے شلوک ایس دوران رام دت نوں یاد ہو گئے سن جہناں وچ پریم ، کام یاں ویگ مئی اٹھکیلیاں دا چِترن ہوندا سی۔تے پران اجیہے حِصیاں نال بھرے ہوئے سن۔ تے جدوں اوہ مینا دے مچھیاں مارن دے جدی پیشے بارے سوچدے تاں اوہناں نوں نفرت ہون لگدی۔ آشرم وچ پڑھائی دے دوران جس جیون لئی اوہناں نوں تیار کیتا جا رہیا سی اوہ زیادہ اہم تے پوتر لگدا۔ مینا دی جیبھ اُتے مچھیاں اوہناں نوں امرت لگدیاں تے مچھیاں مارن دی کلپنا ہی اوہناں نوں بھیانک تے گِھرنا بھری لگدی۔

اِک وار رام دت نے اُنج ہی مینا نوں اُدھل جان دی صلاح دتی سی۔ رام دت نے کہیاکہ میں پیو نوں آکھ دیواں گا کہ توں یتیم کُڑی ایں۔ تیرے باپو ایتھے ہی آشرم دے لاگے اِک مندر وچ پجاری سن۔ اوہ ہُن زندہ نہیں رہے۔اینے اُتے ہی مینا غصے وچ بولی ، پنڈت رام دت میرا پیو جیوندا اے تے میں پنڈت نہیں بننا۔ تُسیں بننا ہووے تاں مچھیرے بن جاؤ۔ ہُنے میرے نال چل۔میں تینوں اپنے پیو کول لے جاواں گی۔ تینوں جھوٹھ وی نہیں بولنا پئے گا۔ توں آرام نال دس دئیں کہ توں مچھیرا نہیں پنڈت ہیں۔ رام دت مینا نال بحث کرن لگے ، جویں کہ اوہ تیار ہو جاندی تاں سبھ کُجھ اینا آسان ای ہوندا۔

رام دت نوں اپنا بھوِکھ دا جیون وکھالی دتا۔ مِلن والا آدر تے مان مریادا نظر آئی تے اپنے اندر دے صدیاں پرانے مہان ہون دے خیال وکھالی دتے۔ اوہناں نوں مینا پراناں دیاں اوہناں اپسراواں ورگی لگی جو رِشیاں نوں کراہے پاؤن دی تاڑ وچ ہی رہندیاں سن۔ اوہناں نوں ایہ وی یاد آیا کہ مینا نے اوہناں نوں نواں جیون دتا سی۔ مینا نہ ہوندی تاں رام دت وی نہ ہوندے پر جلدی ہی ایس خیال نوں اوہناں نے ایہ سوچ کے چھڈ دتا سی کہ جیکر اوہناں بچنا ہی ہونداتاں پھر کوئی ہور موجود ہوندا۔

رام دت مینا نوں لے کے دوہرے حالات دا شکار سن۔ اِک حالت وچ سبھ کُجھ ہوندا سی ، مینا نہیں ہوندی سی یاں کئی وار اوہناں نوں تباہ کرن والی کِسے شے دے رُوپ وچ ہوندی سی۔ جدوں کہ دُوجی حالت وچ صرف مینا ہوندی سی۔ دُنیا نہیں ہوندی سی۔ اوس دن مینا نے اوہناں نوں زندگی دی اِک دُوجی صورت سُجھائی سی، جس وچ مینا جیون بھر لئی اوہناں دی ہو جاندی پر رام دت نوں غیر یقینی وچار منظور نہیں سی۔ سبھ کُجھ اِنج چلدا رہیا تے اِک دن اوہ مینا نوں چھڈ کے گھر ٹُر آئے ، بِناں مینا نوں دسے۔ اوہناں دے اندر اینی ہمت نہیں سی کہ مینا دیاں اکھیاں وچ اکھیاں پا کے آکھ سکدے کہ ہُن میں تینوں نہیں ملاں گاکیوں جو توں مینوںبرباد کر رہی ایں۔ ایس دے اُلٹ اوہ جاندے سن کہ جدوں جس پل اوہ مینا نوں ایہ دسن جان گے اوہناں دا پرتنا ٹل جاوے گا۔ رام دت دے اندر اینی ہمت نہیں سی کہ مینا نال اپنے باہمن واد دی گل وی کر سکدے جو مینا تے اوہناں دے وچکار جھگڑا پیدا کر رہیا سی سو اوہ بھج گئے۔ پر ایس مینا کولوں بھجناکیہ اینا آسان سی جیہنے اوہناں نوں جیبھ اُتے رکھ کے مچھیاں کھوائیاں سن۔ مینا جس دی اُچھاہن اوہناں نوں پاگل کردی سی تے رام دت دے اندر کِدھرے دھس کے غائب ہو گئی سی۔ ایسے طرحاں جویں مچھیاں دے اندر اوہناں دی اُچھاہن رہندی اے تے جیہدے بارے اوہناں نوں خود شاید ہیپتا ہوندا ہووے۔

گھر پرت کے رام دت نے مِتھ لیاکہ ہُن مینا نوں کدے نہیں مِلن گے تے جیون نوں اوسے ڈھنگ نال جین گے جس طرحاں جین لئی اوہ پیدا ہوئے ہن۔ پر ایہ سوال وی اوہناں دے اندروں اُٹھدا کہ کیہ اوہ دھوکھا دین لئی پیدا ہوئے نے جے کر نہیں تاں چوری بھج کے اوہناں نے مینا دے نال کیہ کیتا سی۔ ایہ شاید مینا ہی سی جیہنے اوہناں دے اندر بیٹھے ہوئے ہولی ہولی اوہناں نوں ایہ دسیا سی کہ جس باہمن واد دی خماری وچ اوہ نیں تے جہڑا جیون اوہ جی رہے ہن اوہ ٹھگی دے علاوہ ہور کُجھ وی نہیں اے، بھلے ہی اوس نوں کِنا وی وڈا ناں کیوں نہ دتاجاوے۔ ایہ گل وکھری اے کہ ایہ گیان ہوندے ہوئے وی اوہ ایسے چھل کپٹ وچ ہی ڈُونگھے لتھ گئے سن۔ جدوں رام دت دے جیون وچ پاروتی آئی ، سندر بہت ملوک پاروتی ، اوہناں نوں لگا کہ ہُن مینا نوں بھلاؤناآسان ہو جاوے گا۔ تے ایہ کوئی جھوٹھ وی نہیں سی۔ اپنی سمجھ وچ اوہ مینا نوں وسار ہی بیٹھے۔ اوہناں دی بودی دا درد جدوں کدوں اُبھر آؤندا سی پر اوہ ایس دی وجھا بُھل گئے۔ تے اُچھاہن تاں ۔۔۔

اوہ نہیں ، مچھیاں کھان گیاں اوہناں نوں

سویرے جدوں رام دت اُٹھے تاں اوہناں نون اپنے سریر وچوں مچھیاں دی اُچھاہن آؤندی محسوس ہوئی ۔ رات بھر وچ اوہناں دا سریر ہور ٹُھلا ہو گیا سی۔ اکھاں مٹمیلیاں ہو گئیاں سن۔ چال وچ اوہی پرانا کڈھب پنا تے آپ وساہ دی گھاٹ۔ اوہ اپنے سریر اُتے ای نہیں سریر دے اندر وی اِک اکڑا محسوس کر رہے سن۔ اوہناں لئی ایہ جاننا ای اوہناں نوں بدل دین لئی کافی سی کہ مینا نوں اوہ اپنے اندروں کدے نہیں کڈھ سکے۔ اوہناں دی سمجھ وچ منڈپ اُتے مچھی یاں جیبھ بناؤنا اِک کھیڈ ای سی ہور کُجھ نہیں۔ رام دت نہیں جان سکے تے اوہ ہمیشاں لُکی رہی اوہناں دے اندر۔ اِک ہتیاری اُچھاہن دی شکل وچ ۔ تے ہُن جس حالت وچ چیزاں سن اوہناں وچ پاروتی نوں اوس بارے دسن یاں نہ دسن دا کوئی مطلب نہیں رہ گیا سی۔

اوہناں نوں اپنیاں کھڑاواں لبھن وچ باہلا چِر لگا ۔ اوہناں نوں جاپیا کہ اوہناں دیاں اکھیاں دی جوت اِک رات وچ ای دُھندھلی ہو گئی سی۔ تے تھوڑھا دُور جا کے جدوں اوہ پیشاب لئی بیٹھے تاں اوہناں نے جانیا کہ اوہناں دا لِنگ کُجھ ایس طرحاں سُک کے سُنگڑ گیا سی جویں کوئی مچھی سُک کے سُنگڑجاندی اے۔ اوہ گھبرا گئے۔ گھابرئے ہوئے رام دت دی سمجھ وچ کُجھ ہور نہ آیا تاں اوہناں نے جھاڑو چُکیا تے بُوہے اگے جھاڑو پھیرن لگے۔ انج ای جنوراں نوں گتاوا کیتا، گوہا سٹیا۔ محنت توں دُور نٹھن والے رام دت نے جو وی کم ساہمنے پیا ویکھیا کر سٹیا۔ جدوں پاروتی اُٹھی سویر دے سارے کم رام دت نے نبیڑ چھڈے سن۔ پورا دن اوہ پاروتی دے ساہمنے آؤن توںبچن دا آہر کردے رہے ، تاں جو مچھیاں دی اُچھاہن پاروتی نوں ویاکل نہ کر دے۔ راتیں پاروتی تے رام دت دے بسترے وکھ وکھ ہو گئے۔ اِک دُوجے توں دُور۔

اگلے دن ایپتا نہیںکیویں پر ایہ گل چارے پاسے کِھنڈ گئی کہ پنڈت رام دت ترپاٹھی دے سریر وچوں مچھیاں دی اُچھاہن آؤندی اے۔ اچن چیت ڈھیراں لوکاں نوں یاد آیا کہ ایہ اُچھاہن تاں اوہناں نوں وی آئی سی تے اچن چیت اوہ کُجھ سمجھ نہیں سکے ایس لئی کسے نال گل نہیں کیتی۔ ایس طرحاں ایہ گل رام دت دے گھروں چارے کُوٹاں وچ کِھلر گئی تے جلدی ای نویں رُوپ وچ پرتی کہ پنڈت رام دت ترپاٹھی روزشام سویرے بِناں ناغہ مچھی کھاندے ہن۔ ایس لئی ہمیشہ اوہناں دے مونہ وچوں مچھی دی اُچھاہن آؤندی رہندی اے جدوں کہ آشرم توں پرتن مگروں رام دت نے مچھی نوں کدے ہتھ وی نہیں لایا سی۔ آلے دوالے دے جہناں پنڈاں وچ لوک رام دت نوں سِدھے سانویں نہیں جاندے سن اوتھے وی اوہناں دے مچھی کھان دیاں افواہاں پھیل گئیاں۔ کسے نے کہیا کہ اوہ اپنے سریر اُتے مچھی دا تیل ملدے نے تاں کسے نے اوہناں نوں پنڈ دی ہٹی توں پرنے نال مونہ چھپائے مچھی مُل لیندے ویکھیا سی۔ ہور تاں ہور کُجھ لوکاں نے اوہناں نوں شہر دے نان ویج ہوٹل وچ وی مچھی چاول کھاندے ہوئے ویکھ لیا سی۔ اودوں رام دت پینٹ شرٹ دے پہراوے وچ سن تے سر اُتے ٹوپی پائی ہوئی سی۔

اپنے لوبھ پُنے تے بھلے مانس پُتراں وشِشٹھ تے وِشوامِتر دی وجھا توں رام دت پہلاں توں ای سارے پِنڈ دی نظریں چڑھے ہوئے سن ۔اجیہے وچ مچھی والی افواہ نے کئی لوکاں نوں سانجھے طور تے رام دت بارے کھلے عام کُجھ وی کہن دا موقعہ دے دتا۔ ہولی ہولی لوک اوہناں توں دُور ہٹن لگے۔ شُبھ گھڑی لوک اوہناں دے بُوہے اُتوں ای پُچھ جاندے تے اوہناں نوں اپنے دوارے بلاؤن توں بچدے۔ شُبھ گھڑی وی ویاہ ، منگنی یاں جھنڈ لہاؤن وغیرہ دی نہیں ، بس ایہی کہ بانس وڈنا اے پکھ تاں نہیں لگیا ہویا ، چن دی یارھویںکدوں آ رہی اے یاں پرسوں نُونہہ نوں گھر لیاؤنا ٹھیک رہے گا یاں نہیں۔

بدلے وچ لوک کُجھ موکھ وغیرہ دے جاندے۔ واہی وان کئی وار پرالی دی گٹھری یاں تازہ سبزیاں لیاؤندے تے گھر بلاؤنا تاں بند ای کر دتا سی لوکاں ۔ ایہ جویں پورے پنڈ دا سانجھا فیصلہ سی۔ ایس وچ اوہ ذاتاں وی شامل سن جو اعلانیہ مچھی کھاندیاں سن ، چڑیاں دا شکار کردیاں سن ، خرگوش کھا جاندیاں سن یاں موراں دے آنڈے ہضم کر جاندیاں سن۔ اوہناں لئی وی کسے پنڈت دا مچھیاں کھانا دھرم وردھ سی۔تے ہُن پنڈت رام دت ترپاٹھی ایس قابل نہیں رہ گئے سن کہ لوک اوہناں توں مذہبی رسماں پوریاں کرواؤن۔ بدلے وچ لوکاں نے نیڑے پنڈ دے لمبودر پانڈے کول جانا شروع کر دتا سی جو ایہنیں دِنیں حیران کُن طور تے لوبھ چھڈ بیٹھے سن۔ اوہ ویہلے ہون وجہوں ایس شرط اُتے وی پوجا پاٹھ سنان ٹُر جاندے کہ کوئی اوہناں نوں دو ڈنگ دا آٹا دے دیوے تے اِک ویلے ڈِھڈ بھر کے بھوجن کھوا دے۔ اِک وار رج کے کھا لین پِچھوں اُنج وی اوہناں نوں دو تِن دِناں تیک روٹی دی لوڑ نہیں پیندی سی۔

لمبودر پانڈے نے لوکاں نوں اِک قصہ سنایا جس دے مطابق پچھلے جنم وچ پنڈت رام دت مچھیریاں دی وستی وچ کُتے دی جون ہنڈھائی ، جہڑی الہٰ آباد وچ گنگا ندی دے کنڈھے وسی ہوئی سی۔ اوتھے ای تھوڑھے فاصلے اُتے پربھو ہنومان جی دا اِک مندر وی سی جس وچ بھگت دن رات ہنومان جی دے جس گاؤندے رہندے سن۔ ایس طرحاں کُتے دے کن وچ ہمیشاں پربھو دا ناں پیندا رہندا سی۔ ایس لئی ایہ بِناں کسے پُن دے وی ایس جنم وچ پنڈت رام دت بنے۔ تے سنسکار دا اثر کہ ایس دی پچھلے جنم دی کُتے والی عادت ہُن تک نہیں گئی۔ نہ ای پِچھلے جنم وچ کھادیاں مچھیاں دا سواد ایس نوں وِسریا اے۔ ایس لئی ایس جنم وچ وی ایہ مچھی دے سواد دا چسکورا اے۔ اگلے جنم وچ ایہ پھر کُتے دے رُوپ وچ جنم لوے گا۔ ایہی کرم دا نیّم اے۔ لمبودر پانڈے مزہ لے لے کے ایہ قِصّہ سناؤندے تے اپنے لمے چوڑے ڈِھڈ اُتے ہتھ پھیردے رہندے۔

دُوجے پاسے رام دت دے پُتراں دے ناں بھاویں وشِشٹھ تے وِشوامِتر سن پر ایہناں ناواں دے آدر جوگ رُوپاں نال اوہناں دا کوئی سبندھ جُڑن دی آس کدوں دی مُک گئی سی۔ اوہ پراناں وچ بیان کیتے اوہناں راکھشساں دی لیہہ اُتے ٹُر رہے سن جو اینویں ای بریائی کردے پھردے سن۔ وشِشٹھ تے وِشوامِتر ڈب وچ دیسی پستول تے چاقو رکھدے تے باہر نکل جاندے۔ گاں مجھ بکری چارن والیاں کُڑیاں تے گھاہ کھوترن والیاں عورتاں اوہناں دا سبھ توں سوکھا شکار ہوندیاں۔ دوویں ای ہری گھاہ دے لوبھ وچ دراڈے ٹُر جاندیاں۔ کئی تاں پیلیاں وچ اندر تک وڑجاندیاں۔ دوویں اپنے مونہ اُتے مڑھاسا بنھی رکھدے۔ اوہ چِیکدیاں پر ہتھ وچ پستول یاں چاقو ویکھ کے شانت ہو جاندیاں۔ کدے اوہ اڑی وی کردیاں تاں اوہناں دی اڑی وچ ڈر رلیا ہوندا۔اِک پستول یاں چاقو پھڑی کھڑوتا رہندا تے دُوجا بلاتکار کر رہیا ہوندا۔ پھر ایہ واری بدل جاندی۔ ماردھاڑ دی خُشی نال بھرے ہوئے دوویں بعد وچ زبردستی دے نال نال زیور وی لُٹن لگ پئے۔ جو زیادہ توں زیادہ پیراں دیاں پازیباں، نک دی تیلی یاںکناں دیاں والیاں ہوندیاں سن۔جس علاقے وچ اوہ واردات کردے اگلے کئی دِناں تیک اودھر مونہ نہ کردے۔ مگروں جد اوہناں نے جانیا کہ عورتاں اپنے نال ہوئے جنسی جبر نوں تاں چھپا لیندیاں نیںکیوں جو اوہناں نوں اپنے گھروالیاں دے ورتارے اُتے بھروسہ نہیں ہوندا پر معمولی جہیا گہنا گواچ جان دا گھر دسنا ضروری ہو جاندا سی۔ ایس گل داپتا لگدیاں ای دوناں بھراواں نے گہنے لُٹنابند کر دتے۔ اوہ زیور نوں اودوں ہتھ پاؤندے جدوں اوہ سونے دا ہوندا۔ اجہیا موقعہ اوہناں دے ہتھ صرف اِک وار آیا جدوں اِک نویں نُونہہ کناں وچ سونے دے جُھمکے پائے ہوئے ای گھاہ کھوترن آ گئی سی۔

وشِشٹھ تے وِشوامِتردے کرتوتاں بارے پنڈ دے سارے لوک جان گئے سن صرف رام دت تے پاروتی نوں چھڈ کے۔ ایس دی پہلی وجھا تاں ایہی سی کہ رام دت تے پاروتی دا پنڈ دے نال سدھا سبندھ گھٹ ہوندا گیا سی تے ایس دی اِک دُوجی وجھا وی اے۔ پنڈاں وچ لوک اپنے گھر نوں چھڈ کے پورے پنڈ بارے جاندے ہوندے ہن۔ کِس دی کُڑی کِس دے نال پھسی اے ، کون کِس دے نال اُٹھدا بیٹھدا اے ، کون مچھی کھا رہیا اے، کون شراب سگرٹ پی رہیا اے ، کِس دی نُونہہ یاں دھی سال بھر توں پیکے یاں سوہرے گھر نہیں گئی ، رائی رتی سبھ کُجھ ، اِک اِک گل۔ پر اوہ وچارے نہیں جاندے ہوندے کہ اوہناں دے گھراں وچ وی ایہی سبھ کُجھ ہو رہیا اے۔ یاں پھر ایس دی اِک ہور وجھا وی ہو سکدی اے کہ اوہناں نوں اپنے گھراں بارے وی سبھ کُجھپتا اے۔ پر اوہناں وچ اینی ہمت نہیں سی کہ اوہ سدھے سانویں اپنی اولاد نوں کُجھ آکھن۔ ایس لئی سدھا کُجھ آکھن دی بجائے پنڈ دے دُوجے مُنڈے کُڑیاں دے حوالے نال اپنی گل کہندے سن۔ مُنڈے کُڑیاں سُندے تے انجان بن کے اوتھوں ہٹ جاندے۔ اوہناں دے ماں پیو مونہ وچ ای نہ جانے کیہ کیہ بڑبڑاؤندے رہ جاندے۔

باہروں دِل ودھیا تاں وشِشٹھ تے وِشوامِترنے اپنے پنڈ وچ وی اوہی سبھ کُجھ کرن دی ٹھانی۔ پوند دو چار موقعیاں اُتے اوہ کامیاب وی رہے پر اِک دن دوویں بھنگ دے نشے وچ دُھت پنڈ دی پُلی اُتے ڈکیتی کردے دھر لئے گئے۔ دہائی پے گئی۔ چارے پاسیاں توں لوک ڈانگاں لے کے بھجے۔ اوس دِن وشِشٹھ تے وِشوامِتردی رج کے پُوجا کیتی گئی۔ دوویں پھٹڑ ہو گئے، ہڈیاں تڑوا بیٹھے۔ کُجھ لوک تھانے جانا چاہوندے سن پر پنڈ دی عزت دے ناں تے کُجھ وڈیاں دے سمجھاؤن اُتے رُک گئے۔ وشِشٹھ تے وِشوامِتر مہینیاں تائیں گھر وچ پئے پئے ہلدی جھول پیندے رہے ، طرحاں طرحاں دیاں دیسی دوائیاں کھاندے رہے۔ پھٹاں اُتے لیپ تے پھوہے بنھدے رہے۔

وِشوامِترتے وشِشٹھ دے بارے وچ سرگوشیاں تاں لمے سمے توں ہو رہیاں سن تے اِک وار گل کُھل جان مگروں سرگوشیاں دی لوڑ مُک گئی تے سرعام اوہناں دیاں برائیاں دا ذکر ہون لگا۔ ایہ گلاں پُلس تیک وی اپڑیاں۔ ایس نال ایہ ہویا کہ دوویں بھرا ویلے کویلے پھڑے جان لگے۔ علاقے وچ کوئی وی واردات ہوندی ، دوویں اوس وچ شامل ہوندے یاں نہ وی ہوندے پر پُلس اوہناں نوںچُک کے لے جاندی۔ کُجھ دن اوہناں دی سرکاری آؤبھگت ہوندی پھر اوہ چُھٹ جاندے۔ شروع وچ اِک دو وار اوہناں نوں چھڈاؤن رام دت وی گئے پر جدوں ایہ نت دا کم ہو گیا تاں اوہناں نے جانا چھڈ دتا۔ اوہناں دی تھاں پنڈ دے کُجھ دُوجے لوکاں نے مل لئی جو باقاعدہ اوس گینگ وچ شامل ہو چکے سن یاں اوس گینگ دا لابھ چُک رہے سن۔ اوس گینگ نے پشُو چوری کرن ، گھر لُٹن ، عورتاں نوں ہتھ پاؤن ، ڈکیتی کرن ورگا ہر ممکن جرم کیتا ، اوہ پھڑے جاندے ، ضمانت ہوندی تے پھر غائب ہو جاندے۔ تد قُرقی آؤندی۔ اِنج ای دو تِن قُرقیاں وِچ رام دت دی ساری جمع پُونجی سواہ ہو گئی۔ جو تھوڑھی بہت جوڑ جپ سی اوہ وی جھبدے مُک رہی سی۔ ججماناں نے اوہناں دے گھر ول مونہ کرنا بند کر دتا سی۔ رام دت نے وشِشٹھ تے وِشوامِتر نوں سمجھاؤن تے سختی کرن دی کوشش کیتی پر ایہناں گلاں دا سماں بہت پہلاں ای بیت گیا سی۔ وشِشٹھ نے سِدھا جہیا جواب دتا کہ جو تُسیں کردے ہو اوہ کیہ اے ؟ اِک طرحاں دی ٹھگی ای تاں ہے۔ لوکاں نوں ڈراؤنا یاں اوہناں نوں جھوٹھے لالچ دے کے مُورکھ بناؤنا تے روپئے یاں سامان مُچھنا غلط نہیں اے تاں ساڈا کم کیویں غلط اے۔ رام دت چُپ ہو گئے۔ اوہناں توں بہتر کون جاندا سی کہ اوہ جو کم کردے رہے نے اوہ ہے تاں اجہیا ای کُجھ۔بھاویں اوہناں نوں سِدھا سانواں نہ کہیا جا سکے یاں بھلے ای اِک اجہیا ٹُھک بجھ گیا اے کہ ٹھگیا جان والا کئی وار اپنے آپ ای ہتھ جوڑ کے اپنے آپ نوں ٹھگن دی بینتی کرے۔ اوہ چُپ ہو گئے۔ اُنج وی خموشی اوہناں دی شخصیت دا لازمی حصہ بن رہی سی۔

اِک دن پنڈ دی ای اِک عورت نوں اکلا ویکھ کے دوویں اوس دے گھر جا وڑے۔ عورت کسے طرحاں اوہناں دے چُنگل وچوں چُھٹ گئی تے اوس نے دہائی مچا دتی۔ دوویں بھرا گھر بھج آئے۔ اوہناں نے رام دت نوں کہیاکہ کوئی آئے تاں آکھیو ، دوویں گھر وچ نہیں ۔ باہر رولا مچیا ہویا سی ، تے ایس رولے دیاں آوازاں رام دت تک اپڑ رہیاں سن۔ رام دت نے جیون وچ شاید پہلی وار ڈنگوری چُکی تے جدوں تیک دوناں نوں کُجھ سُجھدا اوہناں نوں تِن چار ورھ چُکیاں سن۔ سمجھ آؤندیاں ای وشِشٹھ نے ڈانگ کھوہ لئی تے رام دت نوں وگ تگ کُٹن لگ پیا۔ رام دت دی چِیک سُن کے پاروتی دوڑی آئی۔ رام دت اُتے اِک توں بعد اِک ڈانگ ورھ رہی سی۔ پاروتی دی سمجھ وچ ہور کُجھ نہ آیا تاں اوہ اوئے اوئے کردی ہوئی رام دت نال چمبڑ گئی۔ بدلے وچ جوان ہتھاں دی اِک تگڑی سٹ اوس دے لک اُتے پئی۔ پاروتی چِیک مار کے رام دت دیاں بانہواں وچ جُھول گئی۔ تد تیک پنڈ دی واہر رام دت دے بُوہے اُتے اپڑ گئی سی۔ دوویں بھرا نٹھ کھڑوتے۔ کُجھ لوک اوہناں دے پِچھے دوڑے کُجھ رام دت کول رُک گئے ، جتھے رام دت دے سریر وچوں مچھی دی اُچھاہن آؤن دی شکایت کرن والی پاروتی نے اپنے پورے زور نال رام دت نوں کلاوا ماریا ہویا سی۔ پنڈ والیاں نوں ساہمنے ویکھ کے جدوں رام دت نے پاروتی پاروتی پکاریا تے اپنے آپ نوں چھڈاؤن دی کوشش کیتی تاں پاروتی زمین اُتے ڈھیر ہو گئی۔ اوہ بے ہوش سی تے اوس دے چہرے اُتے اتھاہ پیڑ دے نشان سن۔ رام دت اوس نوں چُکن لگے تاں اِک دو لوک ہور اگے ودھ آئے۔ پاروتی نوں اِک تخت اُتے لما پا دتا ۔ پنڈ دیاں کئی عورتاں رون لگ پئیاں۔ اوہ ایس پورے مجمعے وچ اپنی پوری طاقت تے سدھر نال وشِشٹھ تے وِشوامِتر نوں بد دعا دین لگی۔ اوہناں تیویاں وچوں بعض نے بچپن وچ دوناں دیاں گلھاں چُمیاں سن۔ اوہناں دے سراں اُتے ہتھ پھیریا سی تے اوہناں نوں رج کے پیار کیتا سی۔ کئیاں نے اوہناں نوں رکھڑی بنھی سی تے کُجھ اوہناں دوناں دی خوبصورتی تے رنگ ڈھنگ اُتے موہت ہوئیاں سن۔ کُھ اجیہیاں وی سن جہناں دے نال دوناں نے ویلے کویلے زبردستی کیتی سی پر اوس سمے اوہ چُپ رہیاں سن۔ اوہناں سبھ دے اندر بے پناہ نفرت تے کرودھ سی۔ اوہناں سبھ دا غُصہ سانجھے طور تے پھٹ پیا سی۔ اجہیا لگ رہیا سی کہ پورے پنڈ دی سانجھی چنگیائی ، اوس دی اکٹھی طاقت ، واشناتے چاشنی سبھ رل مِل کے دوناں نوں سراپ دے رہے سی۔

پاروتی ایس مگروں اپنے پیراں اُتے کدے نہیں کھلوتی۔ اوس دا لک توں ہیٹھلا دھڑ ماس دے بیکار لوتھڑے وچ بدل گیا۔ اوہ پِچھے ٹیک لا کے بیٹھی رہندی یاں لیٹی رہندی۔ اِنج ای ٹٹی پیشاب ، کھانا پینا سبھ کُجھ۔ پاروتی دا مُوتر وگ جاندا تے اوہنوںپتا نہ لگدا۔جدوںپتا لگدا تاں گالھاں کڈھنیاں چھو ہ دیندی۔ اگلے کُجھ مہینیاں وچ اوہنے اینیاں گالھاں لبھ دھریاں جہڑیاں دُنیا وچ کدھرے وی اِک جگہ توں ِمِلنیاں ممکن نہیں سن۔ کدے اوہ اپنی ماں نوں گالھاں کڈھدی جس نے اوس نوں جنم دتا تے کدے اپنے پیو نوں جیہنے اوس نوں اِک مچھی دی اُچھاہن والے دے پلے بنھ چھڈیا۔ رام دت نوں جہناں نے پاروتی نوں جیون وچ کدے کسے طرحاں دا سُکھ نہیں دتا تے مچھیاں دی اُچھاہن وچ ڈُبے رہے۔ اوہ سرعام چِیکدی کہ اوہناں نے جانیا ای نہیں کہ عورت مرد دا رشتہ کیہ ہوندا اے۔وشِشٹھ تے وِشوامِترنوں گالھاں دیندی کہ اوہناں نوں پیدا ہوندے ای مار کیوں نہ دتا۔ مار چھڈدی تے بوری وچ پا کے لُون بھر کے رکھ دیندی تے گل جاندے دوویں۔ پاروتی اٹھے پہر دوناں دا مرنا اڈیکدی۔ اوہ چاہوندی کہ دوناں نوں مردا ہویا ویکھ کے مرے۔

پاروتی دے اُلٹ رام دت ہر گل اُتے مسکراؤندے رہندے سن۔ اوہناں نوں غُصہ آؤنا ای مُک گیا سی۔ اوہناں نے حالاتاں دے ساہمنے ہتھ کھڑے کر دتے سی تے اپنے لئی اِک ترس جوگ مسکراہٹ ادھار منگ لئی سی۔ لوک اوہناں دی مسکراہٹ نوں بے شرمی کہندے کیوں جو اوہناں دے جیون وچ اجہیا کُجھ وی نہیں بچیا سی جس اُتے اوہ مسکرا سکن۔ پاروتی منجی اُتے سی تے پُتر پھرونتو سن۔ آکھن نوں پکا گھر سی پر اوس دا سارا سامان اِک توں بعد اِک قُرقیاں وچ تھانے جا چُکیا سی۔ پاروتی دے سارے گہنے وِک گئے ہوئے سن۔ ججماناںنے پھٹکاریا تے کراہے پیا جان کے اوہناں نوں چھڈ دتا سی۔ اوہناں بارے تمام افواہاں نوں سچ مندے ہوئے بُہتے لوکاں دی رائے سی کہ اوہناں نے جویں کیتا سی اوہو جہیا ای بُھگت رہے ہن۔ سبھ رلا کے بُھکھیاں مرن دی نوبت سی۔

ایسے سمے پردھانگی دیاں چوناں آئیاں۔ موجودہ پردھان نوں اپنی حالت پیتلی نظر آرہی سی۔ ایس لئی جدوں اوہ رام دت دے گھر دے دو ووٹ پکے کرن اوہناں ول آئے تاں رام دت نے اوہناں اگے جِت لئی ٹونے دا دانہ سُٹیا۔ رام دت نے پردھان نوں پربھاوت کرن لئی اپنی ساری چترائی نوں داء اُتے لا دتا۔ پردھان جی ایس سمے کوئی وی کسر باقی نہیں رکھنا چاہوندے سن۔ اوہناں نے ایہ جھٹ دینی منظورکر لیا تے ایہ وی کہیا کہ ایہ ٹونہ رام دت اپنے گھر ای خفیہ طور تے کرن۔ اوہ نہیں چاہوندے سن کہ ایس بارے کسے نوںپتا لگے جس نال کہ چون اُتے کسے طرحاں دا اثر پئے۔ رام دت سامان لکھن لگے تاں پردھان نے کہیا کہ پنڈت جی تُسیں ویکھ لؤ۔ اسیں ایس سمے ایہ سبھ کتھے لبھدے پھراں گے۔ پردھان نے اوہناں نوں سامان لئی روپئے دتے تے چون جِت جان دی شرط اُتے رام دت دے گھر دے ساہمنے والا پنچایت گھر دا تلاء رام دت نوں پٹے اُتے دین دا وچن دتا۔ رہی رام دت دی گل تاں اوہناں دے کول گنواؤن نوں کُجھ نہیں سی۔ پردھان ہار وی جاندے تاں کُجھ دِناں دی روٹی دا انتظام تاں اوہناں نے کر ای لیا سی۔

ایہ ٹونے دا اثر ہووے یاں دن رات ونڈی جان والی شراب تے ساڑھیاں دا ،یاں پردھان دے بھٹھے اُتے دن رات پک رہے کُکڑاں تے بکریاں دی کھیپ دا ، جو وی ہووے پردھان چون جِت گئے۔ اوہناں نوں اپنا وچن یاد رہیا تے اوہناں نے رام دت دے گھر دے ساہمنے والا تلاء اوہناں نوں ایس شرط نال پٹے اُتے دے دتا کہ اوس توں ہون والی کمائی دا ادّھا حِصہ اوہ پردھان نوں دیندے رہن گے۔ نال ای پردھان نے رام دت نوں ایہ صلاح وی دتی کہ جیے کر اوہ تلاء وچ مچھیاں پال لین تاں اوہناں نوں سال بھر وچ بِناں کسے محنت دے لکھاں روپیاں دا لابھ ہو سکدا اے۔ اوہناں نوں کُجھ وی نہیں کرنا پئے گا۔ پُونگ پان توں لے کے مچھیاں ویچن تیک ساری ذمہ واری پردھان دی ہوئے گی۔ رام دت نے اِک وار ایہ وی نہیں کہیا کہ دیوی کولوں پُچھ کے دسدا ہاں۔ جھبدے ہاں کر دتی۔ ہُن کیہ سوچنا ؟ پاروتی منجی اُتے پئی سی تے دُنیا دیاں سبھ توں اشلیل گالھاں کڈھدی سی۔ وشِشٹھ تے وِشوامِتر بارے بُہت دِناں توں کوئی کھوج خبر نہیں سی۔ رام دت نوں خود اپنے سریر وچوں مچھیاں دی اُچھاہن آؤن لگی سی تے بودی دا درد اینا ودھ گیا سی پئی اوہناں دا من کردا کہ بودی ای پُٹ سُٹاں۔ پر رام دت اجہیا کُجھ وی کرن دی بجائے مسکراؤندے سن۔ اوہ پاروتی دے گُونہہ موتر والا بھانڈا صاف کردے ، پاروتی نوں نہاؤندے دھوندے ، عطر پھلیل لاؤندے ، کپڑے پواؤندے تے پاروتی گالھاں بکدی رہندی۔ اوہ رام دت نوں طعنے دیندی رہندی کہ ایہ سبھ اوہناں دے پاپاں دا پھل اے پئی اولاد وِگڑ گئی ، اوہ منجی اُتے پئی اے ، سارے ججمان مونہ موڑ گئے تے پتا نہیں کدوں تک پاروتی نوں ایسے طرحاں گھڑیسنا پئے گا۔ ہُن تاں پاروتی وی منن لگی سی کہ رام دت لُک چُھپ کے جے مچھیاںنہ کھاندے ہوندے تاں ایس بڈھیپے وچ اوہ مچھیاں پالن والا بھیڑا کم کیوں کردے۔ پاروتی اوہناں دے ہتھ دا پانی وی پینا پسند نہ کردی ،پر اوس کول کوئی چارا نہیں رہ گیا سی۔ اوہ گالھاں دیندی جاندی ، رام دت سُندے جاندے تے مسکراؤندے جاندے۔

ایدھر وشِشٹھ تے وِشوامِتردوبارہ گھر آؤن لگے سن۔ اوہناں دی جدوں مرضی ہوندی گھر آ جاندے۔ اوہناں دے نال اوہناں دے دوست وی ہوندے۔ جو من کردا اوہ پکاؤندے ، کھاندے پیندے تے ٹُر جاندے۔ پاروتی دے منجی اُتے پے جان پچھوں رام دت نے پُتراں نال بول بلارا بند کر دتا سی۔ وشِشٹھ تے وِشوامِتر جدوں وی آؤندے اوہناں دی بودی وچ پیڑ ودھ جاندی تے اوہ کرلاؤن لگدے۔ اودھر پاروتی چُپ ہو جاندی۔ اوس دا بُوتھا بن جاندا ، کئی وار دند گھریڑن لگدی تے مونہ وچوں ان جانیاں آوازاں نکلن لگدیاں جو پورے گھر وچ چکر کھاندیاں گونجدیاں رہندیاں۔ وشِشٹھ تے وِشوامِتر دے جان پِچھوں تھوڑی دیر بعد سبھ کُجھ پہلے ورگا ہو جاندا۔ رام دت مسکراؤندے ہوئے گھر دی صفائی ستھرائی وچ رُجھ جاندے تے پاروتی نِت نویاں گالھاں کھوجن دے اپنے من پسند کم لگ جاندی۔ جدوں کدے موقعہ مِلدا رام دت تلاء کنڈھے جا کے بیٹھ جاندے تے حسرت بھریاں نظراں نال پانی نوں تکدے رہندے۔تے اِک ایہی سماں ہوندا جدوں اوہناں دی مسکان غائب ہو جاندی۔ اوہ اداس ہون لگدے۔ اجیہے ویلے اوہناں دا چہرہ اینا نِتر جاندا کہ اوس وچ نجانے کِنیاں چیزاں تردیاں وکھالی دین لگدیاں۔ اجہیا سماں بہتا چِر نہ ٹِکدا۔ گھر تیک آؤندے آؤندے اوہ پھر مسکراؤن لگدے تے بودی سہلاؤندے ہوئے گھر دی صفائی یاں پاروتی دی سیوا وچ جُٹ جاندے۔

جس دن مچھیاں وِکیاں تے پردھان نے رام دت نوں اوہناں دے حصے دا پیسہ دتا ،پتا نہیں کیویں اوہناں ساریاں نوںپتا لگ گیا جہناں توں اوہناں نے ادھار لیا ہویا سی۔ کوئی اُنج ای گُھمدا ہویا آ وڑیا ، کوئی پاروتی دا حال چال پُچھن دے بہانے آ گیا۔ اوہناں لوکاں دا سارا ادھار موڑ کے وی رام دت دے ہتھ وچ اینا پیسہ بچیا ہویا سی کہ اوہ اگلے پنج چھ مہینیاں لئی روزی روٹی دی چِنتا توں مُکت ہو ای سکدے سن۔ پر اچانک وشِشٹھ تے وِشوامِتر آن دھمکے۔ اوہناں اپنا حصہ منگیا۔ جدوں رام دت نے کہیا کہ پیسے نہیں بچے ، سبھ ادھار لاہ دتا تد وشِشٹھ نے رام دت نوں دھکا دتا تے آکھیا کہ رام دت اسیں تیری رگ رگ جاندے ہاں۔ اپنا بڈھیپا ہور خراب نہ کر۔ اسیں سویرے پھیر آواں گے اودوں تیک سانوں ساڈا حصہ مل جانا چاہیدا اے۔

ساری رات رام دت بودی دے درد نال وِلکدے رہے۔ پاروتی دا چہرہ لتھیا رہیا۔ اوس دے مونہوں اجہیاں بولیاں وچ لگا تار لفظ نکلدے رہے جو دُنیا دے کسے وی کونے وچ نہیں سن۔ رام دت دے کرلاپ تے پاروتی دے انجانے شبداں دی پرتار نال سویر تیک گھر کمبن لگا سی۔ اینا کہ ہُن اوہ کسے ویلے وی ڈیھہہ ڈھیری ہو سکدا سی۔

سویرے وشِشٹھ تے وِشوامِتردے آؤن دی گل سوچ سوچ کے رام دت دا کرلاپ ودھ رہیا سی کہ ہُلڑمچ گیا۔ اکٹھے کئی لوک رام دت دے ویڑھے آ وڑے سن۔ رام دت باہر نکلے تاں اوہناں نوں دسیا گیا کہ اِک مُونگی دے کھیت وچ وشِشٹھ دی لاش پئی اے۔ رام دت اوہناں لوکاں نال کُجھ اِنج ٹُر پئے جویں کِسے انجان شخص دی لاش ویکھن جا رہے ہون۔ اپنے نال والیاں دے اُتشاہ دی پرواہ نہ کردے ہوئے ، ہمیشاں وانگوں مسکراؤندے ہوئے۔ اوہ لوکاں نوں کُجھ کہہ وی رہے سن۔ اوہناں گلاں وچ ذات ، مچھی ، گورو ، مچھیرا ، تے بودی دے درد دا ذکر سی۔ لوکاں دی سمجھ وچ کُجھ نہ آیا تاں اوہناں نے من لیا کہ پُتر دی موت دے صدمے وچ رام دت پاگل ہو گئے ہن۔ کھیت وچ پہنچ کے رام دت نے ویکھیا کہ وشِشٹھ نوں لگ بھگ چیر پاڑ چھڈیا اے۔ مُڈھی نالوں ٹُکی ہوئی دھون لمک گئی سی۔ جُثے اُتے کوہاڑی تے ٹوکے دے پھٹاں دے نشان نظر آرہے سن۔ اِک کن وڈھیا ہویا دُور پیا سی۔ رام دت نے ویکھیا کہ اوتھے ای ٹُٹیاں ہوئیاں کُجھ چُوڑیاں وی کِھلریاں پئیاں سن۔ جو وکھ وکھ رنگاں دیاں سن۔

اوہ بیٹھ گئے۔ اوہناں دی مسکان پل بھر لئی نجانے کِتھے گوچ گئی ۔ اوہناں نے وشِشٹھ دے سریر اُتے ہتھ پھیریا۔ اینے پیار تے سہج سبھا نال کہ اِنج کردیاں کئی گھڑیاں لگ گئیاں۔ وشِشٹھ دا دھڑ اِکواسا پیا سی۔ رام دت نے اوس نوں سِدھا کرنا چاہیا تاں اوہناں نوں وشِشٹھ دے ہیٹھاں اِک تیجا ہتھ نظریں پیا جس وچ لوہے دا اک کڑا پیا ہویا سی۔ ایہ وِشوامِتر دا سیجہنوں شاید ٹوکے دے اِک ای تگڑے وار نے جُثے نالوں وکھ کر دتا سی۔ رام دت دوبارہ مسکراؤن لگے۔ جویں کہ ایس جھاکی نال اوہناں دا کوئی سنبندھ ای نہیں سی۔ اوہناں نے ویکھیا کہ اِک پاسے خون دے دھبے اِنج نظر آ رہے سن جویں کوئی خون دا چھٹا دیندا ہویا ایدھروں لنگھیا ہووے۔ اجے تک اوس ول کِسے دی نظر نہیں پئی سی۔ رام دت اُٹھے تاں باقی لوکاں دا دھیان وی اودھر ہویا۔ ایہ اِک سجرا بنیا رستہ سی جو اوسے تلاء ول جاندا سی جس وچ رام دت نے مچھیاں پالیاں ہوئیاں سن۔ رام دت ہوا وچوںکُجھ سُنگھ رہے سن ، رام دت ہوا نوں کُجھ کہہ رہے سن ،پتا نہیں کیہ ؟ تلاء دی اِک نُکڑ ول جدھر امب دا بوٹا سی ، اوس دے ہیٹھاں پنڈت وِشوامِتر ترپاٹھی ادّھ ننگے پانی وچ تر رہے سن۔ اِک ای ہتھ والا وِشوامِتر۔ رام دت اوس ول اِنج ٹُردے چلے جا رہے سن جویں بھوئیں اُتے ٹُردے جا رہے ہوون۔ اوہناں نوں کُجھ لوکاں نے پھڑ لیا۔ کُجھ دُوجے لوک پانی وچ لتھن لگے تاں اوہناں نوں پنڈ دے ای بعض لوکاں نے ورج دتا کہ پُلس کیس اے۔ پُلس نوں آ لین دیو۔ اوہ رُک گئے۔

رام دت نوں لوک پھڑی کھلوتے سن۔ اوہناں چھڈاؤن دی کوئی کوشش نہیں کیتی۔ اوہناں نے وکھی والے بندے نوں آکھیا کہ ایسے چکر وچ اج مچھیاں نوں خوراک پاؤن وچ کنی دیر ہو گئی۔اودھر پاروتی وی سویرے سویرے اوہناں نوں موجود نہ ویکھ کے چِیک رہی ہووے گی۔ ایہ آکھ کے رام دت نے خود نوں چھڈایا تاں اوہناں نوں زور لاؤن دی ذرا وی لوڑ نہیں پئی۔ لوکاں نے اوہناں نوں سہجے ہی چھڈ دتا۔ پنڈت رام دت سر جھکائی، اپنے آپ وچ گُم مسکراؤندے ہوئے گھر نوں ٹُر پئے۔ لوکاں دا ٹھٹھ اجے وی تلاء دے کنڈھے ، مُونگی دے کھیت وچ کھڑا سی۔ہولی ہولی لوک گھٹ ہون لگے۔ پُلس آؤن توں پہلاں سارے جوان لوکاں نے پنڈ چھڈ دینا سی۔ ایہ اِک اجیہی شے سی جِس بارے کِسے نوں وی سمجھاؤن دی لوڑ نہیں سی۔

رام دت نے گھر دا بُوہا اندروں بند کر لیا۔پاروتی لگاتار گالھاں دے وچکار اوہناں نوں پُچھ رہی سی کہ اوہ سویر سار کتھے ٹُر گئے سن۔ رام دت نے اوس نوں کوئی ولدا نہیں دتا۔ اوہناں ویکھیاکہ پاروتی آپ ای پاسا پرت لیا سی۔ تے کیہ پاروتی وشِشٹھ تے وِشوامِتر بارے جان گئی اے ؟ اوہ ڈر گئے۔ کدھرے پاروتی نوں کسے نے ایس گھٹنا بارے دس تاں نہیں دتا۔ پھراوہناں نے ایس گل نوں اودوں تیک لئی ٹال دتا جدوں تیک کہ پاروتی اپنے آپ کوئی ذکر نہ کرے۔ اوہناں نے پاروتی دی منجی کولوں گند والا بھانڈا چُکیا تے اوس نوں صاف کرن ٹُرپئے۔ کئی اکھیاں اوہناں دے گھر ول لگیاں ہوئیاں سن تے اوہناں نے کِسے نوں نہیں ویکھیا۔ گھڑے وچ پانی بھریا۔ اج اوہناں نوں بہت زور لاؤنا پیا۔ پاروتی نوں چُکن لگے تاں پاروتی دا سریر اج بہت بھارا لگیا۔ پوری طاقت لاؤن مگروں وی اوہ چُکی نہیں جا رہی سی۔ اوہناں نے پاروتی اُتے ایہ سچ ظاہر نہیں ہون دتا۔ اوہناں دوبارہ کوشش کیتی تے پاروتی نوں اِک جھٹکے وچ اُٹھا لیا پر ویڑھے تک اپڑدیاں اپنے سریر دا بھار سانواں نہیں رکھ سکے تے پاروتی سنے ہیٹھاں آ ڈِگے۔ پاروتی نے اِک ہؤکے نال گالھ بکی تے رام دت نوں کوئی اثر نہیں ہویا۔ پاروتی دیاں گالھاں نے بہت پہلاں ای اثر کرنا چھڈ دتا سی۔ رام دت مسکرائے تے پاروتی نوں نہاؤن لگے۔ ایہ اِک نویں گل سی۔ نہاؤن دا کم تاں پاروتی خود ای کردی سی۔ اوس نے رام دت نوں جِھڑکیا پر اوہ نہ مُڑے۔پوری رِیجھ تے پیار نال اوہناں پاروتی دے سریر نوں مل مل کے صاف کیتا۔ ایس کم وچ اوہناں دے ہتھ ایتھے اوتھے چِر تیک اٹکدے رہے۔ پاروتی نے شروع وچ تاں واہوا گالھاں کڈھیاں پر چھیتی ای اوس نوں جاپیا کہ اجوکا دن ہور دِناں نالوں بہت وکھرا اے۔ اوس نے بڑے دِناں بعد رام دت نال سِدھے مونہ گل کیتی، پُچھیاکیہ ہویا پنڈت۔جواب وچ رام دت نے کہیا کہ کُجھ نہیں۔ ہفتے وچ اِک وار تاں چنگی طرحاں نہاؤنا ای چاہیدا اے۔ پاروتی نوں ایہ سبھ اینا انجانا لگیا کہ تھوڑھی دیر لئی اوہ اپنیاں گالھاں وی بُھل گئی۔ اوس نے رام دت نوں اوہ سبھ کُجھ کرن دتا جو اوہناں کرنا چاہیا۔

نہوا کے رام دت نے پاروتی نوں پونجھیا ، پاؤڈر لایا تے اِک نویں ساڑھی پہناؤن لئی کڈھ لیائے۔ اپنے ہتھاں نال ساڑھی پہنائی ، شیشہ وکھایا تے بولے ، ویکھ کِنی سوہنی لگ رہی ایں۔ توں تھوڑھے جہے چاول چُگ لے ، میں سبزی بنا لیندا ہاں۔ اج میں تیری پسند دی کٹہل دی سبزی بناؤندا ہاں۔ اچن چیت اوہناں نوں لگا کہ ایہ جیون شاید ہور بہتر ہو سکدا سی۔ ایہ بول اِک پِیڑ بھری ہُوک نال اوہناں دے اندروں نکلیا تے اوہناں نے اوس نوں جھٹک دتا تے کٹہل توڑن ٹُر پئے۔پتا نہیں کیوں کٹہل توڑدے سمے اوہناں نوں مچھیرن دی یاد آئی۔ پر ایس یاد دے نال اوہناں دے اندر جو چہرہ بنیا اوہ پاروتی دے جوان دِناں دا سی۔ پرت کے اوہناں نے پاروتی ول ویکھیا تے اوس جوان چہرے نال ایس بُڈھے چہرے دی تُلنا کرنا چاہی۔ اوہناںدے مونہوں اِک عجیب جیہی آواز نکلی۔ ایس چہرے دا ناس وی میں ای کیتا اے۔ ایس نال رام دت دا سر کُجھ کُجھ اپنے پیو دی طرحاں ہِلن لگا۔ ایس پل رام دت ساریاں چیزاں دا اپنے آپ نوں ای ذمہ وار من رہے سن۔ وشِشٹھ تے وِشوامِتر دے ایس نِرموہ انت لئی وی۔ اپنے جیون دے ایس حال لئی وی۔ اپنے اندر دی ایس قاتل اُچھاہن لئی وی جیہنے پاروتی نوں ہمیشاں لئی اوہناں توں دُور دھک دتا سی۔ تے ایس گل نوں لگ بھگ ناممکن بنا دتا سی کہ پاروتی اوہناں نوں پیار کر سکے۔ اوہناں اپنے اندر اِک کمبنی محسوس کیتی جو اوہناں دے رُوم رُوم وچ بھر گئی۔ پر میں تینوں پیار کردا ہاں پاروتی ، رام دت نے اِک ڈُونگھی ضِد نال اپنے آپ نوں کہیا تے کٹہل توڑن لگے۔

اج کھانا بناؤن وچ رام دت نے اپنا پورا چج لا دتا۔ پاروتی دی پسند دی کٹہل دی تِکھی مسالے دار سبزی تے چاول ، پھر اوہناں نے سبزی وچ سنکھیا رلا دتا۔ اجہیا کردے ہوئے اوہناں نوں پانی وچ اپنا ڈُبنا یاد آیا جدوں مینا نے اوہناں نوں بچایا سی۔ ایس سمے مینا نہیں سی۔ ساہمنے پاروتی سی ، بُڈھڑی لاچار تے ادھرنگ دی ماری پاروتی ، جس نے اج گھر وچ کُجھ وکھری ای اُچھاہن سُنگھ لئی سی تے چُپ ہو گئی سی۔ جدوں رام دت تھالی لے کے پاروتی کول آئے تاں اوس نے جویں واتاورن نوں سادھارن بناؤن دی کوشش وچ گالھ کڈھی جیہدے وچ رام دت دے پِچھے دا سبندھ کھوتے نال جوڑیا گیا سی۔ رام دت نے جویں سُنیا ای نہ۔ اپنے کمبدے ہوئے چہرے نال مسکرائے تے کہیا اج آ تینوں اپنے ہتھاں نال کھوا دیواں تے جے آکھیں تاں میں وی تیرے نال ای کھا لواں۔پاروتی نوں اپنے کناں اُتے یقین نہ آیا۔ اوہ اگلی کوئی گالھ ڈھونڈ رہی سی کہ اوس دیاں اکھیاں رام دت نال جا مِلیاں۔ رام دت مسکرا رہے سن تے اوہناں دیاں اکھیاں لال سن۔ پر اکھیاں دیاں کوراں اُتے اتھرو اٹکے ہوئے سن جو اکھیاںدی لالی وچ لہو دے تُبکیاں وانگوں وکھالی دے رہے سن۔ پاروتی جدوں تک کُجھ ہور سمجھ سکدی سبزی تے چاول دی بڑے پیار نال کھوائی گئی گراہی اوس دے مونہ وچ سی۔ رام دت دیاں اکھیاں دیاں کوراں وچ پھسے تُبکے تھوڑھا ہیٹھاں سِرک آئے سن تے اوہناں دی خسخسی داڑھی وچ پھس گئے سن۔ رام دت نے پُچھیا میں وی ایس وچوں کھا لواں پاروتی ، تیرے نال ؟

پاروتی نوں لگا کہ اوس دے ساہمنے کوئی ہور رام دت اے۔ ایہ اوہ تاں نہیں ہو سکدا جس دے سریر وچوں مچھیاں دی اُچھاہن آؤندی سی۔ جس دے نال اوہ سؤندی جاگدی رہی سی ، نہ لوچن دے باوجود۔ پھر ایہ کون اے جو اوہناں اکھیاں دے اندروں جھانک رہیا اے تے ایسے چہرے دے اندر بیٹھا ہویا اے۔ اودوں پاروتی دے اندر اچن چیت کُجھ وڈھیا جہیا گیا۔ اوس نوں بہت ڈاڈھی پِیڑ چِھڑ پئی۔ جاپیا جویں اندر دا اِک اِک انگ کوئی چاقو نال وڈھ رہیا اے۔ پاروتی نے رام دت دے چہرے ول ویکھیا تاں اوس نوں رام دت دا چہرہ وی کِھلردا ہویا جاپیا۔ جس ہرجائی اُچھاہن دی وجھا توں اوہ رام دت نوں کدے پیار نہیں کر سکی اوہ اُچھاہن رام دت دا ساتھ چھڈ گئی سی۔ اوس نوں ایس درد بھرے پل وچ وی رام دت اُتے بہت پیار آیا پر ہُن پیار کرن نوں کوئی چہرہ نہیں بچیا سی۔ رام دت دا سر کمب رہیا سی۔ اکھیاں جویں باہر نکل آؤن لئی لگاتار اُبل رہیاں سن۔ تے بُلھاں اُتے اِک معصوم مسکراہٹ کِھنڈی ہوئی سی۔ ایس مسکراہٹ نوں پیار کیتا جا سکدا سی۔ پاروتی نے اوہناں نوں زندگی بھر جریا سی تے ایہی اوہ پل سن جدوں اوس نے جانیا کہ غلط صرف اوس دے نال ای نہیں ہویا سی۔ شاید رام دت نال وی کُجھ بہت غلط ہویا سی۔ شاید مچھی دی اُچھاہن اِک دھوکھا سی تے ہُن اوس قاتل اُچھاہن نوں یاد کرن دا کوئی مطلب نہیں سی۔ پاروتی جان گئی کہ گھٹ توں گھٹ ایس پل تاں دوناں وچ کوئی اُچھاہن نہیں بچی ہوئی۔ پاروتی دے اندر اِک بھیانک ٹُٹ بھج ہو رہی سی۔ اوہنے رام دت نوں اپنے ول کھچیا تے اپنے کلاوے وچ لے لیا۔ اوس نے رام دت نوں چُمیا تے ہُن ایس دا کوئی مطلب نہیں سی یاں کہ ایس دا مطلب تاں ہمیشا ای بنیا رہندا اے۔ درد ودھیرا سی تے اینا درد کوئی وی اکلا نہیں سہہ سکدا سی۔

زندگی جہنوں جین دے کئی ڈھنگ ہو سکدے سن ، تیزی نال ختم ہو رہی سی۔

٭ ٭ ٭٭٭