kraamaat@gmail.com
+ +92 333-430-6384
کبیر شاہ
May 03, 2020
مولانا صفی الرحمٰن مبارکپوری دی جگت دُھمی سیرت پاک ؐ ”الرحیق المختوم “ دا پنجابی ترجما/قسط نمبر5
268ء دوران جذیمہ فوت ہو گیا تے عَمرو بن عدی بن نصر لَخمی ایہدا جانشین بنیا۔ایہ لخم قبیلے دا پہلا حکمران سی تے شاہ پور اردشیر دا سمکالی سی۔ایہدے مگروں قباذ بن فیروز دے زمانے تک حیرہ اُتے لخمیاں دی سرداری رہی۔قباذ دے زمانے وچ ای مُزدَک آیا جو اَزاد وِچاراں دا منن والا سی۔قباذ تے اوہدی ہور لوکائی مزدک نال رَل گئی۔فیر قباذ نے حیرہ دے بادشاہ منذر بن ماء السماء نوں سنیہا گھلیا کہ اوہ وی ایہ مذہب اپنا لوے۔منذر بڑا غیرت مند سی اوہنے صاف انکار کر دتا۔سِٹا ایہ نکلیا کہ قباذ نے ایہنوں ہٹا کے مزدکی دی دعوت تے منن والے حارث بن عَمرو بن حجر کندی نوں حیرہ دی سرداری دے دتی۔
قباز توں بعد فارس دی ڈور کِسریٰ نوشیرواں دے ہتھ آئی جہنوں ایس مذہب توں کرڑی نفرت وی سی۔ اوہنے مزدک تے اوہدے منن والیاں دی اِک وڈی تعداد نوں قتل کروا دِتا۔منذر نوں اک وار فیر حِیرہ دا گورنر بنا دِتا تے حارث بن عمرو نوں اپنے کول سدّ یا پر اوہ راہ وچ ای بنو کلب دے علاقے وچ نس گیا تے اوتھے ای جا وسیا۔منذر بن ماء السماء دے بعدنعمان بن منذر دے زمانے تک حِیرہ دی حکمرانی ایسے نسل وچ چلدی رہی،فیر زید بن عدی عبادی نے کِسریٰ توں نعمان بن منذر دی جھوٹھی شکایت کر دتی۔کِسریٰ بھڑکیا، نعمان نوں اپنے کول سدّیا۔نعمان چپکے نال بنو شیبان دے سردار ہانی بن مسعود دے کول اپڑیاتے اپنے پروار نوں تے ڈھیر دولت نوں امانت دے طور دے کے کِسریٰ کول جا اَپڑیا۔ کِسریٰ نے ایہنوں قید کر لیا تے قید وچ ای فوت ہو گیا۔
ایدھر کِسریٰ نے نعمان نوں قید کر کے ایہدی تھاں اِ یاس بن قبیصہ طائی نوں حِیرہ دا حکمران بنا کے حکم دتا کہ ہانی بن مسعود دی منگ کرن۔ہانی نے غیرت وکھاندیا ں انکار ای نہیں کیتا سگوں جنگ دا اعلان وی کردتا۔ فیر کیہ سی اِیاس،کِسریٰ دے لشکر تے اگ دے پُجاریاں دے اک وڈے جتھے نال ٹُر پیا تے ذی قار دے میدان وچ دوواں دِھڑاں دی شدید لڑائی ہوئی اَ تے بنو شیبان نوں جِت پراپت ہوئی فیر فارسیاں نوں ہارنا پیا۔ایہ پہلی واری عرباں نوں عجمیاں اُتے فتح حاصل ہوئی۔ایہ گل حضور پاک ﷺ دے جنم توں کجھ دِناں توں بعد دی گل اے۔آپ ؐ دا جنم حِیرہ اُتے اِیاس دی حکمرانی اَٹھویں مہینے وچ ہویا سی۔
اِیاس دے بعد کِسریٰ نے حیرہ تے اِک فارسی حکمران نوں لا دِتاپر632ء وچ لخمیاں دا اقتدار فیر بحال ہو گیاتے مُنذر بن معرور ناں دے قبیلے دا اِک فرد اگے آیا تے اوس نے حکومت وچ آندیاں حالے اَٹھ مہینے ای ہوئے سن کہ حضرت خالد بن ولید ؓ،اِسلام دے نال فوجاں دے روڑھ کے لے جاون والے ہڑھ نال اَپڑ گئے۔
شام دی بادشاہی
جس زمانے وچ عرب قبیلے ہجرت کر رہے سن تاں قبیلا قضاعہ دیاں کجھ شاخاں شام دی حدود وچ آ ڈھیرے لائے۔ایہناں دا سنبندھ بنی سلیم بن حلوان نال سی تے ایہناں دی اِک شاخ بنو ضعجم بن سلیم وی سی جہنوں ضجاعمہ دے ناں توں نامنا کھٹی کیتی۔قضاعہ دی ایس شاخ نوں رُومیاں نے عرب دے بدؤواں نوں لُٹ مار کرن توں روکن تے فارسیاں دے خلاف ورتن لئی ساتھی بنایا اتے اوسے دے اِک فرد نوں حکمرانی دا تاج دے دِتا،جو مُدتاں تیکر قایم رہی۔ایہناں دا مشہور ترین بادشاہ زیاد بن ہیولہ سی اندزا لایا گیا اے کہ ضجاعمہ دی حکومت پوری صدی تک قایم رہی۔ایس توں بعد ایتھے آل غیان نے آ کے ایہناں دی حکومت مُکا دِتی۔غسان والیاں نے بنو ضجعم نوں ہرا کے ایتھے قبضا کر لیا۔ ایہ سبھ حالات ویکھ کے رُومیاں نے وی شام دے عرباں دا بادشاہ من لیا۔غسان والیاں دی راجدھانی دومتہ الجندل سی ایہناں نے رُومیاں دے بانہ بیلی رہن پاروں شام تے اپنی حکومت قائم رکھی ایتھوں تک کہ خلافت فاروقی دے وچ تیرھاں ہجری نوں یرموک دی جنگ پیش آئی تے غسان پروار دا آخری حکمران ضبلہ بن ایہم نے اسلام قبولیا (فیر اوہ اسلام وچ برابری نوں برداشت نہ کر سکیا تے فیر اپنے دین وَل پرت گیا۔)
حجاز دی سرداری:
ایہ گل تاں منی پرمنی اے کہ مکہ وچ اَبادی دا مُڈھ حضرت اسماعیل ؑ نال ہویا۔آپ نے 137ورھے عُمر پائی تے ساری حیاتی مکہ دے آگو رہے تے بیت اللہ دے متوّلی مکہ دے والی ہوئے۔ایہناں دے بعد آپ دے نانا مضاض بن عمرو بن جُرہمی نے ذمے واری اپنے ہتھ لے لئی ایس طرحاں مکے دی اگوائی بنی جُرہم کول چلی گئی تے کافی لمے چِر تک ایہناں کول ای رہی۔
حضرت اسماعیل ؑ (اپنے والد نال مل کے) بیت اللہ دے اُسارن والے سن ایس لئی ایہناں دی اولاد نوں اُچیچا مقام لبھدا رہیا پر شاہی ایہناں دے ہتھ نہ سی۔
فیر کئی دِن تے ورھے لنگھدے گئے پر حضرت اسماعیل ؑ دی اولاد گمنامی توں باہر نہ نکل سکی،ایتھوں تک کہ بخت نصر توں کجھ ویلے پہلاں بنو جرہم کمزور پے گئے تے مکہ دے اَسمان تے عدنان دا تارا چمکن لگا۔ایہدا ثبوت ایہ اے کہ بخت نصر نے عرباں نال جہڑی لڑائی ہوئی سی ایہدے وچ فوج دا کمانڈر جرہمی نہیں سی۔
(جاری اے)
